Τα έργα του ζωγράφου Phil Hale έχουν εκτεθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, στις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου και του Lords Cricket Ground, ενώ έχει συνεργαστεί με τη Sony και τη Warner Bros.
Ο Hale γεννήθηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης το 1963, αλλά κατοικεί μόνιμα στο Λονδίνο. Η οικογένειά του απαρτιζόταν από καλλιτέχνες, έτσι σε ηλικία δεκαέξι ετών μαθήτευσε δίπλα στον σπουδαίο Αμερικανό ζωγράφο Richard Berry. Το 2008 του ανατέθηκε να φτιάξει το πορτρέτο του Τόνι Μπλερ, πρώην πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η δυναμική τεχνική του Ηale οδηγεί σε μια πιο σκοτεινή ερμηνεία των πραγμάτων. Στους πίνακές του αποτυπώνει με υπέροχες λεπτομέρειες σκιές με σκούρο τόνο, υπέρογκες απομονωμένες φιγούρες, κρανία θολά, διαλυμένα αμάξια, κατεδαφιστέα κτίρια, ακέφαλα, μυώδη σώματα, με κάθε μυ, φλέβα και οστό να ζωγραφίζεται για να δημιουργήσει μια αναπαράσταση της φυσικότητας.
Αυτό που καταφέρνει είναι να απεικονίζει εξαιρετικά και με έμφαση τις γεωμετρικές και δυναμικές πτυχές ενός σχήματος. Μερικά από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται είναι η καταστροφή, η κίνηση, η πολυπλοκότητα και η αγωνία. Οι πίνακές του σε ταΐζουν ωμή πραγματικότητα. Ο επιδέξιος χειρισμός του φωτός και του σκοταδιού, η ρευστότητα των μορφών, δημιουργούν λεπτά θέματα που υπάρχουν ανάμεσα στο αφηρημένο και το παραστατικό.
Λατρεύω την επιστήμη, η οποία μοιάζει εκπληκτικά με την τέχνη. Ξεκινάει με ένα ερώτημα και ύστερα δημιουργείται ένα μοντέλο.
Το τελευταίο διάστημα βρίσκεται στην Ελλάδα, πιο συγκεκριμένα στη Λέσβο, στο πλαίσιο του Sigri Arts Retreat, που φιλοξενεί art workshops, μαθήματα ζωγραφικής και πολλά καλλιτεχνικά προγράμματα για όλο τον κόσμο. Με αφορμή την άφιξή του στη χώρα μας ο Hale μιλά στη LiFO για τη ζωή και το έργο του.
«Μεγάλωσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Κένυα. Προέρχομαι από μια οικογένεια ζωγράφων, οπότε ήταν φυσικό να γίνω κι εγώ ζωγράφος. Το στούντιο μού ήταν πολύ οικείο από πολύ μικρή ηλικία. Όταν ήμουν δεκαέξι μαθήτευσα δίπλα στον μεγάλο Αμερικανό καλλιτέχνη Richard Berry, ο οποίος είχε τρομερή επίδραση στη δουλειά μου, ιδιαίτερα στον τρόπο που χειρίζομαι την ανατομία και τη γλώσσα της ανθρώπινης μορφής.
Στο Λονδίνο μετακόμισα όταν ήμουν είκοσι ενός, εν μέρει για να ξεφύγω από την επιρροή του Berry. Έπρεπε να βρω τον δικό μου τρόπο έκφρασης. Ζω ακόμα στο Λονδίνο, στο Hackney, το επίκεντρο της καλλιτεχνικής κοινότητας. Έχω πολλούς καλλιτέχνες φίλους εκεί, τα στούντιό μας βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο. Το Λονδίνο είναι τόσο θεαματικό για έναν καλλιτέχνη, επειδή όλα συγκεντρώνονται εκεί. Ζωγράφοι όπως οι Justin Mortimer, Brendan Kelly, James Lloyd και Tomas Watson με επηρεάζουν και με υποστηρίζουν με τη φιλία τους, που είναι πολύ σημαντική.
Ξεκίνησα όταν ήμουν πολύ νέος. Η μητέρα μου ζωγράφιζε τα ζώα στην Κένυα: φακόχοιρους, ζέβρες και άλλα πολλά. Προσπαθούσα να την αντιγράψω και να την ανταγωνιστώ.
Η γιαγιά μου ήταν επίσης ζωγράφος και τα καλοκαίρια ζωγραφίζαμε μαζί στο στούντιό της. Έκανε κυρίως πορτρέτα κι αυτό μου φαινόταν βαρετό – αργότερα, φυσικά, ανακάλυψα ότι δεν ήταν καθόλου βαρετό. Ήμουν αυτοδίδακτος, αλλά επηρεάστηκα κιόλας από πολλούς: οι άνθρωποι μας παρέχουν συμβουλές και καθοδήγηση, αλλά στη συνέχεια πρέπει να αναπτύξουμε τη δική μας σχέση με τα υλικά και τις τεχνικές. Μου πήρε πολύ χρόνο να ανακαλύψω τι έπρεπε να προσφέρω.
— Ποιους καλλιτέχνες θαυμάζεις;
Αγαπώ τους Sargent Richter, Tuymans, Jean Giraud και άλλους πολλούς. Οι Άγγλοι φίλοι μου Justin Mortimer και Brendan Kelly άλλαξαν τελείως τον τρόπο που σκέφτομαι για τη ζωγραφική. Παλιότερα δεν απολάμβανα τη ζωγραφική μου. Ξεκινάω πάντα με την εικόνα και προσπαθώ να μην το σκέφτομαι υπερβολικά. Η εικόνα «χτυπάει» κατευθείαν τον εγκέφαλο και το υποσυνείδητο τόσο ακαριαία, που δεν μπορεί να εξηγηθεί από τη λογική.
