ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ
«Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Κάθε δυστυχισμένη οικογένεια είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο». Τούτη η φράση, με την οποία ξεκινά η «Άννα Καρένινα», υποδηλώνει ότι η ευτυχία είναι μάλλον ανιαρό θέμα.
Ωστόσο, για λίγες μέρες τον χρόνο απασχολεί τα μέσα, λόγω της Παγκόσμιας Ημέρας Ευτυχίας και της δημοσιοποίησης της Παγκόσμιας Έκθεσης Ευτυχίας (World Happiness Report). Το ίδιο συνέβη και φέτος και ουδείς εξεπλάγη που οι σχετικές συζητήσεις ήταν πολύ περιορισμένες. Τα ζόρια εξαιτίας της πανδημίας και της αβέβαιας, αν όχι ζοφερής, οικονομικής προοπτικής δεν άφηναν περιθώρια για κείμενα περί ευτυχίας.
Παρά ταύτα, θα μπορούσε η ευτυχία να αποτελέσει πολιτικό σύνθημα; Θα μπορούσε η χώρα μας «να εξάγει ευτυχία», όπως ακούστηκε;
Καταρχάς, δεν πρόκειται για φοβερή πρωτοτυπία. Την επιδίωξη της ευτυχίας καθόρισε το Σύνταγμα της πιο καταναλωτικής χώρας του κόσμου ως αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη πριν από 250 χρόνια.
Για να μην πάμε τόσο μακριά, ο βασιλιάς του Μπουτάν προσδιόρισε, σε συνέντευξή του πριν από μισό αιώνα, την ευτυχία ως την κεντρική προτεραιότητα της εντελώς άγνωστης και απομονωμένης χώρας του, που τότε έκανε τα πρώτα δειλά ανοίγματα προς τον υπόλοιπο κόσμο: «Για μας, η Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία είναι σημαντικότερη από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν», είπε.
«Ευτυχία είναι οι πολλαπλοί αγωγοί» διάβαζε κανείς σε ένα αυτοκόλλητο που διένειμαν Αμερικανοί διπλωμάτες στην Κεντρική Ασία στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 — αναμφίβολα πανευτυχής θα πρέπει να αισθάνεται όποιος έχει το μονοπώλιο φυσικών πόρων...
Την ευτυχία επιχείρησε να κάνει σύνθημα ο τότε ηγέτης των Άγγλων Συντηρητικών Ντέιβιντ Κάμερον, και παράλληλα παρόμοιες απόψεις διατύπωνε στο Εργατικό κόμμα ο γνωστός ως «τσάρος (!) της ευτυχίας», καθηγητής Ρίτσαρντ Λέιαρντ του LSE.
Ούτε πρωτότυπη είναι, ούτε ορθή, όπως επισήμανε ο Ντάνιελ Κάνεμαν, διακρίνοντας την ευτυχία από τη ικανοποίηση της ζωής. Αν η ευτυχία είναι η πρόσκαιρη χαρά που νιώθουμε κάνοντας κάτι ευχάριστο, η ικανοποίηση της ζωής είναι το αίσθημα που νιώθουμε όταν κοιτάμε τη ζωή μας και νιώθουμε ότι πετύχαμε κάτι σημαντικό. «Δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι μεγιστοποιούν την ευτυχία με τούτη την έννοια. Στην πραγματικότητα, θέλουν να μεγιστοποιήσουν την ικανοποίησή τους με τον εαυτό τους και τη ζωή τους. Και αυτό οδηγεί σε εντελώς άλλες κατευθύνσεις από τη μεγιστοποίηση της ευτυχίας».
Δεν ξέρω πόσο ελκυστικό θα ακουγόταν ένα όραμα που θα οδηγούσε σε πρόγραμμα-λίπασμα χάρη στο οποίο θα ανθήσει η ευτυχία μας και θα φθάσουμε μάλιστα να την εξάγουμε. Πάντως, αποτελεί επίσης και μέγιστη βλασφημία, διότι όποιος το τολμήσει θα επιχειρήσει να κλέψει τη δόξα από τον έναν και μοναδικό «Κηπουρό της ανθρώπινης ευτυχίας», τον Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Στάλιν…
• • •
ΟΙ ΝΕΟΙ ΤΗΣ ΜΙΑΝΜΑΡ
Ένα γεγονός, που ίσως δεν έχει τονιστεί η σημασία του, είναι η μεγάλη συμμετοχή των νέων στις διαδηλώσεις εναντίον της χούντας στη Μιανμάρ.
Δεν είναι ασφαλώς μόνοι, όλες οι ηλικίες συμμετέχουν. Αλλά νεαροί στο τέλος της εφηβείας τους και στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας της ζωής τους βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, και έτσι εξηγείται και ο μεγάλος αριθμός των νεκρών σε αυτές τις ηλικίες.
Δύο τουλάχιστον στοιχεία φαίνεται πως καθορίζουν τη στάση τους. Οι περισσότεροι δεν έζησαν ή θυμούνται θολά το μακελειό τού 1988 και του 2007· και η έστω χρονικά περιορισμένη περίοδος της δημοκρατίας που έζησαν ήταν αρκετή για να μη θέλουν να επιστρέψουν σε καθεστώς ανελευθερίας.
