ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ των πολιτικών αρχηγών φάνηκε ότι το ενεργειακό μοντέλο που προκρίνεται από τους περισσότερους είναι η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χωρίς ωστόσο να δοθούν σαφείς απαντήσεις για το πώς θα γίνει η μετάβαση στο νέο ενεργειακό μοντέλο ούτως ώστε να εξασφαλιστεί ενεργειακή ασφάλεια, αυτάρκεια και χαμηλό κόστος ενέργειας.
Υπό αυτήν τη λογική οι πολίτες δεν έγιναν σοφότεροι ως προς το πώς θα ξεφουσκώσουν οι λογαριασμοί ρεύματος και τι ρυθμίσεις θα υπάρξουν περαιτέρω για τα ουρανοκατέβατα κέρδη (windfall profits) των εταιρειών, και κυρίως ως προς το πώς θα αντιμετωπιστεί η ενεργειακή φτώχεια που πλήττει ένα συντριπτικό ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το 70% των επιδοτήσεων από την υπερφορολόγηση των παρόχων
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδωσε έμφαση στις επιδοτήσεις των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, το 70% των οποίων επιτεύχθηκε από την υπερφορολόγηση των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας όπως είπε, αλλά και στην αποδόμηση των εξαγγελιών του ΣΥΡΙΖΑ για τις μειώσεις φόρων, χωρίς να δώσει όμως περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα της ΝΔ που αφορά το περιβάλλον και την ενεργειακή πολιτική που θα ακολουθήσει.
«Η χώρα είχε εξαιρέσεις από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες στην πανδημία. Μπορούσαν να ξοδέψουν όσο ήθελαν για να στηρίξουν την οικονομία και την κοινωνία. Από εδώ και στο εξής η χώρα είναι υποχρεωμένη να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό πρέπει να το γνωρίζουν όλοι πλέον. Άρα η ακριβής κοστολόγηση των προγραμμάτων έχει σημασία», ανέφερε.
Και πρόσθεσε πως «μόνο τα δύο εμβληματικά μέτρα του ΣΥΡΙΖΑ, η μείωση ΦΠΑ και του ειδικού φόρου κατανάλωσης, στοιχίζουν κοντά 4 δι.σ ετησίως, θα πρέπει ο κ. Τσίπρας να πει πού θα τα βρει, γιατί οι ευρωπαϊκοί κανόνες δεν πρόκειται να αλλάξουν».
Για να αναδείξει την προτεραιότητα που έβαλε η κυβέρνησή του στην εκτέλεση έργων που αφορούν τα μέσα σταθερής τροχιάς, ο κ. Μητσοτάκης έκανε αναφορά σε όλα τα μεγάλα έργα που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη.
Με δεδομένο ότι ο σιδηρόδρομος βρίσκεται στην καρδιά της πράσινης συμφωνίας και η ανάπτυξή του αποτελεί την απόλυτη προτεραιότητα για τις «καθαρές μεταφορές» και τη βιώσιμη κινητικότητα στην ατζέντα της Ευρώπης, ο κ. Μητσοτάκης κλήθηκε να απαντήσει πώς γίνεται το πλέον φιλοπεριβαλλοντικό μέσο μαζικής μεταφοράς να μην έχει εκσυγχρονιστεί στην Ελλάδα, γεγονός που συνετέλεσε και στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. Ανέφερε ότι «έγιναν βήματα» για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρόμου, αλλά, όπως είπε, «υπήρξαν και αστοχίες και καθυστερήσεις τις οποίες πληρώσαμε πολύ ακριβά».
Για να αναδείξει την προτεραιότητα που έβαλε η κυβέρνησή του στην εκτέλεση έργων που αφορούν τα μέσα σταθερής τροχιάς, έκανε αναφορά σε όλα τα μεγάλα έργα που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη.
Αναφέρθηκε στη δημοπράτηση και στην κατασκευή της γραμμής 4 του μετρό στην Αθήνα, τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα δημόσιο έργο, στην επέκταση της γραμμής 2 αλλά και στην παράδοση του μετρό της Θεσσαλονίκης, μαζί με τα αρχαία, «ένα έργο που θα αλλάξει εντελώς τη μορφή της πόλης».
