Οι υποθαλάσσιοι αρχαιολογικοί χώροι των ναυαγίων στην Κίκυνθο, στο Ακρωτήρι Γλάρος και στο Ακρωτήριο Τηλέγραφος στην Αμαλιάπολη Μαγνησίας, απέδωσε στο κοινό η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, συνθέτοντας μαζί με τον ενάλιο αρχαιολογικό χώρο της Αλοννήσου ένα μοναδικό υποθαλάσσιο αρχαιολογικό πάρκο μοναδικής καταδυτικής εμπειρίας σε διεθνές επίπεδο.
Τα τρία ναυάγια, οι τρεις υποθαλάσσιοι αρχαιολογικοί χώροι που μαζί με την Αλόννησο έρχονται να συνθέσουν ένα υποθαλάσσιο αρχαιολογικό πάρκο, έναν ευρύτερο χώρο αναψυχής, παιδείας και καταδυτικού τουρισμού.
Οι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι που καθίστανται επισκέψιμοι αφορούν στο υστερορωμαϊκό ναυάγιο στον Τηλέγραφο Νηών Σούρπης και στα βυζαντινά ναυάγια στον Γλάρο Νηών και στην Κίκυνθο Αμαλιάπολης.
Στο ναυάγιο στη νησίδα Κίκυνθος, ανατολικά του όρμου της Αμαλιάπολης, ένα βυζαντινό εμπορικό πλοίο με αμφορείς είχε ναυαγήσει μεταξύ του 11ου και του 13ου αιώνα, με αποτέλεσμα το φορτίο του να έχει σχηματίσει έναν εντυπωσιακό σωρό από κεραμικά θραύσματα, ενώ ένα από τα ναυάγια στον κόλπο του Τηλέγραφου με υστερορωμαϊκούς αμφορείς και ένα αγκυροβόλιο που βρίσκεται στην ίδια περιοχή.
Στο Κέντρο Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης Κοινού για τους τρεις Επισκέψιμους Ενάλιους Αρχαιολογικούς Χώρους, ο επισκέπτης μπορεί να έχει την εμπειρία της εικονικής κατάδυσης με γυαλιά τρισδιάστατης επαυξημένης πραγματικότητας. Χάρη στην εικονική περιήγηση ο υποβρύχιος κόσμος των τριών ναυαγίων καθίσταται καθολικά προσβάσιμος, ακόμα και σε εκείνους που δεν μπορούν να κάνουν φυσική κατάδυση.
Η απόδοση των ναυαγίων ως επισκέψιμων χώρων δημιουργεί κίνητρα για τη λειτουργία καταδυτικών παρόχων για την εξυπηρέτηση όσων επιθυμούν να καταδυθούν. Με την εποπτεία και καθοδήγηση των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού μπορούν να απολαύσουν αυτή τη μοναδική εμπειρία. Τα συγκεκριμένα ναυάγια βρίσκονται με μικρό βάθος, οπότε είναι πρόσφορη η κατάδυση ακόμα και για αρχαρίους. Το έργο της δημιουργίας Επισκέψιμων Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων (ΕΕΑΧ) στην Αλόννησο και στον Δυτικό Παγασητικό, προϋπολογισμού 4.043.887 ευρώ, υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020.
Μενδώνη: Η δημιουργία επισκέψιμων για το κοινό υποθαλάσσιων αρχαιολογικών χώρων αποτελεί μεγάλη πρόκληση
Κατά τον χαιρετισμό της στην τελετή απόδοσης, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, σημείωσε: «Όταν το 2019 αναλάβαμε τη διαχείριση και την πολιτική ευθύνη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού εκπονήσαμε ένα πολύ συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο. Ένας από τους άξονες του σχεδίου αυτού ήταν όχι μόνο να προστατεύσουμε -αυτό αποτελεί εξάλλου το συνταγματικό καθήκον του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού-, αλλά να αναδείξουμε και να αποδώσουμε στις τοπικές κοινωνίες τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Ένα από αυτά είναι ο πολιτιστικός πλούτος κάθε περιοχής, ένα στοιχείο που όταν αναδειχθεί μας κάνει υπερήφανους, και συγχρόνως, προσδίδει τεράστια αναπτυξιακή δυναμική σε μια περιοχή.
Σήμερα, λοιπόν, μαζί με την Περιφέρεια αποδώσαμε τρία ναυάγια, τρεις υποθαλάσσιους αρχαιολογικούς χώρους που μαζί με την Αλόννησο έρχονται να συνθέσουν ένα υποθαλάσσιο αρχαιολογικό πάρκο, έναν ευρύτερο χώρο αναψυχής, παιδείας και καταδυτικού τουρισμού. Η δημιουργία επισκέψιμων για το κοινό υποθαλάσσιων αρχαιολογικών χώρων αποτελεί για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού μια μεγάλη πρόκληση, με ειδικές απαιτήσεις και προϋποθέσεις, που υπαγορεύονται από τρεις βασικές αναγκαιότητες:
Την τήρηση της ασφάλειας του κοινού, τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος, και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η διαχείριση, η ανάδειξη και η απόδοση ενός ενάλιου αρχαιολογικού χώρου οφείλει να υπηρετεί ταυτόχρονα το δικαίωμα πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά και τις ανάγκες προστασίας της. Με βάση
το θεσμικό πλαίσιο που δημιουργήσαμε το 2020 η προστασία των καταδυομένων στα υποθαλάσσια ναυάγια είναι πρωταρχική μας μέριμνα όπως και να τα αποδίδουμε στην κοινωνία ως τουριστικό και αναπτυξιακό προϊόν. Με τη λειτουργία των νέων υποθαλάσσιων αρχαιολογικών χώρων η ευρύτερη περιοχή του Δυτικού Παγασητικού κόλπου μαζί με την Αλόννησο εντάσσονται στον διεθνή χάρτη του καταδυτικού τουρισμού ως ολοκληρωμένο υποθαλάσσιο πάρκο ναυαγίων».