Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ δέχτηκε κριτική επειδή φωτογραφήθηκε μπροστά στον φράχτη του Έβρου. Κατανοητή η αξιακή συνέπεια όσων έχουν αυξημένη ευαισθησία για τα δικαιώματα των μεταναστών, προσφύγων ή γενικώς δεν θέλουν τέτοια πράγματα στα σύνορα, αλλά οι υπερβολές που ακούστηκαν ήταν πολλές.
Ξεκινάμε από τα αυτονόητα. Η αρχική σκέψη για δημιουργία φράχτη στον Έβρο διατυπώθηκε το 2007 επί κυβέρνησης Καραμανλή. Οι διαδικασίες του διαγωνισμού ξεκίνησαν το καλοκαίρι 2011 επί Γιώργου Παπανδρέου. Η κατασκευή του ξεκίνησε επί Σαμαρά. Επί Τσίπρα δεν προχώρησε, αλλά δεν κατεδαφίστηκε κιόλας. Ο φράχτης επεκτάθηκε και ολοκληρώθηκε επί Μητσοτάκη. Για ποιο πράγμα ακριβώς επικρίνεται η Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Επειδή φωτογραφήθηκε μπροστά σε έναν φράχτη, του οποίου την κατασκευή εμπνεύστηκαν, δρομολόγησαν, υλοποίησαν ή, έστω, ανέχτηκαν οι πέντε τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις;
Πάμε στην ουσία. Ο φράχτης περιφρουρεί τα ελληνικά σύνορα. Είναι δικαίωμα κάποιου να πιστεύει ότι δεν πρέπει να υπάρχει περιφρούρηση των συνόρων, αλλά χώρα στον κόσμο που να έχει παραιτηθεί από το δικαίωμα να προστατεύει τα σύνορά της δεν υπάρχει.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η ισπανική κυβέρνηση (συγκυβέρνηση σοσιαλιστών και αριστεράς των Podemos να θυμίσουμε) στέλνει στρατό να προστατεύσει τον ισπανικό θύλακα της Θέουτα, στον οποίο τις τελευταίες ημέρες εισέρχονται παράνομα Μαροκινοί μετανάστες. Καμία χώρα στον κόσμο δεν αφήνει τα σύνορά της ανεξέλεγκτα και δεν μπορεί να πρωτοτυπήσει η Ελλάδα.
Για ποιο πράγμα ακριβώς επικρίνεται η Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Επειδή φωτογραφήθηκε μπροστά σε έναν φράχτη, του οποίου την κατασκευή εμπνεύστηκαν, δρομολόγησαν, υλοποίησαν ή, έστω, ανέχτηκαν οι πέντε τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις;
Όσοι διαφωνούν με τον φράχτη ως μέτρο περιφρούρησης είχαν τεσσεράμισι χρόνια στη διάθεσή τους να πείσουν την προηγούμενη κυβέρνηση να τον γκρεμίσει. Το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ (που είχε καταψηφίσει την ανέγερσή του ως αντιπολίτευση) δεν το έκανε ως κυβέρνηση –παρότι οι φωνές εναντίον του φράχτη ήταν πολλές στο εσωτερικό του– κάτι δείχνει.
Το όλο ζήτημα θα μπορούσε να αφορά μια ζωηρή συζήτηση για το μεταναστευτικό - προσφυγικό. Μετά την κρίση στον Έβρο έγινε ξεκάθαρο ότι το υπερβαίνει. Αυτό που συνέβη πέρσι στον Έβρο δεν ήταν (όχι μόνο έστω) προϊόν της απόγνωσης κάποιων ταλαιπωρημένων ανθρώπων να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη αλλά το αποτέλεσμα της εργαλειοποίησής τους από την Τουρκία προκειμένου να εξευτελίσει την Ελλάδα, να τρομάξει την Ευρώπη, να δημιουργήσει τετελεσμένα στην επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας της με την Ε.Ε. για το μεταναστευτικό.
