Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Ρίτσαρντ Σέρα: Ένα μουσείο για τα έργα του τελευταίου μεγάλου Αμερικανού καλλιτέχνη

Ο μεγαλύτερος Αμερικανός γλύπτης αγαπά το βάρος των υλικών, τη λογοτεχνία και έχει δει να καταστρέφεται ένα από τα πιο διάσημα δημόσια έργα του.

Ένα νέο μουσείο για τα έργα του Ρίτσαρντ Σέρα, του τελευταίου μεγάλου Αμερικανού καλλιτέχνη

Το Μουσείο Glenstone στο Πότομακ του Μέριλαντ, ένα ιδιωτικό ίδρυμα περίπου 40 λεπτά έξω από την Ουάσινγκτον, ανακοίνωσε ότι κατασκευάζει ένα νέο κτίριο στην πανεπιστημιούπολη των 300 στρεμμάτων ειδικά για να στεγάσει ένα μεγάλο νέο χαλύβδινο έργο του Ρίτσαρντ Σέρα. Για να μπουν στο νέο κτίριο, οι επισκέπτες θα διασχίζουν μια γέφυρα πάνω από το Greenbriar Stream πριν ακολουθήσουν ένα μακρύ, δασώδες μονοπάτι προς τη μοναχική δομή.

Για περισσότερα από πενήντα χρόνια, ο Αμερικανός καλλιτέχνης Ρίτσαρντ Σέρα χρησιμοποιεί αφηρημένες φόρμες για να εξετάσει τη δυναμική μεταξύ του υλικού και του χώρου που μοιράζονται ο θεατής και το έργο τέχνης. Το κτίριο από σκυρόδεμα 1.200 τετραγωνικών μέτρων θα στεγάσει ένα γλυπτό μεγάλης κλίμακας του καλλιτέχνη, σε συνεργασία με τον Thomas Phifer, αρχιτέκτονα των περίπτερων στο Glenstone που στεγάζουν έργα τέχνης.

«Ξεκινήσαμε να σχεδιάζουμε το κτίριο πριν από μερικά χρόνια με την ιδέα ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να βιώσουν αυτό το νέο έργο» λέει η Έμιλι Ρέιλς, η οποία διευθύνει το ιδιωτικό ίδρυμα που συνέστησε με τον σύζυγό της, τον δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία και συλλέκτη μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, Μίτσελ Ρέιλς. Το Glenstone φιλοξενεί ήδη δύο μεγάλης κλίμακας υπαίθρια έργα του Σέρα σε μόνιμη έκθεση στους χώρους του μουσείου, τα Sylvester (2001) και Contour 290 (2004). Έχει επίσης τρία από τα πρώτα γλυπτά του καλλιτέχνη από τη δεκαετία του 1960 στις γκαλερί, τα Corner Prop (1969), Lift (1967) και White Neon Belt Piece (1967).

Ο Ρίτσαρντ Σέρα είναι ένας σύγχρονος μινιμαλιστής καλλιτέχνης γνωστός για τα μνημειώδη ατσάλινα γλυπτά του. Τα συχνά τρομακτικά σε κλίμακα έργα του προκαλούν ζάλη και αποπροσανατολισμό, με τις αρχιτεκτονικές τους καμπύλες να στροβιλίζονται, καθώς οι θεατές περπατούν στα περάσματά τους.

Ο Ρίτσαρντ Σέρα είναι ένας σύγχρονος μινιμαλιστής καλλιτέχνης γνωστός για τα μνημειώδη ατσάλινα γλυπτά του. Τα συχνά τρομακτικά σε κλίμακα έργα του προκαλούν ζάλη και αποπροσανατολισμό, με τις αρχιτεκτονικές τους καμπύλες να στροβιλίζονται, καθώς οι θεατές περπατούν στα περάσματά τους.

Η λέξη «σημασία» είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα της πρακτικής του. Ο Σέρα «κοίταξε σοβαρά ένα γλυπτό για πρώτη φορά» όταν επισκέφτηκε το στούντιο του Κονσταντίν Μπρανκούζι στο Παρίσι και, όπως λέει ο ίδιος, πήρε την απάντηση «για τη δύναμη και την απλότητα της αφαίρεσης σε ένα έργο, όπου σημασία έχει το βάρος». Όπως και οι άλλοι μινιμαλιστές της γενιάς του, ο Σέρα ξεπέρασε την τέχνη ως μεταφορά ή σύμβολο, προτείνοντας αντ 'αυτών την ιδέα της γλυπτικής ως μια φαινομενολογική εμπειρία βάρους, βαρύτητας, χώρου, διαδικασίας και χρόνου.

