Κάθε θεατρόφιλος που το φετινό –δύσκολο για την καλλιτεχνική σκηνή– καλοκαίρι νοστάλγησε την Πειραιώς 260 και τις αβανγκάρντ παραστάσεις της, θα ξαναβρεί το στίγμα της σύγχρονης παραστατικής δημιουργίας στη Μικρή Επίδαυρο αυτό το Σαββατοκύριακο. Η πολυαναμενόμενη περφόρμανς »Η κιβωτός του Νώε / Il diluvio universal» του Μικελάντζελο Φαλβέτι (31/7 και 1/8) συνθέτει το εικαστικό βλέμμα με την όπερα και τη σκηνική δημιουργία κερδίζοντας την προσοχή μας και καλώντας μας να απολαύσουμε υπό τον αργολικό ουρανό μια ανατρεπτική καλλιτεχνική εμπειρία.
Στο ξεχωριστό ορατόριο, με σκηνοθέτες-ενορχηστρωτές τους καλλιτέχνες της περφόρμανς Βασίλη Νούλα και Κώστα Τζημούλη της Nova Melancolia, θα παρακολουθήσουμε τη δυναμική ομάδα Ραφή να ξεδιπλώνει επί σκηνής ένα λυρικό αριστούργημα: το μπαρόκ ορατόριο του Σικελού Μικελάντζελο Φαλβέτι, «Η κιβωτός του Νώε», που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Μεταφέροντάς μας σ' ένα μυθικό σύμπαν Κατακλυσμού, η σκηνοθεσία θίγει επίκαιρα ζητήματα –από το μεταναστευτικό και τον φόβο του «διαφορετικού» ως την οικολογική καταστροφή– σε μια πολυπρισματική και υβριδική σκηνική σύνθεση, με τους δεξιοτέχνες Μιχάλη Σιγανίδη και Χάρη Λαμπράκη σε ρόλο σύγχρονων τροβαδούρων να αυτοσχεδιάζουν και να μας απογειώνουν.
Στη σικελική Κιβωτό του Νώε του Φαλβέτι συνυπάρχουν η Δύση και η Ανατολή, το νέο και το παλαιό, το λόγιο και το λαϊκό.
«Φέτος το καλοκαίρι σκηνοθετούμε την όπερα-περφόμανς "Η κιβωτός του Νώε" (Il diluvio universale, μουσική Michelangelo Falvetti) συμπράττοντας δημιουργικά με εκλεκτούς μουσικούς και λυρικούς τραγουδιστές» λένε οι δημιουργοί της παράστασης, Βασίλης Νούλας και Κώστας Τζημούλης. «Σε αυτή την περίεργη συνθήκη του φετινού καλοκαιριού γεμίζουμε την Κιβωτό μας με διεκδικήσεις και επείγοντα που μας αφορούν, ανοίγοντας τη βιβλική ιστορία στο εδώ και τώρα. Θέλουμε να αφιερώσουμε την παράστασή μας στη μνήμη του Ζακ Κωστόπουλου».
Στο σημείωμα που συνοδεύει την παράσταση γράφουν:
«Το πρόσωπο του άλλου ανθρώπου με καλεί. Με καλεί να φανερωθώ μπροστά του, να αναλάβω την ευθύνη της απόκρισης. Με καλεί όπως αρχετυπικά κάλεσε ο Θεός τον Αβραάμ. Κι ο Αβραάμ αποκρίθηκε λέγοντας: "Ιδού εγώ!". Να 'μαι! Να 'μαι, Θεέ μου, εδώ, ενώπιόν σου, με κάλεσες κι εγώ αποκρίνομαι, υπάρχω. Υπάρχω στον βαθμό που αποκρίνομαι στο κάλεσμα του Άλλου, στο μέτρο που αναλαμβάνω την ευθύνη μου έναντι του άλλου ανθρώπου. Μέσα από μια "ηθική του Άλλου" ο φιλόσοφος Εμάνουελ Λεβινάς συνεχίζει εις το διηνεκές να μας απευθύνεται και να μας καλεί σε έναν επιτέλους εξανθρωπισμό.