Ήταν δυνατό να μην αντιδράσει η Ελλάδα; Φαντάζεται κανείς τις συνέπειες, σε όλα τα επίπεδα, από μια πιθανή κατάρρευση του φράχτη και την ανεξέλεγκτη είσοδο χιλιάδων ανθρώπων στη χώρα μας;
Είδαμε ακόμα συγκρίσεις με το τείχος του Βερολίνου(!) ή τη διχοτομημένη Λευκωσία(!). Σοβαρά τώρα; Συγκρίνουμε το απολύτως θεμιτό και διεθνώς κατοχυρωμένο δικαίωμα φύλαξης των συνόρων μιας κυρίαρχης χώρας με το αποτέλεσμα μιας παράνομης πράξης εισβολής και κατοχής, όπως στην Κύπρο, ή με το σύμβολο της ψυχροπολεμικής διαίρεσης που ανεγέρθηκε από ένα αυταρχικό καθεστώς;
Βέβαια, η σύγκριση που είχε το μεγαλύτερο σουξέ ήταν αυτή με το τείχος του Τραμπ στα σύνορα με το Μεξικό και οι μομφές που κυριάρχησαν ήταν περί… τραμπικής απόκλισης εκ μέρους της Ελληνίδας Προέδρου της Δημοκρατίας. Ας παραβλέψουμε το ότι το τείχος εκεί έχει δυσθεώρητο κόστος και μειωμένη αποτελεσματικότητα –λόγω της έκτασης και της φύσης των συνόρων– και χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως σύμβολο της αντιμεταναστευτικής ρητορικής του τέως Προέδρου.
Η βασική διαφορά είναι ότι ο Πρόεδρος του Μεξικού δεν έδωσε σήμα για «έφοδο» προς τα αμερικανικά σύνορα. Το ζήτημα εκεί αφορά αποκλειστικά την τύχη ταλαιπωρημένων ανθρώπων, όχι την ισχύ, το κύρος και κατ’ επέκταση την ασφάλεια της χώρας, όπως στη δική μας περίπτωση. (Παρεμπιπτόντως, έχει ενδιαφέρον ο επιλεκτικός αντιτραμπισμός ορισμένων. Η ανέγερση συνοριακού τείχους τούς ενοχλεί. Ο λαϊκιστικός, αντιθεσμικός, τραμπούκικος λόγος, καθώς και οι θεωρίες συνωμοσίας, τους φαίνονται μια χαρά!).
Ως προς τα πολιτικά «απόνερα» αυτού του θέματος, τα πράγματα είναι ακόμα πιο καθαρά. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης πέρσι στον Έβρο χαρακτηρίστηκε ως θετική, με ποσοστά άνω του 75%. Το ποσοστό όσων πιστεύουν ότι η χώρα πρέπει να περιφρουρεί αποτελεσματικά τα σύνορά της είναι συντριπτικά πλειοψηφικό. Η ίδια η Ε.Ε., που μόνο αδιάφορη για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν τη λες, συμβάλλει στην περιφρούρηση των ελληνικών συνόρων μέσω της FRΟΝΤΕΧ και στήριξε απολύτως την Ελλάδα στην κρίση στον Έβρο.
Το να επιλέγεις να στηλιτεύσεις τη φωτό της Προέδρου της Δημοκρατίας μπροστά στον φράχτη, έχοντας αυτά τα δεδομένα, δείχνει μειωμένο πολιτικό αισθητήριο. Διότι στρώνεις στους αντιπάλους σου το χαλί να θέσουν εκλογικά διλήμματα που μόνο αμελητέα δεν είναι και για τα οποία η κοινή γνώμη έχει διαμορφωμένη άποψη.
Θα πει, βέβαια, κάποιος ότι οι ακτιβιστές είναι ακτιβιστές και όχι πολιτικοί strategists. Δεκτόν. Θα πει επίσης ότι το να υποστηρίζεις τις ιδέες σου, ακόμα και αν δεν είναι δημοφιλείς, είναι αξιέπαινο. Επίσης δεκτό, απλώς καλό είναι να έχεις επίγνωση ότι είναι μειοψηφικές. Και σίγουρα ένα κόμμα δεν δεσμεύεται κεντρικά από το τι κάνουν οι υποστηρικτές του ή κάποια μεμονωμένα στελέχη του. Εκτός αν σε άλλες περιπτώσεις τούς έχει επιτρέψει να έχουν ρόλο ταγού και στρατηγικού καθοδηγητή. Εκτός αν τους έχει αφήσει να δίνουν το πολιτικό στίγμα του χώρου ή τους έχει χρησιμοποιήσει ως «πολιορκητικό κριό». Σε αυτή την περίπτωση, αναπόφευκτα το παίρνουν τα σκάγια.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.