Συχνά προσπαθώ να βρω τρόπο να συνδυάσω εικόνες, πάντα επιδιώκω να συμβεί κάτι διαφορετικό. Από Έλληνες καλλιτέχνες λατρεύω τον Γιώργο Λάνθιμο και τις ταινίες του. Έχουμε έναν κοινό φίλο, οπότε δεν είναι απίθανο κάποια στιγμή να συναντηθούμε.
— Εμπνέεσαι από άλλες μορφές τέχνης, όπως η μουσική, ο κινηματογράφος, η επιστήμη. Τι σε εμπνέει για να σχεδιάσεις;
Έπεσες μέσα και στα τρία αυτά στοιχεία. Λατρεύω την επιστήμη, η οποία μοιάζει εκπληκτικά με την τέχνη. Ξεκινάει με ένα ερώτημα και ύστερα δημιουργείται ένα μοντέλο. Δημιουργώ ταινίες και μουσική, επίσης, όπως πολλοί καλλιτέχνες.
Πολλά πράγματα που ανανεώνουν τη ζωγραφική μου προέρχονται από την επιστήμη. Ο συνδυασμός της δυσαρμονίας, της αρμονίας και της δομής είναι πολύ γόνιμος για την τέχνη μου, όπως και η εφαρμογή της τεχνολογίας.
— Τα σχέδιά σου με γραμμή και μολύβι τα θεωρείς, τελικά, έργα τέχνης ή είναι μόνο για εξάσκηση;
Είναι και τα δύο. Μερικά είναι καλύτερα από άλλα. Σχεδιάζω για μία ώρα περίπου, κάθε πρωί, ως άσκηση προσαρμογής. Αυτό σημαίνει ότι, όταν ζωγραφίζω, έχω μια πολύ καλή και ακριβή σύνδεση του χεριού και του κεφαλιού μου, αυτό κάνει τη διαδικασία πιο εύκολη και καθαρή. Η μυϊκή μνήμη αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της ζωγραφικής μου. Υπάρχει, λοιπόν, πολλή πρακτική, όπως γίνεται με τις πρόβες που κάνει ένα συγκρότημα πριν παίξει σε συναυλία.
— Θεωρείς τον εαυτό σου Αμερικανό ζωγράφο;
Όχι, έχω ζήσει στην Ευρώπη το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου. Τα παιδιά μου είναι Άγγλοι πολίτες.
— Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα στη δουλειά σου;
Προσπαθώ να μην υποβάλλω τα έργα μου σε έλεγχο ή να μη δημιουργώ προσδοκίες σχετικά με αυτά. Κάνω εξάσκηση και προσπαθώ να προσεγγίζω σωστά τους πίνακες. Πιστεύω ότι ακόμα είναι πολύ κατευθυνόμενοι. Ελπίζω να γίνουν πιο χαλαροί και να σταματήσουν να συνδέονται τόσο με τη διαδικασία.
— Πώς νιώθεις που βρίσκεσαι στην Ελλάδα; Ποιο μέρος σε έχει συγκινήσει περισσότερο;
Έχω επισκεφτεί την Ελλάδα δύο φορές ως παιδί και έχω περάσει πραγματικά πολύ χρόνο στην Άνδρο και τη Λέσβο. Και τα δύο αυτά μέρη μου φέρνουν στον νου έντονες αναμνήσεις από την εξοχή και τη θάλασσα: ωμή, παρθένα και όμορφη.
Για την Ελλάδα αυτό που έχω να πω είναι πως το τοπίο της απίστευτο. Λατρεύω τους ερημικούς, απομακρυσμένους λόφους και, όπως όλοι, το απόλυτο καθαρό φως. Ποτέ δεν με ενδιέφερε τόσο το τοπίο, αλλά εδώ είναι πολύ εντυπωσιακό.
Τώρα βρίσκομαι στη Λέσβο, στο Sigri Arts Retreat. Κάνω διακοπές, αλλά ταυτόχρονα έχω την ευκαιρία να βυθιστώ σε ένα έργο. Η απομόνωση εδώ είναι ιδανική για μένα.
— Έχεις κάποιο τελετουργικό που κάνεις πριν σχεδιάσεις;
Βάζω μουσική. Ακούω το ίδιο CD για μήνες και μήνες κάθε μέρα. Βυθίζομαι σε αυτό. Με το που φτάνω στο στούντιο πατάω αμέσως το play. Μου αρέσει πολύ να νιώθω ότι όλα μπαίνουν στη θέση τους.
— Τι προσπαθείς να πεις μέσα από τους πίνακές σου;
Ειλικρινά δεν προσπαθώ να πω τίποτα. Με καθοδηγούν το ενδιαφέρον μου και η μυϊκή μου μνήμη. Ακόμα και αν προσπαθούσα να πω κάτι με λόγια ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, αυτόματα θα ήταν ανακριβές και λάθος. Ελπίζω πραγματικά να δεν έχουν καμία σχέση με τη γλώσσα.
— Οι φιγούρες σου κρύβουν κάτι σκοτεινό. Πώς τις εμπνέεσαι;
Προσπαθώ να μην κάνω καμία σκέψη. Αυτό που κάνω είναι να απαντάω και να επιλέγω.
— Ζεις στο Λονδίνο. Το μέρος αυτό επηρεάζει τον τρόπο που σχεδιάζεις;
Το Λονδίνο είναι πολύ καλό για μένα λόγω όλων των άλλων καλλιτεχνών που ζουν εκεί. Πλέον είναι όλοι πολύ καλοί μου φίλοι, έμαθα πολλά από αυτούς – είμαι ευγνώμων.