«Το βάρος είναι μια αξία για μένα – όχι ότι είναι πιο συναρπαστικό από την ελαφρότητα, αλλά απλά ξέρω περισσότερα για το βάρος παρά για την ελαφρότητα και ως εκ τούτου έχω περισσότερα να πω γι 'αυτό, για την εξισορρόπηση του βάρους, τη μείωση του βάρους, την προσθήκη και την αφαίρεση του βάρους, τη συγκέντρωση του βάρους, το εξάρτημα του βάρους, το στήριγμα του βάρους, την τοποθέτηση του βάρους, το κλείδωμα του βάρους, τις ψυχολογικές επιπτώσεις του βάρους, τον αποπροσανατολισμό του βάρους, την ανισορροπία του βάρους, την περιστροφή του βάρους, την κίνηση του βάρους, την κατεύθυνση του βάρους, το σχήμα του βάρους» λέει ο Σέρα.

Sequence | Courtesy Cantor Arts Center.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της δουλειάς του είναι το υλικό. Παρόλο που ο Σέρα έχει διερευνήσει τις ιδιότητες των μη συμβατικών υλικών όπως όταν χρησιμοποίησε λιωμένο μόλυβδο για το Splash (1968-1970) και βουλκανισμένο καουτσούκ στο Belts (1966-1967), έγινε διάσημος για τα μεγάλης κλίμακας ατσάλινα γλυπτά του, των οποίων η ουσιαστική παρουσία αναγκάζει τους θεατές να ασχοληθούν με τις φυσικές ιδιότητες των έργων και των τόπων στα οποία φιλοξενούνται.  

Ο Σέρα γνώρισε από πολύ νωρίς τις διαδικασίες της μεταλλουργίας. Ο πατέρας του εργάστηκε ως κατασκευαστής σωληνώσεων στη ναυπηγική βιομηχανία και ο ίδιος εργάστηκε σε χαλυβουργεία κατά τη διάρκεια των ετών που σπούδαζε στο κολέγιο. Με πτυχίο στην αγγλική λογοτεχνία, ο Σέρα ανατρέχει συχνά στη λογοτεχνία και τη θεωρία της, όταν μιλά για τον Πεσόα, τον Μπαρτ, τον Καλβίνο, τον Ντελέζ, τον Μπρόντσκι, τον Μπλουμ, τον Τσέλαν.

Για την τέχνη έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον από την παιδική του ηλικία και σπούδασε ζωγραφική στο Yale, ενώ αργότερα πέρασε χρόνο με υποτροφίες στη Γαλλία και την Ιταλία πριν μετακομίσει στη Νέα Υόρκη το 1966, όπου κατοικεί μέχρι σήμερα.

Το 1968 τον ανακάλυψε ο μεγάλος γκαλερίστας Λίο Καστέλι και ο Σέρα άρχισε να δημιουργεί γλυπτά μεγάλης κλίμακας από ελασματοποιημένες χαλύβδινες και καμπύλες πλάκες που σχεδιάστηκαν για συγκεκριμένες τοποθεσίες, έργα για το δημόσιο χώρο, κατασκευασμένα με τέτοια τεχνική που κλίνουν μεταξύ τους σε διαμορφώσεις που συγκρατούνται μόνο από τη βαρύτητα.

Tilted Arc, 1981. Φωτο: Ann Chauvet

Το ενδιαφέρον του για τον τόπο και τον τρόπο με τον οποίο ένα αντικείμενο μπορεί να διαμορφώσει τον χώρο γύρω του τον έκανε δημοφιλή, αλλά είναι ιστορικές οι αντιδράσεις που προκάλεσε ένα έργο του, το Tilted Arc, που τοποθετήθηκε στο Jacob K. Javits Federal Building στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, με το πρόγραμμα Art-in-Architecture των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το έργο του Σέρα ήταν μια συμπαγής πλάκα από χάλυβα COR-TEN, μήκους 37 μέτρων και ύψους περίπου 4 μέτρων με πάχος 6,4 εκ., ελαφρώς κεκλιμένη, που διχοτόμησε την πλατεία Foley καθώς τοποθετήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η κίνηση μέσω της πλατείας, αναγκάζοντας έτσι τους ανθρώπους να ασχοληθούν με το γλυπτό περπατώντας γύρω του για να τη διασχίσουν.