Αλέξης Τσίπρας: Επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ και μείωση ΕΦΚ
Ούτε όμως ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε πολλές πληροφορίες για το πρόγραμμα του κόμματός του που αφορά το περιβάλλον. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επανέφερε την πάγια θέση του κόμματος για τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα. Πρόκειται για δύο μέτρα από τα οποία θα βρεθεί, όπως υποστήριξε, και ένα μέρος των χρημάτων για να εφαρμοστεί το οικονομικό πρόγραμμα που εξήγγειλε:
«Το 2022 έχουμε υπέρβαση εσόδων από τον υψηλό ΦΠΑ 4,5 δισ. ευρώ. Γιατί δεν ρίχνει τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ, όταν ακόμα και υποψήφιοι βουλευτές του το ζητάνε; Για να δίνει στοχευμένες επιδοτήσεις ώστε να κρατούν ψηλά τις τιμές τα διυλιστήρια και οι εταιρείες ενέργειας. Εμείς θα σταματήσουμε αυτόν τον μηχανισμό αναδιανομής εισοδήματος από τους πολλούς σε λίγους και ισχυρούς. Να πού θα βρούμε τα λεφτά».
Οι χαμηλοί λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος, σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα, θα προέλθουν και από την επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ, ένα θέμα για το οποίο ρωτήθηκε. Σημείωσε ότι η ΔΕΗ επί ΣΥΡΙΖΑ και σε περίοδο δημοσιονομικών δυσκολιών «δεν αύξησε ούτε ένα ευρώ τους λογαριασμούς, ο κ. Μητσοτάκης αποφάσισε να την ιδιωτικοποιήσει λίγο πριν από την κρίση και η ΔΕΗ παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την αισχροκέρδεια».
Ανέφερε ότι το 80% των υπερκερδών πηγαίνει στη ΔΕΗ «που λειτουργεί με αμιγώς ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια και με ένα Δ.Σ. γαλάζιων παιδιών που το μόνο που κάνουν είναι να δίνουν μπόνους στους εαυτού σας». Το κόστος, όπως είπε, για να επανέλθει η ΔΕΗ σε δημόσιο έλεγχο θα είναι το 1/3 των χρημάτων από τις επιδοτήσεις που δόθηκαν: «800 εκατ. ήταν οι επιδοτήσεις μόνο τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε. Με το 1/3 αυτών των χρημάτων η ΔΕΗ θα ξαναπεράσει σε δημόσιο έλεγχο».
Νίκος Ανδρουλάκης: Διάχυση των ΑΠΕ στην κοινωνία
Από τις πιο ολοκληρωμένες απόψεις που ακούστηκαν για την περιβαλλοντική ενεργειακή πολιτική ήταν αυτή του πρόεδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος αναφέρθηκε στο μεγάλο θέμα της αποθήκευσης των ΑΠΕ: «Να συνδέσουμε την απολιγνιτοποίηση με επενδύσεις στα δίκτυα και στην αποθήκευση».
Το αποτέλεσμα θα είναι, όπως είπε, «η μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο». Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι εξαρτημένη στην ηλεκτροπαραγωγή πάνω από 50% από εισαγόμενο, πανάκριβο, φυσικό αέριο, η αποθήκευση των ΑΠΕ είναι πολύ σημαντική παράμετρος για να έχουν οι καταναλωτές μειωμένους λογαριασμούς.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης εξήγησε ότι για να μπει φρένο «στη φτωχοποίηση του ελληνικού λαού από το κόστος ενέργειας» θα πρέπει να υπάρξει ουσιαστικά διάχυση των ΑΠΕ στην κοινωνία, αναφέροντας ως λύση «τη δυνατότητα τοποθέτησης φωτοβολταϊκών πάρκων από αγρότες και ιδιώτες στις στέγες». Για το ίδιο θέμα ανέφερε ότι θα ήταν απαραίτητο ένα ευρύ πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για τα νοικοκυριά μέσα από το οποίο θα προστατευτούν από τις διακυμάνσεις των τιμών ενέργειας.
Όταν ρωτήθηκε εάν η επαναφορά της ΔΕΗ σε δημόσιο έλεγχο είναι προϋπόθεση για να συμπράξει σε κυβέρνηση συνεργασίας, είπε ότι «και τώρα το Δημόσιο έχει το 34% και κάνει κουμάντο. Ακόμη και το 50% να είχε, πάλι το ίδιο θα ήταν.Το κράτος μπορεί να αποφασίσει ότι η ΔΕΗ θα έχει φιλική πολιτική προς τον πελάτη».
Δημήτρης Κουτσούμπας: Κοινωνικοποίηση των πηγών ενέργειας
Ο γ.γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας αμφισβήτησε τη λογική της πράσινης μετάβασης που στηρίζεται στο μοντέλο της απελευθέρωσης της ενέργειας το οποίο προωθήθηκε από την Ευρώπη και ακολουθήθηκε από τις κυβερνήσεις όλων των τελευταίων ετών. Γι' αυτό μίλησε για «εγκληματική πολιτική όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων και της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ».
