ADVERTORIAL
Του Παναγιώτη Τσαπόγα
Παθολόγου - Διαβητολόγου, Αναπλ. Διευθυντή Γ΄ Παθολογικού Τμήματος, Κέντρο Μεταβολισμού & Διαβήτη, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Τα χαρακτηριστικά της νόσησης από COVID-19 όπως επίσημα ονομάζεται η νόσηση που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, δηλαδή ο τρόπος μετάδοσης και τα συμπτώματά της αναφέρονται τις τελευταίες εβδομάδες από όλα μέσα ενημέρωσης. Το Υπουργείο Υγείας έχει εκδώσει οδηγίες για την προφύλαξη από τον κορωνοϊό, οι οποίες ισχύουν τόσο για τις ευπαθείς ομάδες όσο και για όλο τον πληθυσμό. Οδηγίες έχει επίσης αναρτήσει η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία στη σελίδα www.ede.gr και τα άτομα με διαβήτη πρέπει να τις μελετήσουν προσεκτικά.
Ειδικότερα τα άτομα με διαβήτη, ιδίως εκείνα με αρρύθμιστο διαβήτη, έχουν περιορισμένες ικανότητες να αντιμετωπίσουν μια λοίμωξη και γι αυτό ανήκουν στις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες που μπορεί να παρουσιάσουν πιο σοβαρά συμπτώματα. Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με διαβήτη, ιδίως εκείνα που έχουν πολλά χρόνια διαβήτη και που πάσχουν από διαβητικές επιπλοκές, υπέρταση, καρδιοπάθεια ή νεφροπάθεια ή έχουν παχυσαρκία, κινδυνεύουν περισσότερο. Αυτά τα άτομα μπορεί να χρειαστούν νοσηλεία, ακόμα και μηχανική υποστήριξη με αναπνευστήρα σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
Αντιθέτως, σύμφωνα με την Αμερικανική Διαβητολογική Ένωση (American Diabetes Association), άτομα με καλά ρυθμισμένο διαβήτη, χωρίς σημαντικές διακυμάνσεις της γλυκόζης με υπογλυκαιμίες και συχνές υπεργλυκαιμίες, έχουν μικρή μόνο διαφορά από τα υγιή άτομα στην πιθανότητα να αρρωστήσουν σοβαρά από COVID-19. Άρα η καλύτερη πρόληψη για άτομα με διαβήτη, επί πλέον των γενικών οδηγιών, είναι η καλή ρύθμιση της γλυκόζης. Εκτός από την καλή ρύθμιση της γλυκόζης, στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού βοηθά η σωματική άσκηση, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η αποφυγή κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων και η μικρή κατανάλωση αλατιού (μέχρι 5 γραμμάρια την ημέρα).
Ειδικότερα για τα άτομα με διαβήτη υπάρχουν πιο εξειδικευμένες συστάσεις:
- Αν υπάρχει προγραμματισμένο ραντεβού με το γιατρό συνιστάται να αναβληθεί μετά από τηλεφωνική επικοινωνία.
- Αν υπάρχουν συμπτώματα που είναι πιθανό να οφείλονται σε λοίμωξη (πυρετός και κυρίως δύσπνοια) συνιστάται επίσης τηλεφωνική επικοινωνία με το γιατρό. Δεν συνιστάται διακοπή φαρμακευτικής αγωγής αν δεν δοθεί ιατρική οδηγία.
Στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας υπάρχουν οδηγίες για τις ημέρες νόσησης για άτομα με διαβήτη.
- Συνιστώνται πολλές μετρήσεις σακχάρου ώστε να προληφθεί υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία, όσο είναι δυνατόν. Στόχος είναι η διατήρηση της γλυκόζης αίματος σε αποδεκτά επίπεδα (110-180 mg/dL).
- Συνιστάται ανάπαυση. Η άσκηση πρέπει να αποφεύγεται.
- Για τους ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή, όταν ο διαβήτης είναι καλά ρυθμισμένος και το πάγκρεας παράγει αρκετή ινσουλίνη, συνήθως δεν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα κατά τη διάρκεια μιας οξείας νόσου. Μπορεί να εκδηλωθεί μια ήπια αύξηση της γλυκόζης αίματος, με μετέπειτα επιστροφή στα προηγούμενα φυσιολογικά επίπεδα.