Κι εμείς –σαν τον βιβλικό Νώε και τη γυναίκα του, τη Ραντ– ανταποκρινόμαστε! Λέμε "ιδού εμείς". Εμείς, υπεύθυνοι απέναντι στα είδη που εξαφανίζονται, στους πάγους που λιώνουν, στα νερά που μολύνονται, στα δάση που καταστρέφονται. Αλλά και υπεύθυνοι έναντι των προσώπων: του προσώπου που πνίγεται στο Αιγαίο Πέλαγος, του προσώπου που ασφυκτιά κάτω από την αστυνομική μπότα στην Αμερική, του προσώπου που ξεψυχά γρονθοκοπημένο στα κράσπεδα της οδού Γλάδστωνος, στο κέντρο της Αθήνας, των πολλών και διαφορετικών προσώπων που διώκονται λόγω μιας διαφοράς που από την αδιαφοροποίητη μάζα εκλαμβάνεται ως μειονέκτημα και μειονεξία.
Όμως το φορτίο είναι τεράστιο για τους αδύναμους ώμους μας, η ευθύνη γιγάντια, η Κιβωτός μας μικρή! Ας μην μας πιάνει ίλιγγος. Ο άλλος άνθρωπος είναι συγκεκριμένος, έχει πρόσωπο και με εξατομικεύει μέσα στην ευθύνη που έχω γι' αυτόν. Ένας προς έναν, ο ένας για τον άλλον, και τότε όλοι για όλους.
Στο μπαρόκ ορατόριο-όπερα "Il diluvio universale / Η κιβωτός του Νώε" του Falvetti εμφανίζεται η Θεία Δίκη που καλεί τα στοιχεία της φύσης να εκδικηθούν και να πνίξουν την αλαζονική ανθρωπότητα. Ύστερα εμφανίζεται ο Θεός, οργίλος και τιμωρός προς τους ανθρώπους. Τέλος εμφανίζεται ο Θάνατος, γκροτέσκα μεσαιωνική φιγούρα μιας αδήριτης επικράτησης.
Αυτό το τριπλό πρόσωπο ενός κακού Θεού (Θεία Δίκη - Θεός - Θάνατος) έρχεται στο τέλος του έργου να μεταμορφωθεί σε ελπίδα, καλοσύνη και ειρήνη καθώς τα βαριά σύννεφα του κατακλυσμού έχουν πια σκορπίσει και η κιβωτός πλέει στα ήσυχα νερά. Η νύχτα είναι λαμπρή, το καλοκαιράκι γλυκό, η ακτή απλώνεται φιλική κάτω, πέρα από το θέατρο της Μικρής Επιδαύρου. Όλα τώρα μοιάζουν δυνατά κι ελπιδοφόρα.
Στη σικελική "Κιβωτό του Νώε" του Φαλβέτι συνυπάρχουν η Δύση και η Ανατολή, το νέο και το παλαιό, το λόγιο και το λαϊκό. Στην παράστασή μας προσπαθούμε να "διασώσουμε" μια ποικιλία πολιτισμικών αναφορών και διαφορετικών αφετηριών κι εκ των πραγμάτων οδηγούμαστε σε ένα σκηνικό αποτέλεσμα υβριδικό, πολυ-πραγματικό, σαν την πραγματικότητα που μας περιβάλλει.
Οι συνθήκες φέτος είναι περισσότερο έκτακτες, πιο ιδιαίτερες λόγω της πανδημίας. Πώς λοιπόν να χωρέσουμε στην κιβωτό του Νώε κρατώντας μεταξύ μας τις κοινωνικές αποστάσεις; Αποφεύγοντας τη λυτρωτική σωματική επαφή; Πώς να ισοφαρίσουμε τις κοινωνικές αποστάσεις με ψυχική εγγύτητα, ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη;
Σ' αυτή την Κιβωτό, υπό τον αργολικό ουρανό και για δύο καλοκαιρινές βραδιές, ας "σωθούμε", ω θεατές! Εσείς, που με τα πρόσωπά σας, ένα προς ένα, μας ατενίζετε από το κοίλον κι εμείς που αποκρινόμαστε σε εσάς από την ορχήστρα».
Η κιβωτός του Νώε
Il diluvio universal του Μικελάντζελο Φαλβέττι
31/7 & 1/8, 21:30, Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
5/8, Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης
Ερμηνεύουν οι μουσικοί Μιχάλης Σιγανίδης, Χάρης Λαμπράκης, Πάνος Ηλιόπουλος, Γιάννος Γιοβάνος, Guido De Flaviis, Θάνος Πολυμενέας Λιοντήρης, Ζωή Πουρή και οι τραγουδιστές Γιάννης Φίλιας, Νίκος Σπανάτης, Λητώ Μεσσήνη, Γιώργος Ρούπας, Αναστασία Κότσαλη