Ένα επικό ταξίδι στην απομακρυσμένη κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας

Φυλές της Αιθιοπίας που κατοικούν σε απομακρυσμένη περιοχή φωτογραφίζονται από την Αυστραλή Λουϊζα Σέτον, πριν η παγκοσμιοποίηση εξαφανίσει τις παραδόσεις τους.

Ένα επικό ταξίδι στην απομακρυσμένη κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας
Γυναίκα με πήλινο δίσκο. Οι γυναίκες της φυλής Σούρι είναι διάσημες για τους πήλινους δίσκους που τοποθετούν στο κάτω χείλος τους.

Η φωτογράφος Λουίζα Σέτον, η οποία ζει μεν στην Αυστραλία αλλά ανατράφηκε στην Κένυα, πραγματοποίησε ένα επικό ταξίδι στην απομακρυσμένη κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας για να φωτογραφίσει τις παραδόσεις των φυλών Σούρμα, πριν αυτές χαθούνε για πάντα.

Μπορεί να χρειάστηκε να διαπραγματευτεί με τις τοπικές πολιτοφυλακές, και να ξέμεινε στον ποταμό Όμο, η Seton όμως κατόρθωσε να τραβήξει υπέροχα πορτραίτα που αφηγούνται τόσο το δικό της ταξίδι επιβίωσης και εξερεύνησης, όσο και τις παραδόσεις των ντόπιων φυλών. 

 

―Τι σε ενέπνευσε στην Αφρικανική σου φωτογραφική αναζήτηση; 

Μεγάλωσα στην Κένυα, οπότε νιώθω μια συνάφεια με την Αφρική. Όταν ήμουν παιδί πετούσα συχνά με τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν πιλότος, σε όλη την Κένυα με μικρά αεροσκάφη και έβλεπα όλες αυτές τις εντυπωσιακές φυλές. Κάθε φορά που επέστρεφα εκεί αναζητούσα διαφορετικές ομάδες φυλών για να κάνω πορτραίτα. 

―Τι ήθελες να απαθανατίσεις; 

Πολλοί φωτογραφίζουν την Αφρική τονίζοντας τα αρνητικά, τους πολέμους, την πείνα και τις δυσκολίες. Εγώ όμως θέλησα να δείξω την ομορφιά αυτών των απίστευτων, δυνατών και πολύ υπερήφανων ανθρώπων, το πως σχετίζονται με την γη τους και τις εποχές.

Κοιλάδα του Άνω Όμο. Το τοπίο αυτό κοντά στα σύνορα του Νοτίου Σουδάν είναι καταπράσινο και εύφορο.

―Γιατί ταξίδεψες στην Αιθιοπία;

Είχα ακούσει για τις φυλές που ζούνε στην Κοιλάδα του Όμο. Επίσης έμαθα για το φράγμα Γκίμπε ΙΙΙ που θα χτιστεί ώστε να ηλεκτροδοτηθεί η περιοχή, κάτι που σημαίνει πως οι φυλές αυτές θα πρέπει να μετεγκατασταθούν. Συν τω χρόνω οι φυλετικές αυτές ομάδες θα χάσουν τις παραδόσεις τους. 

―Ο φακός σου τι στόχο είχε;

Ήθελα πραγματικά πολύ να φωτογραφίσω τις φυλές Σούρι και Μούρσι, οι οποίες αναφέρονται κοινά ως φυλές Σούρμα. Ιδιώς οι δίσκοι των χειλιών είναι κάτι το συναρπαστικό. Όταν οι γυναίκες αγγίζουν την ηλικία γάμου, περίπου στα 14, τους αφαιρούν τα δόντια της κάτω γνάθου με μία πέτρα. Στην συνέχεια κόβουν το κάτω χείλος με ένα ξυράφι και το τεντώνουν με ένα κομμάτι ξύλο, στη συνέχεια με μεγαλύτερο, και μετά με ακόμα μεγαλύτερο. Κάποια στιγμή μεγαλώνει τόσο ώστε να τοποθετήσουν ένα πήλινο δίσκο, σαν πιάτο, εκεί. Πρόκειται για είδος καλλωπισμού και αποτελεί σύμβολο στάτους για τις γυναίκες αυτές, όσο μεγαλύτερο το πιάτο, τόσο υψηλότερη η προίκα. 

"Η διαπραγμάτευση για να φωτογραφίσω τον άνδρα αυτόν ήταν κάπως δύσκολη" λέει η Σέτον. "Διαχρονικά οι φυλές σε αυτή την απομακρυσμένη περιοχή της Αιθιοπίας μπλέκονται σε ένοπλες διαμάχες για τα κοπάδια, τις πηγές και τα βοσκοτόπια."

―Πώς ταξίδεψες στην Κοιλάδα του Όμο;

Πέταξα από το Ναϊρόμπι στην Αντίς Αμπέμπα και συνάντησα έναν ξεναγό κι έναν οδηγό που μου είχε συστήσει ένας άλλος φωτογράφος. Από εκεί το Κιμπίς κοντά στα νότια σύνορα του Σουδάν είναι απόσταση τριών ημερών, αν οδηγείς ένα οκτάωρο την ημέρα. Το άνω τμήμα του Όμο είναι εξαιρετικά απομακρυσμένο και δύσκολα προσπελάσιμο, στο κάτω τμήμα έχει περισσότερους τουρίστες. Οι μόνοι που ενδιαφέρονται για την Κοιλάδα του Άνω Όμο είναι ανθρωπολόγοι και φωτογράφοι.


―Ήταν ασφαλές;

Η φωτογράφηση των Σούρι κοντά στο Κίμπις δεν ήταν ασφαλής. Έχουν όλοι όπλα AK-47 και είναι πολύ πιο επιθετικοί από τις φυλές στην Κοιλάδα του Κάτω Όμο. Όταν φεύγαμε, το όχημα μας κόλλησε στον δρόμο. Έβρεξε κατακλυσμιαία και σκάβαμε για οκτώ ώρες προσπαθώντας να το ξεκολλήσουμε από την λάσπη. 

 

Τελικά ο ξεναγός κι εγώ περπατήσαμε για να βρούμε βοήθεια, ενώ ο οδηγός έμεινε με το αυτοκίνητο. Ξεκίνησα χωρίς να πάρω τίποτα. Αναγκάστηκα να εγκαταλείψω όλο τον εξοπλισμό μου και το αυτοκίνητο, τα πάντα, και να περπατήσω μέχρι που ένα φορτηγό μας μετέφερε στο Κάνγκαταν, μία μικροσκοπική πόλη στον ποταμό Όμο, όπου αναγκάστηκα να καταλύσω σε ένα πορνείο shebeen.

 

Τελικά, τρεις ημέρες αργότερα, μάθαμε πως ο οδηγός μας κατάφερε να ξεκολλήσει και να επιστρέψει στο Κιμπίς. Κάναμε οτοστόπ σε ένα φορτηγό ως την Τζίνκα, κι εκεί μας βρήκε ο οδηγός μας. Στη συνέχεια φωτογράφισα την φυλή Μούρσι στο Εθνικό Πάρκο Μάγκο. 

Γυναίκα των Μούρσι με ΑΚ-47. Για τους Μούρσι ο πλούτος δηλώνεται από το πόσα κεφάλια ζώ κατέχουν και τα προστατεύουν από τους κλέφτες με την χρήση όπλων ΑΚ-47.


―Χρειάστηκε να πληρώσεις τα μέλη της φυλής για να τους φωτογραφίσεις;

Πλήρωνα περίπου ένα με δύο δολάρια το άτομο ανά φωτογραφία. Δουλεύουν σε κλίκες. Οι άνθρωποι γίνονταν επιθετικοί και τσακώνονταν για τα χρήματα, κι εγώ προσπαθούσα να στήσω ένα στούντιο στην ερημιά. Ήταν κάπως αγχωτικό. Αρκετά χρήματα αντάλλαξαν χέρια, δεν ήταν μία ρομαντική κατάσταση όπου μπαίνεις σε ένα χωριό κι αρχίζεις να τραβάς φωτογραφίες. 


