Δεν υπάρχει άνθρωπος που έχει ζήσει στην Αγγλία ή την έχει επισκεφθεί ως τουρίστας και δεν έχει αναμνήσεις από fish & chips, το παραδοσιακό street food της Αγγλίας: μπακαλιάρος τηγανισμένος σε κουρκούτι, χοντροκομμένες πατάτες με αλάτι και ξίδι, τυλιγμένα σε λαδόχαρτο και μετά σε εφημερίδα. Το φαγητό της εργατικής τάξης που γνώρισε μέρες δόξας μετά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όταν το φρέσκο ψάρι μπορούσε να φτάσει σώο και άμεσα παντού, έγινε το πιο αγαπημένο πρόχειρο (και φθηνό) γεύμα των φτωχών, κάτι σαν το δικό μας σουβλάκι. Και μπορεί το fish & chips να αναφέρεται στον Όλιβερ Τουίστ του Ντίκενς, αλλά το τηγανητό ψάρι ήταν γνωστό πολύ νωρίτερα στη Βρετανία, από τον 16ο αιώνα, όταν Εβραίοι πρόσφυγες από την Ιβηρική Χερσόνησο έκαναν το pescado frito αγγλική υπόθεση. Το πρώτο μαγαζί fish & chips άνοιξε στο Λονδίνο το 1860 και από τότε εξαπλώθηκε παντού. Ο μπακαλιάρος έγινε εθνικό ψάρι και ήταν μέχρι πρόσφατα, οπότε η νομοθεσία ανάγκασε τους ιδιοκτήτες των μαγαζιών να τον αντικαταστήσουν με άλλα ψάρια, λόγω της έλλειψής του στα χωρικά τους ύδατα. Ο Δημήτρης, που από το 2012 «τρέχει» με τον συνεργάτη του στο Χαλάνδρι το πρώτο αμιγώς fish & chips μαγαζί της Αθήνας, βασισμένο στα αγγλικά πρότυπα, μας λέει ότι είναι καθαρά αρχαίο ελληνικό φαγητό, γιατί το τηγανητό σε λίπος ψάρι το έτρωγαν οι πρόγονοί μας πριν από χιλιάδες χρόνια. O τηγανητός μπακαλιάρος με σκορδαλιά ήταν και είναι το φαγητό των εθνικών επετείων, ίσως για να δικαιολογήσει τον τίτλο του «φτωχοθόδωρα» που έχει ο μπακαλιάρος σε μερικές περιοχές. Στην Αθήνα μέχρι το 2012 έβρισκες fish & chips μόνο σε ιρλανδικά και σκωτσέζικα εστιατόρια, σε πιο γκουρμέ εκδοχές του, αλλά δεν ήταν φαγητό του δρόμου. Τα τελευταία δύο χρόνια άρχισαν να εμφανίζονται μαγαζιά πρόχειρου φαγητού που έβαλαν το fish & chips στο μενού τους. Σίγουρα θα αργήσει πολύ η μέρα που θα μπορέσει να ανταγωνιστεί το σουβλάκι, αλλά, προς το παρόν, είναι μια καλή εναλλαγή από τη μανία της κρεατοφαγίας.
Το φαγητό της εργατικής τάξης που γνώρισε μέρες δόξας μετά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όταν το φρέσκο ψάρι μπορούσε να φτάσει σώο και άμεσα παντού, έγινε το πιο αγαπημένο πρόχειρο (και φθηνό) γεύμα των φτωχών, κάτι σαν το δικό μας σουβλάκι.
Εκτός από τα τέσσερα μαγαζιά της λίστας, ετοιμάζεται να ανοίξει κι άλλο ένα με fish & chips, στην Αγίου Μάρκου.
Ψαραnoid, Ανδρ. Παπανδρέου & Σωκράτους 2, πλ. Χαλανδρίου, 210 6810135
Το πιο παλιό fish & chips-άδικο της Αθήνας και ό,τι πιο κοντά στο αυθεντικό μπορείς να βρεις στην Αθήνα και στα περίχωρά της. Ένα μικρό take away μαγαζί που σερβίρει αποκλειστικά fish & chips, με χρυσοκόκκινο μπακαλιάρο σε ιδανική κρούστα μπίρας, φρεσκοκομμένες πατάτες, ποικιλία από αλάτια και σος, με κορυφαίες την picalilli (μια μυστική συνταγή του μαγαζιού που μοιάζει με σος ταρτάρ), ελαφριά σκορδαλιά (υπάρχει και σε πιο βαριά έκδοση), κι επίσης τσίλι, σολoμού, μελιού, aioli, αντζούγιας. Έχει και μπέργκερ με φιλέτο ψαριού και μια χειμωνιάτικη ψαρόσουπα που σερβίρει μόλις πιάσουν τα κρύα. Ψάρι, πατάτες, καπνιστό αλάτι και σος picalilli είναι το must για να θυμηθείς την Αγγλία ή για να πάρεις μια γεύση του τι εστί καλό fish & chips.
Fish Café, Βεΐκου 3, Κουκάκι, Ακρόπολη-Κουκάκι, 210 9235813, www.fishcafe.gr
Φρέσκος μπακαλιάρος Ισλανδίας σε ελαφρά τραγανή κρούστα με τηγανητές πατάτες Νάξου και σος, η μεγάλη μερίδα 9 ευρώ και η μικρή 6. Ξίδι, χοντρό αλάτι, σάλτσες ταρτάρ για να συνοδεύσουν το ψάρι και τις πατάτες στο χάρτινο χωνάκι, σε ένα μαγαζί που θυμίζει Αγγλία, με τραπεζάκια και στις δύο πλευρές του (ολόκληρη η γειτονιά είναι «αγγλική»). Έχει και καλαμαράκια τηγανητά και γαρίδες που σερβίρονται επίσης με πατάτες και σος. Για δύο άτομα υπάρχει ποικιλία θαλασσινών που περιέχει όλα τα παραπάνω με 14 ευρώ. Σερβίρει και μπέργκερ και κεσαντίγια. Self service.
Street Food, Καλαμιώτου 14, 210 3211003 «Πειραγμένη» έκδοση του fish & chips, που σερβίρεται σε χάρτινο χωνάκι με κύβους τηγανητής πατάτας και καλοτηγανισμένα chips. Ο μπακαλιάρος είναι τηγανισμένος σε κουρκούτι πάπρικας, με συνοδεία σάλτσας με μαγιονέζα και αβοκάντο, αρωματισμένης με lemongrass. Η κρούστα στο κουρκούτι είναι πολύ τραγανή και ο μπακαλιάρος θυμίζει περισσότερο μπακαλιάρο μαμάς παρά του αγγλικού fish & chips. Η μερίδα στοιχίζει 3,80 ευρώ. Κι εδώ μπορείς να βρεις και μπέργκερ, χοτ ντογκ και ομελέτες. Και σούπα για τους ξενύχτηδες.