Είστε το άτομο που πάντα υπάρχει ένα μικρό πλήθος γύρω του: στο γραφείο, στις εξόδους, παντού. Πηγαίνετε στη δουλειά πρώτοι και φεύγετε τελευταίοι. Οι συνάδελφοι έρχονται σε εσάς για βοήθεια, ακόμη κι όταν το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν δεν έχει να κάνει με τη δουλειά, αλλά με κάτι προσωπικό τους. Πάσχετε από το σύνδρομο του αναντικατάστατου και φυσικά δεν ευθύνεστε μόνο εσείς γι΄αυτό, αλλά πρέπει να απαλλαγείτε από αυτό άμεσα.
Είναι ωραίο να νιώθετε ότι ο κόσμος σας έχει ανάγκη, ότι έχετε κάτι να προσφέρετε, ότι σε κάποια πράγματα τα καταφέρνετε τόσο καλά μόνο εσείς, αλλά σύμφωνα με έρευνα του BBC, το να λειτουργείτε κάπως έτσι είναι εξουθενωτικό τόσο για τον οργανισμό σας, ενώ επηρεάζει σοβαρά - ακόμη κι αν δεν το αντιλαμβάνεστε - την απόδοση της δική σας δουλειάς.
Σύμφωνα με τη Lorraine Tilbury, ιδρύτρια της εταιρείας επαγγελματικού σχεδιασμού και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού "HorsePower International", τα σοβαρά προβλήματα αρχίζουν από τη στιγμή που ο εργαζόμενος σταματά, ξεχνά ή δεν ενδιαφέρεται πια να πει "όχι" σε όσα του ζητάνε, ειδικά αν αυτές οι αξιώσεις έχουν ανθρώπινο περιτύλιγμα, δηλαδή ένας συνάδελφος ζητά τη βοήθεια σας για να αντεπεξέλθει στον όγκο εργασίας που του έχουν αναθέσει ή επαινετικό, τύπου "ανάλαβε το εσύ, γιατί εσύ θα τα καταφέρεις καλύτερα από τους άλλους".
Προπονηθείτε στο να λέτε "όχι" με χαμόγελο. Οι συνάδελφοι πάντα θα είναι πελαγωμένοι και πάντα θα σας ζητούν κάτι ευγενικά, τρυφερά και αποκαμωμένα, με τρόπους, δηλαδή, που δύσκολα θα μπορείτε να διαχειριστείτε, παρά μόνο με την κατάφαση. Όμως, δοκιμάστε να αρνηθείτε το ίδιο γλυκά, όπως σας το ζητάνε, δηλαδή.
Όπως εξηγεί η ίδια, ειδικά ο δεύτερος είναι ένας πανέξυπνος τρόπος που χρησιμοποιείται στις επιχειρήσεις, τόσο για την ενθάρρυνση των εργαζομένων να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να φέρουν εις πέρας δύσκολα projects, όσο και ένας πλάγιος τρόπος καλλιέργειας ανταγωνιστικού κλίματος που αυξάνει τις επιδόσεις μιας ομάδας εργασίας.
Η Tilbury συμβουλεύει να εγκαταλείψετε άμεσα μερικές υποχρεώσεις και εάν έχετε ξεμάθει να λέτε "όχι" στη δουλειά, τότε εξασκηθείτε στην άρνηση εκτός γραφείου, κάνοντας μικρά πειράματα κι ασκήσεις στην καθημερινότητα σας: για παράδειγμα, πηγαίνετε σε ένα κατάστημα, ζητήστε από την πωλήτρια απολύτως συγκεκριμένο είδος, χρώμα και μέγεθος ενός ρούχου που σας αρέσει και αν γυρίσει πίσω με κάτι παρόμοιο, αλλά όχι αυτό που ζητήσατε, μην μπείτε στη διαδικασία να το διαπραγματευτείτε. Πείτε "όχι" και αποχωρήστε από το κατάστημα, χωρίς να αγοράσετε απολύτως τίποτα, που δεν θέλατε εξ αρχής.
«Επίσης, προπονηθείτε στο να λέτε "όχι" με χαμόγελο. Οι συνάδελφοι πάντα θα είναι πελαγωμένοι και πάντα θα σας ζητούν κάτι ευγενικά, τρυφερά και αποκαμωμένα, με τρόπους, δηλαδή, που δύσκολα θα μπορείτε να διαχειριστείτε, παρά μόνο με την κατάφαση. Όμως, δοκιμάστε να αρνηθείτε το ίδιο γλυκά, όπως σας το ζητάνε, δηλαδή. Αν το αίσθημα του να νιώθετε απαραίτητοι στους άλλους είναι ένας τρόπος για να νιώσετε ότι αξίζετε στη δουλειά και με την πρώτη άρνηση σας δοκιμάσετε εσείς απογοήτευση και όχι αυτός που την εισπράττει, δυστυχώς, βρίσκεστε σε ένα πολύ τρομακτικό σημείο στη ζωή σας, το οποίο πρέπει να εγκαταλείψετε άμεσα», καταλήγει η Tilbury.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα που εκπονήθηκε πριν από λίγο καιρό από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα και σε δείγμα 138 ανθρώπων με χαρακτηριστικά "αναντικατάστατου", αυτός ο τύπος εργαζόμενου - και βάσει ερωτηματολογίων - εμφανίζεται ως εκείνος με τις υψηλότερες επιδόσεις στη δουλειά και με τις περισσότερες πιθανότητες για επιτυχημένη καριέρα στον τομέα του. Αυτό, όμως, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και μέχρι ο "απαραίτητος" να αρχίσει να ξεχνάει τα όρια ανάμεσα στις ανάγκες της δικής του δουλειάς και στην εξυπηρέτηση προβλημάτων των γύρων του.
Σύμφωνα με τον Martin Kilduff, επικεφαλής της έρευνας και καθηγητή εργασιακής συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο UCL του Λονδίνου, το να μπορεί κάποιος για καιρό να επιλύει προβλήματα μέσα σε μία επιχείρηση, είναι ένα αναμφισβήτητο διοικητικό προσόν, ωστόσο από ένα χρονικό σημείο και μετά αποβαίνει εις βάρος του ταλαντούχου εργαζόμενου που αρχικά παρουσιάζει κάμψη στη δική του εργασία και στη συνέχεια απλώς καταρρέει.
Την ίδια στιγμή στο Τμήμα Μάνατζμεντ του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου, και σύμφωνα με τον καθηγητή Mark Kennedy, εδώ και καιρό αντιμετωπίζουν αυτό το εργασιακό σύνδρομο, ως μία σοβαρή παθογένεια στις επιχειρήσεις και όχι ως ακόμη ένα φαινόμενο που μπορεί να παρατηρηθεί σε χώρους υψηλών εργασιακών απαιτήσεων.
«Καλό είναι να αποφεύγεται η εφήμερη επιβράβευση της ευγνωμοσύνης, όπως λέμε, κάτι που κάνει δύσκολο για έναν εργαζόμενο το να αποφύγει τον πειρασμό να επιλύει προβλήματα για λογαριασμό άλλων, ακόμη κι αν ξέρει ότι θα τα καταφέρει. Με τον καιρό, γίνεται ο ίδιος πρόβλημα για την επιχείρηση, εξουθενώνοντας τον εαυτό, ακυρώνοντας τη θέση ευθύνης του και μεταβάλλοντας την ύπαρξη του σε ένα είδος αγίου της δουλειάς του, με απολύτως παθογενείς σχέσεις τόσο με τους συναδέλφους, όσο και με τους προϊσταμένους του», εξηγεί ο καθηγητής.
Με στοιχεία από το BBC