―Πώς έστηνες τις λήψεις; 

Μάζευα μία ομάδα και είχα δύο άνδρες να κρατάνει ένα λευκό πανί για να δημιουργήσω ένα φόντο στούντιο. Χρησιμοποίησα μία Canon 5D Mark lll, και τρεις φακούς - έναν σταθερό φακό 100mm για τα πορτραίτα μου. Στην Αφρική επικρατεί αυτός ο σκληρός, βίαιος ήλιος και οι έντονες σκιές, οπότε αναγκάζεσαι να φωτογραφίζεις στο υπέροχο και απαλό φως του πρωινού. Μου αρέσει να τραβάω ασπρόμαυρες φωτογραφίες γιατί όταν σπούδαζα φωτογραφία μας επέτρεπαν να φωτογραφίζουμε έγχρωμα μόνο αφού είχαμε κατακτήσει το ασπρόμαυρο. 

Γυναίκες της φυλής Μούρσι. Οι έντονες ουλές στον ώμο της γυναίκας στα δεξιά είναι διακοσμητικές. Η διαδικασία πραγματοποιείται για να καλλωπίσει το σώμα και απαιτεί την πραγματοποίηση τομών και την μόλυνση τους με στάχτες ώστε να προκληθεί αυτό το ανάγλυφο αποτέλεσμα.
Καλύβες σε ένα παραδοσιακό χωριό των Μούρσι.
Από όλες τις φυλές του Όμο, οι Χάμαρ είναι εκείνοι που ασχολούνται περισσότερο με την εμφάνιση τους. Είναι αγρότες και βοσκοί. Οι γυναίκες απασχολούνται στα χωράφια και φροντίζουν και τα παιδιά τους.
Η Seton συζητάει με μέλη της φυλής Μούρσι ενώ τους φωτογραφίζει στο χωριό τους.
"Τα παιδιά είναι πάντα τα ευκολότερα να φωτογραφίσεις γιατί τους αρέσει να αγγίζουν, να γελάνε και να κάνουν πλάκα μαζί μου" λέει η Σέτον. "Τα συγκεκριμένα παιδιά είχαν εντυπωσιαστεί από τα μακρυά ξανθα μαλλιά μου και τους άρεσε να τα αγγίζουν."
Οι γυναίκες από το χωριό Ναρεγκίρ είναι γνωστές για τους δίσκους στα χείλη τους και τις καλλωπιστικές ουλές τους. Οι γυναίκες και τα παιδιά συχνά στολίζονται με περίτεχνα σχέδια λουλουδιών από λευκό πηλό.
Άνδρες της φυλής Μούρσι. Η Σέτον φωτογράφισε τους άνδρες αυτούς στα εδάφη της φυλής τους που βρίσκονται εντός του Εθνικού Πάρκου Μάγκο.
Αγόρι της φυλής Σούρι ισορροπεί σε έναν κορμό δέντρου, νωρίς το πρωί με το πιο ήπιο φως. Η Σέτον χρειάστηκε να οδηγήσει τρεις ημέρες από την Αντίς Αμπέμπα για να φωτογραφίσει τα μέλη της φυλής στο χωριό Ναρεγκιρ, στην Κοιλάδα του Άνω Όμο κοντά στα σύνορα με το Νοτιο Σουδάν.
Το κορίτσια αναλαμβάνουν από πολύ νωρίς την φροντίδα των παιδιών, υπάρχει έντονη σχέση ανάμεσα στις γυναίκες και τα παιδιά της κοινότητας.
Αυτό το κορίτσι από την φυλή των Χάμαρ δεν έχει ακόμα παντρευτεί, όπως δηλώνεται από την απουσία μεταλλικού κοσμήματος στον λαιμό της.
Ανάλογα με την κοινωνική τους θέση και άλλους παράγοντες, οι άνδρες των Χαμάρ μπορούν να έχουν μέχρι τρεις συζύγους. Η θέση της γυναίκας αναγνωρίζεται αμέσως από τα κοσμήματα της. Η πρώτη σύζυγος, όπως η γυναίκα της φωτογραφίας, φοράει στο λαιμό ένα μεταλλικό κολλιέ που καταλήγει σε ένα μακρύ αγκάθι στην άκρη του, ενώ η δεύτερη και τρίτη σύζυγος φοράνε πιο απλά μεταλλικά κοσμήματα.

Πηγή : CNN