«Ο θεατής συνειδητοποιεί τον εαυτό του και την κίνησή του μέσω της πλατείας. Καθώς κινείται, το γλυπτό αλλάζει. Η συστολή και η επέκταση του γλυπτού προκύπτουν από την κίνηση του θεατή. Βήμα προς βήμα, η αντίληψη όχι μόνο για το γλυπτό αλλάζει ολόκληρο το περιβάλλον. Ο χάλυβας οξειδώνεται και το έργο έχει σχεδιαστεί «για να δημιουργεί μια φυσική σκουριασμένη εμφάνιση με την πάροδο του χρόνου» είπε ο Σέρα, αλλά οι συζητήσεις ήταν τόσο θερμές μέσα στην πάροδο των ετών, και μόνο γιατί άλλαζε την περιπατητική ρουτίνα των περαστικών, και το έργο θεωρήθηκε τόσο προκλητικό που τελικά, μετά από απόφαση του κράτους, καταστράφηκε το 1989. Θεωρείται το πιο πολυσυζητημένο έργο στην ιστορία της τέχνης στις ΗΠΑ, το πιο διαβόητο έργο σύγχρονης τέχνης.

Εκ πρώτης όψεως το έργο του Σέρα δεν είναι όμορφο, αν έχει κάποιος ανάγκη να αναζητήσει την τέχνη μόνο στην ομορφιά. Είναι ένας λαβύρινθος. Όταν μπαίνεις σε αυτά ή γυρίζεις γύρω από αυτά αναζητάς απαντήσεις σε συμπαντικά ερωτήματα: είναι μια στιγμή που ο θεατής ενός έργου μέσα σε μια μεταλλική εγκατάσταση που φθείρεται και οξειδώνεται από τον χρόνο βρίσκεται μέσα στην ουσία της ίδιας της τέχνης, στο κέντρο βάρους της, στην απλότητα και το μέτρο της.

SEA LEVEL 1989-1996, Zeewolde, the Netherlands |Courtesy LAND ART NL
To Lift, 1967 | Courtesy MoMA
Torqued Ellipse II, 1996; Double Torqued Ellipse 1997; Torqued Ellipse I, 1996. | Courtesy Dia Art Foundation
Band (2006) | Courtesy Lacma
One Ton Prop (House of Cards), 1969. THE MUSEUM OF MODERN ART, NEW YORK, GIFT OF THE GRINSTEIN FAMILY, © 2015 RICHARD SERRA/ARTISTS RIGHTS SOCIETY (ARS), NEW YORK. Φωτο: PETER MOORE
Το γλυπτό 7 (2011) στην Ντόχα του Κατάρ. © 2015 RICHARD SERRA/ARS, NY
Το έργο του Ρίτσαρντ Σέρα, Curves, 1986, στη Philharmonie του Βερολίνου | Courtesy Berlin City
Μέρος του γλυπτού East-West/West-East στην έρημο του Κατάρ. © 2015 RICHARD SERRA/ARTISTS RIGHTS SOCIETY (ARS), NEW YORK
Μέρος του γλυπτού East-West/West-East στην έρημο του Κατάρ. © 2015 RICHARD SERRA/ARTISTS RIGHTS SOCIETY (ARS), NEW YORK
Horizon line, Μέρος του γλυπτού East-West/West-East στην έρημο του Κατάρ. © 2015 RICHARD SERRA/ARTISTS RIGHTS SOCIETY (ARS), NEW YORK
 
Tilted Spheres, Toronto Pearson International Airport (Terminal 1, Pier F) \ Courtesy Gagosian
Forged Rounds | Courtesy Gagosian.
Echo (2019) | Courtesy Instituto Moreira Salles
Te Tuhirangi Contour, 2000–2002, Νέα Ζηλανδία. © 2015 RICHARD SERRA/ARTISTS RIGHTS SOCIETY (ARS), NEW YORK. Φωτο: DIRK REINARTZ
 
Torqued Ellipses I, II, IV, V, VI (1996-99), Double Torqued Ellipses I, II, III (1997-99) and Snake (1996) | Courtesy Guggenheim Museum Bilbao
To νέο περίπτερο για το έργο του Ρίτσαρντ Σέρα | Courtesy of Glenstone Museum
To νέο περίπτερο για το έργο του Ρίτσαρντ Σέρα | Courtesy of Glenstone Museum
To νέο περίπτερο για το έργο του Ρίτσαρντ Σέρα | Courtesy of Glenstone Museum