ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΜΜΑ
Στη στρατιωτική ορολογία με τον όρο «Σοκ και Δέος» (Shock and Awe) περιγράφεται η στρατιωτική τακτική που αποσκοπεί στον εκμηδενισμό της ψυχολογίας και του ηθικού του αντιπάλου μέσω μιας θεαματικής επίδειξης στρατιωτικής ισχύος. Οι μαζικοί βομβαρδισμοί και η ταχύτητα εφαρμογής του στρατιωτικού σχεδίου αποτελούν τα βασικά σημεία προκειμένου να καμφθεί το ηθικό αντίστασης και ο αντίπαλος να παραδοθεί με το μικρότερο δυνατό κόστος. Το στρατιωτικό αυτό δόγμα έχει εφαρμοστεί σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις (π.χ. στον πόλεμο του Ιράκ το 2003) και η αποτελεσματικότητά του αποτελεί στοιχείο έμπνευσης επίσης στο χώρο του Μάρκετινγκ και της Επικοινωνίας εν γένει.
Το βράδυ της 20ης Φεβρουαρίου, γίναμε όλοι μάρτυρες ενός επικοινωνιακού βομβαρδισμού τύπου «Σοκ και Δέος» στα ελληνικά ΜΜΕ και στα social media. Μερίδα δημοσιογράφων παρουσίασε την έκβαση του Eurogroup ως μεγαλειώδη πολιτική επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης που –ούτε λίγο ούτε πολύ- οδηγεί στο «τέλος της λιτότητας». Την ίδια στιγμή κορυφαίοι υπουργοί φιλοξενούνταν στα κεντρικά δελτία ειδήσεων και υποστήριζαν ότι τα όποια νέα μέτρα θα προβλέπουν αντισταθμιστικά αντίμετρα, από τα οποία θα προκύπτει «μηδενικό δημοσιονομικό άθροισμα». Χαρακτηριστικά, ο υπουργός ψηφιακής πολιτικής δήλωσε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1: «Ο κόσμος μπορεί να το σκεφτεί σαν έναν καθρέφτη. Δηλαδή, εάν έχουμε τη λήψη κάποιου μέτρου, το οποίο επιβαρύνει, θα έχουμε ακριβώς αντίστοιχου μεγέθους μέτρα, τα οποία ελαφρύνουν».
Ο υπουργός ψηφιακής πολιτικής κ. Νίκος Παππάς δήλωσε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1: «Ο κόσμος μπορεί να το σκεφτεί σαν έναν καθρέφτη. Δηλαδή, εάν έχουμε τη λήψη κάποιου μέτρου, το οποίο επιβαρύνει, θα έχουμε ακριβώς αντίστοιχου μεγέθους μέτρα, τα οποία ελαφρύνουν».
Είναι απογοητευτικό ότι διανύουμε τον έβδομο χρόνο οικονομικής ύφεσης και αδυνατούμε να συμφωνήσουμε όχι σε κάποιο κοινό αφήγημα (αυτό θα αποτελούσε εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο), αλλά ούτε καν σε αυτά καθαυτά τα γεγονότα που αφορούν τις ζωές μας. Αναρωτιέμαι, βάσει ποιας οικονομικής θεωρίας πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα της τάξης του 3.5% του ΑΕΠ μπορούν να βαφτίζονται «τέλος της λιτότητας»; Έπαψαν να αποτελούν αυτά τα δημοσιονομικά πλεονάσματα τη βάση της συμφωνίας με τους δανειστές; Άλλαξε κάτι σε αυτό; Συμφωνήθηκε ή όχι να προνομοθετηθούν από σήμερα περιοριστικά μέτρα της τάξης 1.5%-2% του ΑΕΠ (δηλαδή περίπου 3,6 δις ευρώ) που αφορούν μείωση του αφορολόγητου και περικοπή των συντάξεων, τα οποία θα ισχύσουν «βρέξει χιονίσει» από το 2019; Απέσπασε κάποια δέσμευση η κυβέρνηση αναφορικά με την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την έξοδο στις αγορές, τη χαλάρωση των capital controls και την επιστροφή στην οικονομική κανονικότητα;
Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί –και ορθά- ότι στο Eurogroup συμφωνήθηκε να προνομοθετηθούν τόσο τα περιοριστικά μέτρα για τη μείωση του αφορολόγητου και των συντάξεων όσο και μια σειρά από αντισταθμιστικά μέτρα ελάφρυνσης. Πιο συγκεκριμένα, η κυβέρνηση λέγεται ότι επιδιώκει ως αντίμετρα ελάφρυνσης την μείωση του ΕΝΦΙΑ και του ΦΠΑ στην εστίαση και την ενέργεια (αν και αυτό ακόμα δεν έχει αποφασιστεί). Τα μέτρα αυτά αποτελούν τον περίφημο «καθρέφτη» του κου Νίκου Παππά. Ωστόσο, αυτό που θα πρέπει να καταστεί σαφές είναι ότι τα μεν μέτρα επιβάρυνσης θα ισχύσουν «βρέξει χιονίζει» το 2019, ενώ τα αντισταθμιστικά αντίμετρα θα εφαρμόζονται μόνο στο βαθμό που επιτυγχάνονται οι στόχοι του πλεονάσματος του 3.5% του ΑΕΠ. Έτσι, αν για παράδειγμα το πρωτογενές πλεόνασμα υστερεί έναντι του στόχου κατά 1% του ΑΕΠ τα μεν περιοριστικά μέτρα θα εφαρμόζονται πλήρως και στο σύνολό τους, ενώ τα αντισταθμιστικά αντίμετρα θα εφαρμόζονται μειωμένα κατά 1% του ΑΕΠ. Με απλά λόγια, τα επιπλέον μέτρα θα είναι «δημοσιονομικά ουδέτερα» μόνο εφόσον επιτυγχάνεται ο στόχος του πλεονάσματος του 3.5%. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα λειτουργούν ως επιπλέον επιβάρυνση.
Μετά από επτά χρόνια κρίσης αδυνατούμε να συμφωνήσουμε ακόμα και στα γεγονότα. Το επίπεδο της κριτικής και του δημόσιου λόγου παραμένει εξαιρετικά χαμηλό με ευθύνη όλων. Το βράδυ της 20ηςΦεβρουαρίου η κυρίαρχη κριτική στους κυβερνητικούς χειρισμούς περιορίστηκε κατά βάση σε λαϊκιστικές κορώνες τύπου: «η κυβέρνηση παραδόθηκε στις απαιτήσεις των ξένων» και «τα υπογράφουν όλα για τη καρέκλα». Είναι δυνατόν; Είναι δυνατόν μετά από επτά συνεχόμενα έτη οικονομικής δοκιμασίας να μην αντιλαμβάνονται εκεί στην αντιπολίτευση ότι η «αντι-μνημονιακή φουστανέλα» έχει παραφορεθεί τα ένδοξα χρόνια των αγανακτισμένων και πλέον έχει γίνει τελείως banal; Καλά δεν διαβάζουν Friedman και Hayek. Δεν διαβάζουν πια ούτε Marie Claire όπως τους κατηγορεί ο «πολύς» κος Καρανίκας;