- Η ινσουλίνη (εάν και όταν αποτελεί μέρος της θεραπείας) δεν πρέπει ποτέ να παραλείπεται. Ακόμη και αν υπάρχει πρόβλημα σίτισης (ναυτία, έμετοι), το πιθανότερο είναι να χρειαστεί επιπλέον ινσουλίνη και όχι μείωσή της. Ο κανόνας αυτός ισχύει περισσότερο για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1.
- Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 που νοσούν πρέπει να ελέγχουν το τριχοειδικό αίμα (ή τα ούρα) για κετόνες (οξόνη) κάθε 4-6 ώρες (ανάλογα και με τα επίπεδα της γλυκόζης). Η παρουσία κετονών θα πρέπει να ελέγχεται σε άτομα με διαβήτη, ειδικά κατά τη διάρκεια λοιμώξεων ή έντονου στρες, ιδιαίτερα όταν τα επίπεδα της γλυκόζης είναι πάνω από 250 mg/dL. Αν οι κετόνες επιμένουν ο ασθενής πρέπει να επισκεφθεί νοσοκομείο. Στόχος είναι η υποχώρηση των κετονών στα ούρα σε «ελάχιστες κετόνες», σε «ίχνη κετονών» ή σε «αρνητικό αποτέλεσμα για κετόνες» στην περίπτωση που ο προηγούμενος έλεγχος ήταν θετικός.
- Συνιστάται διακοπή των αντιδιαβητικών φαρμάκων εμπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη και νταπαγλιφλοζίνη που μπορεί να προκαλέσουν κέτωση σε άτομα που έχουν μικρή ενδογενή παραγωγή ινσουλίνης.
- Συνιστάται άφθονη λήψη υγρών (τουλάχιστον 1⁄2 ποτήρι (100-150 mL) ανά ώρα). Το φαγητό πρέπει να είναι ελαφρύ. Άτομα που δεν μπορούν να λάβουν τροφή ή υγρά ή έχουν πολλές διάρροιες -οπότε υπάρχει φόβος για αφυδάτωση- πρέπει να επισκέπτονται νοσοκομείο ή κέντρο υγείας για χορήγηση ορού από τη φλέβα.
- Εάν άτομα με διαβήτη τύπου 2 που δεν παίρνουν ινσουλίνη έχουν αυξημένες τιμές γλυκόζης κατά την περίοδο της οξείας νόσησης (τιμές >200 mg/dL) τότε μπορεί να χρειαστούν μια προσωρινή περίοδο θεραπείας με ινσουλίνη.
- Αν ο ασθενής παρουσιάσει σύγχυση ή πόνο στην κοιλιά ή έντονα συμπτώματα που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αλλιώς, τότε χρειάζεται εισαγωγή σε νοσοκομείο.
Για κάθε ενδεχόμενο πάντως συνιστάται να υπάρχει απόθεμα σε φάρμακα, ινσουλίνη, αρκετές ταινίες μέτρησης σακχάρου, καραμέλες γλυκόζης για ελαφρά υπογλυκαιμία και γλυκαγόνη για την περίπτωση σοβαρής υπογλυκαιμίας.
Υπάρχει συζήτηση για την ασφάλεια των αντιυπερτασικών φαρμάκων συγκεκριμένων κατηγοριών, που συχνά λαμβάνουν άτομα με διαβήτη, σχετικά με το αν βλάπτουν ή ωφελούν σε σχέση με τη λοίμωξη από κορωνοϊό. Αυτή τη στιγμή η διεθνής οδηγία είναι να μην υπάρξει καμιά αλλαγή στην αντιυπερτασική αγωγή (εφόσον είναι αποτελεσματική).
Να παρακολουθείτε τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Υγείας. Μην εμπιστεύεστε δημοσιεύσεις ή αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εφόσον δεν προέρχονται από επίσημες πηγές. Να προσέχετε τις αλλαγές στον εαυτό σας και αν δεν μπορείτε να τις αξιολογήσετε, ζητείστε βοήθεια. Η επικοινωνία με το γιατρό που σας παρακολουθεί και που θα σας λύσει τις απορίες που μπορεί να έχετε, είναι αυτονόητη.
Πηγές: American Diabetes Association, Diabetes Canada, Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία