Την περασμένη εβδομάδα οι σουηδικές αρχές ακολούθησαν μία ασυνήθιστη γι' αυτούς τακτική. Απεύθυναν έκκληση στη διεθνή κοινότητα ζητώντας βοήθεια για να αντιμετωπίσουν τις εκτεταμένες πυρκαγιές που είχαν εξαπλωθεί στη χώρα τις τελευταίες μέρες.
Μετά από μήνες ξηρασίας, που ακολουθήθηκαν από εβδομάδες υψηλών θερμοκρασιών, οι εθνική δρυμοί της Σουηδίας άρχιζαν να μοιάζουν με τεράστια κουτιά από προσανάμματα.
Το αποτέλεσμα ήταν αναπόφευκτο. Από την ημέρα που ξέσπασαν οι πυρκαγιές και μέχρι τέλη της περασμένης εβδομάδας, περισσότερες από 50 φωτιές είχαν ξεσπάσει σε δάση ολόκληρης της Σουηδία – μία δωδεκάδα εκ των οποίων μέσα στον Αρκτικό κύκλο.
Οι περισσότεροι επιστήμονες υποδεικνύουν διάφορους παράγοντες με την υπερθέρμανση του πλανήτη να είναι ο πιο προφανής υποψήφιος. Ωστόσο, άλλοι προειδοποιούν ότι θα ήταν λάθος να μεγαλοποιήσουμε τον ρόλο της όσον αφορά τον συγκεκριμένο καύσωνα που πλήττει το Βόρειο Ημισφαίριο
Ένα κράτος διάσημο για το κρύο και το χιόνι φάνηκε ανίκανο να διαχειριστεί την πύρινη λαίλαπα εντός συνόρων και ζήτησε διεθνή βοήθεια, ένα αίτημα που έχει ήδη απαντηθεί θετικά από Νορβηγία και Ιταλία, οι οποίες έχουν στείλει πυροσβεστικά αεροπλάνα για να βοηθήσουν στην κατάσβεση των πυρκαγιών.
Η κατάσταση στην Σουηδίας δεν διαφέρει πολύ με ότι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο. Σε όλο το βόρειο ημισφαίριο, σφοδροί και παρατεταμένοι καύσωνες έχουν προκαλέσει αναστάτωση και απόγνωση καθώς η Βόρεια Αμερική, η Αρκτική, η βόρεια Ευρώπη και η Αφρική «βράζουν» από υψηλές θερμοκρασίες που σπάνε κάθε ρεκόρ.
Στην Αφρική, ένα μετεωρολογικός σταθμός στην Ουάργκλα της Αλγερίας, στην έρημο της Σαχάρας, κατέγραψε θερμοκρασία ύψους 51.3 βαθμών Κελσίου, την υψηλότερη στην καταγεγραμμένη ιστορία ολόκληρης της ηπείρου.
Στην Ιαπωνία, όπου οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν πολλές φορές το όριο των 40 βαθμών την περασμένη εβδομάδα προκαλώντας τον θάνατο 30 ανθρώπων, οι υπηρεσίες προστασίας εξέδωσαν επανειλημμένα οδηγίες για την προφύλαξη του κοινού, με χιλιάδες να καταφεύγουν στα νοσοκομεία λόγω προβλημάτων υγείας από τη ζέστη.
Και στην Καλιφόρνια, όμως, η εκτεταμένη χρήση των κλιματιστικών λόγω των υψηλών θερμοκρασιών οδήγησε σε διακοπές ρεύματος.
Εντούτοις, ίσως είναι ο Καναδάς που βιώνει τις πιο παράξενες συνέπειες αυτού του κύματος καύσωνα. Ήδη το Τορόντο μετρά 18 μέρες κατά τις οποίες οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 30 βαθμούς. Πέρυσι, οι αντίστοιχες μέρες καύσωνα ήταν μόλις 9.
Δεκάδες έχουν πεθάνει εξαιτίας της αποπνικτικής ζέστης – η οποία προκαλεί ανησυχητικές και δυσάρεστες συνέπειες.
Το νεκροτομείο του Μόντρεαλ γέμισε ασφυκτικά με σορούς ανθρώπων που πέθαναν από τη ζέστη και έτσι πολλοί νεκροί χρειάστηκε να μεταφερθούν σε άλλες εγκαταστάσεις.
Ο ιατροδικαστής Jean Brochu δήλωσε ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που το νεκροτομείο της πόλης δεν επαρκούσε για τον αριθμό των πτωμάτων.
Το κύμα καύσωνα στη Βρετανία – που έλιωσε τη σκεπή του Επιστημονικού Κέντρου της Γλασκώβης και κατέκαψε το γρασίδι που περιβάλλει ιστορικά κτίρια του νησιού– έγινε πολλές φορές πρωτοσέλιδο. Πάντως η ζέστη στο νησί ήταν σχετικά ηπιότερη σε σχέση με άλλα μέρη του κόσμου.
Πλέον το πρόβλημα του καύσωνα είναι τόσο εκτεταμένο που επηρεάζει πολλές περιοχές του πλανήτη. Με λίγα λόγια είναι ένας παγκόσμιος λόγος ανησυχίας.
Αλλά γιατί ένα τόσο μεγάλο μέρος του πλανήτη μας πλήττεται από τόσο αφόρητα ζεστές καιρικές συνθήκες; Τι προκαλεί τις πυρκαγιές, τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες και το λιώσιμο σκεπών; Αυτά τα ερωτήματα είναι δύσκολο να απαντηθούν λόγω της περίπλοκης φύσεως των καιρικών συστημάτων της Γης.