Στο διά ταύτα, προτείνει την αξιοποίηση όλων των εγχώριων πηγών ενέργειας «με κοινωνικοποίηση και με έναν κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό του κράτους με τη συμμετοχή των εργαζομένων και των επιστημόνων».
Εξήγησε ότι η Ελλάδα είναι πλούσιος τόπος, έχει παραγωγικές δυνατότητες, μπορεί να αξιοποιήσει όλες τις μορφές ενέργειας (λιγνίτη, γεωθερμία, υδροηλεκτρισμό, ανανεώσιμες πηγές), αλλά σε διαφορετική κατεύθυνση: «Το ζήτημα βρίσκεται στο τι ρότα τραβάς, πώς πας στην ανάπτυξη ως κράτος, ως κοινωνία και, βεβαίως, ποιoς έχει την εξουσία και αυτή την ιδιοκτησία».
Όσον αφορά την ανεξέλεγκτη δόμηση της νησιωτικής Ελλάδας, ο Δημήτρης Κουτσούμπας είπε ότι πρέπει να μπει φρένο, κι αυτό μπορεί να το κάνει «μια διαφορετική διακυβέρνηση, μια άλλη εξουσία, μια πραγματική εργατική-λαϊκή εξουσία». Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι οι όποιες αυθαιρεσίες στις Κυκλάδες «δεν γίνονται από τους εργάτες, τους αγρότες και τους αυτοαπασχολούμενους αλλά από αυτούς που δεν ξέρουν τι έχουν».
Κυριάκος Βελόπουλος: Ναι στις εξορύξεις
Ο μοναδικός πολιτικός αρχηγός ο οποίος τάχθηκε υπέρ των εξορύξεων πετρελαίου και φυσικού αερίου ήταν ο Κυριάκος Βελόπουλος: «Όταν γίνουμε κυβέρνηση, θα εξορύξουμε φυσικό αέριο και πετρέλαιο και θα το συνδέσουμε με τις συντάξεις και τους μισθούς για να μπορούν οι Έλληνες να παίρνουν αξιόλογες και αξιόπιστες συντάξεις».
Ερωτηθείς γιατί δεν έχει στηρίξει ούτε ένα νομοσχέδιο για την πράσινη ενέργεια, απάντησε: «Η πράσινη ενέργεια δεν σε ανεξαρτητοποιεί. Δεν αποθηκεύεται. Η Ελλάδα θα γίνει πετρελαιοπαραγωγός χώρα».
Εμμέσως πλην σαφώς τάχθηκε κατά του εμπάργκο που έχει επιβάλει και η χώρα μας στη Ρωσία σε συμφωνία με την Ευρώπη: «Ρωτήστε τον ελληνικό λαό αν του αξίζει να πληρώνει πανάκριβα τα τρόφιμα και το φυσικό αέριο και τη βενζίνη, ενώ θα μπορούσε να έχει τη δυνατότητα των εξορύξεων. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλοί εφοπλιστές που φέρνουν ρωσικό πετρέλαιο στον Λακωνικό Κόλπο και κάνουν μεταγγίσεις».
Γιάνης Βαρουφάκης: Το μέλλον είναι οι μικρές πλωτές ανεμογεννήτριες
Για τον γενικό γραμματέα του ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη, Γιάνη Βαρουφάκη, το μέλλον της πράσινης μετάβασης βρίσκεται στις πλωτές αλουμινένιες ανεμογεννήτριες –για να μπορούν να ανακυκλώνονται–, ενώ τάχθηκε υπέρ του πράσινου υδρογόνου και κατά των εξορύξεων. «Οι εξορύξεις δεν είναι λύση» και το μόνο που προσφέρουν, όπως ανέφερε, είναι «γεωπολιτικές εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».
Το θέμα, κατά τον Γ. Βαρουφάκη, είναι εάν θα προλάβει την πράσινη επανάσταση η χώρα μας. Κατήγγειλε ότι δεν επενδύθηκαν όλοι οι αντίστοιχοι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης σε ένα πράσινο αναπτυξιακό σχέδιο που εισηγείται το ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη.
Ερωτηθείς για τα δύο Ι.Χ., πέραν του βουλευτικού οχήματος, τις πέντε μοτοσικλέτες και το ένα ταχύπλοο που ανήκουν στην οικογένειά του βάσει της δήλωσης πόθεν έσχες, απάντησε ότι τα μόνα που είναι σε χρήση είναι δύο μοτοσικλέτες, μία από τον ίδιο και μία από τη σύζυγό του. Παραδέχθηκε, πάντως, ότι ο πολιτικός πρέπει να δίνει το καλό παράδειγμα.