Μεταξύ αυτών βρίσκονται νέοι με καλές σπουδές, ανοικτοί στον κόσμο λόγω των νέων τεχνολογιών, που βλέπουν το μέλλον τους να υποσκάπτεται από τους διεφθαρμένους στρατιωτικούς. Ενωμένοι με νέους εργάτες και μεταλλωρύχους αφενός έχουν δημιουργήσει ένα μπλοκ που στρέφεται προς το μέλλον και, αφετέρου, αποστρέφεται την κλεπτοκρατία των στρατιωτικών, οι οποίοι στέλνουν τα παιδιά τους στα καλύτερα πανεπιστήμια ξένων χωρών.
Η νεολαία της χώρας έχει πληρώσει βαρύ τίμημα μέχρι σήμερα. Είναι άγνωστο αν και πόσο θα αντέξει τη θηριωδία της χούντας που δεν διστάζει να πυροβολεί στο ψαχνό. Είναι, όμως, άκρως εντυπωσιακό πώς όλοι αυτοί οι νέοι, που τους θεωρούσαν χαμένους στον κόσμο τους, μέσα σε μια μέρα μεταμορφώθηκαν σε πραγματικούς ήρωες. Ήρωες, πώς αλλιώς να τους χαρακτηρίσεις, όταν καθημερινά παίζουν κορώνα-γράμματα την ίδια τους τη ζωή;
• • •
«ΕΝΑΝ ΓΕΛΕΒΟΥΡΔΕΖΟ ΑΝΤΙΠΛΟΙΑΡΧΟ, ΤΙ ΤΟΝ ΕΧΕΤΕ;»
Από τη μια, έχουμε τους αναλυτές που προσπαθούν να εκτιμήσουν τις συνέπειες της προσάραξης του Ever Given για το παγκόσμιο εμπόριο.
Από την άλλη, ένα πλήθος που διασκεδάζει στο Ίντερνετ με το μπλοκάρισμα της διώρυγας και τις προσπάθειες αποκόλλησης του πλοίου.
Είναι γεγονός ότι οι καταστροφές συγκινούν, κι αυτό το γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον το Χόλιγουντ. Αλλά εδώ δεν πρόκειται ούτε για φυσική ή τεχνολογική καταστροφή, ούτε για πολύνεκρη ανθρώπινη τραγωδία· ούτε για τρομοκρατική επίθεση ή πολεμικές ωμότητες, ούτε για περιβαλλοντικό Αρμαγεδώνα.
Αφού τίποτα κακό δεν συμβαίνει, πώς δικαιολογούνται τα ακατάσχετα σκωπτικά σχόλια και μιμίδια; Καταρχάς, καθένας μπορούσε να κάνει χιούμορ, επειδή ακριβώς δεν πρόκειται για τραγωδία. Δεν γελάμε με τον ανθρώπινο πόνο και τη δυστυχία.
Τα ειρωνικά σχόλια και τα μιμίδια, όμως, άρχισαν να εμφανίζονται όταν κυκλοφόρησαν οι πρώτες εικόνες της λιλιπούτειας μπουλντόζας και του λιλιπούτειου εκσκαφέα που υποτίθεται ότι θα αποκολλούσαν τον Γκιούλιβερ Ever Given. Αυτά τα «παιχνιδάκια» ήταν πολύ γελοία δίπλα στο θηριώδες πλοίο, και δεν άργησε το παιχνίδισμα με τα lego. Ακολούθησαν ο Γκοντζίλα, ο Κινγκ Κονγκ και διάφορες άλλες προτάσεις, που όμως δεν αξιοποιήθηκαν από τις αρμόδιες αρχές.
Εξίσου κωμική ήταν η προσάραξη ενός γιγάντιου πλοίου, εξοπλισμένου με τα πιο προηγμένα συστήματα πλοήγησης, σε μια διαδρομή ρουτίνας, στην οποία πάντως ο πλοίαρχος θα έπρεπε να έχει τεταμένη την προσοχή του. Ασφαλώς, μπορεί να συμβεί σε όλους η «στραβή», αλλά αυτό δεν την κάνει λιγότερο κωμική.
Η δική μας αντίδραση ήταν η καλύτερη: «Έναν Γελεβουρδέζο αντιπλοίαρχο που κόλλησε προ ετών ένα καράβι στον Ισθμό, τι τον έχετε;», ρώτησαν πολλοί μαζί με τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο.
Και δεν νομίζω ότι χρειάζεται να ψάξουμε για βαθύτερα νοήματα σε αυτή την υγιή στάση που είδαμε όλες αυτές τις μέρες στο διαδίκτυο.
• • •
ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΣΤΙΦΤΗΣ ΜΕ 3D ΕΚΤΥΠΩΤΗ
Μια ιταλική εταιρεία κατασκεύασε έναν επαγγελματικό πορτοκαλοστίφτη, στον οποίον οι φλούδες των πορτοκαλιών μετατρέπονται, μέσω 3D εκτύπωσης, σε ανακυκλούμενα ποτήρια.
• • •
Η ΒΕΛΟΝΑ ΤΟΥ ESKIF
Πρόσφατος Eskif στη γενέτειρα και τόπο διαμονής του, Βαλένθια της Ισπανίας.
• • •
ΤΟ ΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να είσαι τέλειος, και κανένας από αυτούς δεν επιτυγχάνεται με μαρτύριο.
— Ούρσουλα Λε Γκεν (1929–2018)