Οι περισσότεροι επιστήμονες υποδεικνύουν διάφορους παράγοντες με την υπερθέρμανση του πλανήτη να είναι ο πιο προφανής υποψήφιος. Ωστόσο, άλλοι προειδοποιούν ότι θα ήταν λάθος να μεγαλοποιήσουμε τον ρόλο της όσον αφορά τον συγκεκριμένο καύσωνα.
«Ναι, είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι η κλιματική αλλαγή δεν έχει παίξει κάποιο ρόλο σε ό,τι συμβαίνει στο κόσμο αυτή τη στιγμή» δηλώνει ο Νταν Μίτσελ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.
«Υπήρξαν κάποιες αξιοσημείωτα ακραίες θερμοκρασίες που καταγράφηκαν τις τελευταίες εβδομάδες. Ωστόσο, θα πρέπει να προσέχουμε ώστε να μην μεγαλοποιήσουμε την επιρροή της κλιματικής αλλαγής καθώς από την άλλη πλευρά υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν».
Ένας από αυτούς τους παράγοντες είναι ο αεροχείμαρρος - ένας πυρήνας δυνατών ανέμων γύρω στα πέντε με εφτά μίλια πάνω από την επιφάνεια της Γης, που φυσούν από τα δυτικά προς τα ανατολικά και οι οποίοι κατευθύνουν τον καιρό σε όλο τον πλανήτη.
Κάποιες φορές όταν είναι έντονοι, φέρνουν καταιγίδες. Σε άλλες περιπτώσεις, όταν είναι αδύναμοι, φέρνουν πολύ ήρεμες μέρες. Και αυτό είναι αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή.
«Ο αεροχείμαρρος που βιώνουμε τώρα είναι πολύ αδύναμος και ως αποτέλεσμα περιοχές με ατμοσφαιρική υψηλή πίεση παραμένουν για μακρές περιόδους στο ίδιο μέρος», πρόσθεσε ο Mitchell.
Άλλοι παράγοντες που εμπλέκονται στη δημιουργία των μετεωρολογικών συνθηκών που προκαλούν τόση ζέστη στο βόρειο ημισφαίριο περιλαμβάνουν σημαντικές αλλαγές στις θερμοκρασίες στο επίπεδο της θάλασσας στον βόρειο Ατλαντικό. «Αυτά είναι μέρη ενός φαινομένου που είναι γνωστό ως πολυδεκαετής ταλάντωση του Ατλαντικού (Atlantic Multidecadal Oscillation - AMO)» δήλωσε ο καθηγητής Adam Scaife της μετεωρολογικής υπηρεσίας Met Office.
«Στην πραγματικότητα, η κατάσταση μοιάζει πάρα πολύ με εκείνη του 1976, όταν είχαμε παρόμοιες ωκεάνιες θερμοκρασίες στον Ατλαντικό και ένα απαράλλακτο αεροχείμαρρο που δημιουργούσε μεγάλες περιοχές υψηλής πίεσης πάνω από πολλά σημεία και για μεγάλες περιόδους» τόνισε ο Scaife.
«Και φυσικά, εκείνον τον χρόνο είχαμε ένα από τα πιο ξηρά, ηλιόλουστα και ζεστά καλοκαίρια στο Ηνωμένο Βασίλειο στην ιστορία του 20ου αιώνα».
Πάντως υπάρχει μία σημαντική διαφορά ανάμεσα στο 1976 και το σήμερα, προσέθεσε ο καθηγητής Tim Osborn, διευθυντής έρευνας στο Climatic Research Unit του Πανεπιστημίου Ανατολικής Αγγλίας.
«Η βάση πάνω στην οποία προκλήθηκαν αυτά τα φαινόμενα είναι πολύ διαφορετική σήμερα. Από το 1976 μέχρι σήμερα είχαμε αρκετές δεκαετίες υπερθέρμανσης του πλανήτη – γεγονός που έχει προκληθεί από την αύξηση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα – και το οποίο έχει ανεβάσει σημαντικά το επίπεδο αναφοράς των παγκόσμιων θερμοκρασιών».
Ως αποτέλεσμα, κάθε φαινόμενο όπως η αποδυνάμωση του αεροχειμάρρου θα έχει πιο αισθητή συνέπεια σε σχέση με 40 χρόνια πριν.
Και καθώς οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται και οι προβλέψεις δείχνουν ότι ο κόσμος δεν θα μπορέσει να σταματήσει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας αυτόν τον αιώνα κάτω από δύο βαθμούς πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, οι εκτεταμένοι καύσωνες πιθανότατα θα γίνουν πολύ χειρότεροι και πιο συχνοί, προειδοποιούν οι επιστήμονες.
Επίσης, το πρόβλημα του καύσωνα δεν περιορίζεται στη στεριά. «Έχουμε "θαλάσσιους καύσωνες" επίσης – σε όλη την υφήλιο» λέει ο Michael Burrows του Scottish Marine Institute στο Ομπάν.
«Για παράδειγμα υπήρχε ένας τεράστιος θαλάσσιος καύσωνας που χτύπησε την ακτή της Αυστραλίας πέρυσι. Κατέστρεψε τεράστια τμήματα του Μεγάλου Κοραλλιογενή Ύφαλου.ι θαλάσσιοι καύσωνες γίνονται και αυτοί όλο και πιο συχνοί και έντονοι και αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να μας ανησυχεί όλους».
Με πληροφορίες από Guardian/ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