Ρωσικές δυνάμεις έκαναν έφοδο στο μουσείο Τοπικής Ιστορίας της Μελιτόπολης, λεηλατώντας σπάνια χρυσά αντικείμενα από τη συλλογή των Σκυθών, καταγγέλλουν Ουκρανοί αξιωματούχοι.
«Τα όρκς πήραν το χρυσό των Σκυθών. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες και πιο πολύτιμες συλλογές στην Ουκρανία και σήμερα δεν ξέρουμε πού την πήγαν» αναφέρει ο Ιβάν Φιοντόροφ, δήμαρχος Μελιτόπολης, χρησιμοποιώντας τον υποτιμητικό όρο του Τόλκιν με τον οποίο πολλοί Ουκρανοί αναφέρονται στους Ρώσους.
Το χρονικό
Σύμφωνα με τους New York Times, στη ληστεία ενεπλάκη ένας μυστηριώδης άνδρας με λευκή μπλούζα εργαστηρίου. Αυτός εμφανίστηκε στο μουσείο, ενώ ομάδα Ρώσων στρατιωτών στέκονταν πίσω του με όπλα, παρακολουθώντας στενά.
Με μακριές τσιμπίδες και ειδικά γάντια, ο άνδρας με τα λευκά κατάφερε να αφαιρέσει πλήθος χρυσών τεχνουργημάτων ηλικίας άνω των 2,300 ετών από κιβώτια στο υπόγειο μουσείου της Μελιτόπολης, καταγγέλλουν Ουκρανοί αξιωματούχοι.
Τα χρυσά αυτά αντικείμενα προέρχονται από την αυτοκρατορία των Σκυθών και χρονολογούνται από τον 4 αιώνα π.Χ.
Στη συνέχεια, ο μυστηριώδης άνδρας, οι Ρώσοι στρατιώτες και ο χρυσός εξαφανίστηκαν.
«Καταστροφική μανία»
Σύμφωνα με τη Λέιλα Ιμπραΐμοβα, διευθύντρια του Μουσείου Τοπικής Ιστορίας της Μελιτόπολης, το πρόβλημα ξεκίνησε στα τέλη Φεβρουαρίου, όταν οι ρωσικές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιδρομή στο αεροδρόμιο και πήραν τον έλεγχο της πόλης. Έκτοτε, όπως λέει, οι στρατιώτες περιφέρονται στην πόλη, καταστρέφοντας σουπερμάρκετ, καταστήματα και σπίτια.
Οι περισσότεροι κάτοικοι της πόλης κρύβονται στα σπίτια τους, αλλά οι λιγοστοί υπάλληλοι μουσείων, μεταξύ τους και η ίδια η Ιμπραΐμοβα, επέστρεψαν στα μουσεία.
Αυτό που διευθύνει, είναι ένα τριώροφο πέτρινο κτίσμα στο παλιό τομέα της πόλης, που φιλοξενεί πάνω από 50.000 εκθέματα, από μετάλλια της σοβιετικής εποχής μέχρι αρχαία όπλα μάχης.
Στη σπουδαία αυτή συλλογή υπήρχαν και σπάνια χρυσά κοσμήματα Σκυθών, ενός νομαδικού λαού που ίδρυσε μια πλούσια, πανίσχυρη αυτοκρατορία με κέντρο την χερσόνησο της Κριμαίας που μεσουράνησε από τον 8 π.Χ αιώνα έως το 2 μ.Χ.
Εκείνη και κάποιοι άλλοι εργαζόμενοι κατάφεραν να κρύψουν αυτά και κάποια άλλα πολύτιμα έργα σε κιβώτια στο υπόγειο, όπου πίστευαν πως ήταν προστατευμένα από επιθέσεις και ασφαλή από επίδοξους ληστές.
«Ξέραμε πως ανά πάσα στιγμή μπορούσε να έρθει κάποιος στο μουσείο με όπλο. Οπότε κινηθήκαμε γρήγορα γιατί η συλλογή αυτή είναι ανεκτίμητη» ανέφερε η ίδια.
Στη Μαριούπολη που σφυροκοπείται εδώ και εβδομάδες από τις ρωσικές δυνάμεις, αξιωματούχοι καταγγέλλουν τουλάχιστον άλλη μία έφοδο σε μουσείο τέχνης, απ'όπου εκλάπησαν πίνακες, ένα γλυπτό και χριστιανικές εικόνες. Επιπλέον, όπως υποστηρίζουν, ορθόδοξες εκκλησίες, εθνικά μνημεία και πολιτιστικά τοπόσημα έχουν γίνει στόχος των Ρώσων. Στην Μποροντιάνκα, μια πόλη κοντά στο Κίεβο, Ρώσοι στρατιώτες φέρεται να πυροβόλησαν την προτομή ενός φημισμένου Ουκρανού ποιητή.
Θρίλερ με απαγωγές και εκφοβισμούς
Στα μέσα Μαρτίου, σύμφωνα με την Ιμπραΐμοβα, Ρώσοι στρατιώτες εισέβαλαν στο σπίτι της με όπλα, της έβαλαν μαύρη κουκούλα στο κεφάλι και την απήγαγαν. Μετά από πολλές ώρες έντονης ανάκρισης, την άφησαν ελεύθερη. Δύο εβδομάδες μετά, έφυγε από τη Μελιτόπολη για μια περιοχή εκτός ρωσικού ελέγχου.
Ωστόσο, την περασμένη Παρασκευή, έλαβε κλήση από επιστράτρια του μουσείου, η οποία της είπε πως Ρώσοι στρατιώτες, μαζί με μυστικούς πράκτορες και έναν Ρωσόφωνο με λευκή στολή εργαστηρίου, είχαν πάει στο σπίτι της και τη διέταξαν, υπό την απειλή όπλου, να τους ακολουθήσει στο μουσείο. Εκεί της έδωσαν εντολή να τους οδηγήσει στον χρυσό των Σκυθών.
Η επιστάτρια αρνήθηκε, σύμφωνα με την Ιμπραΐμοβα. Όμως, ο άνδρας με τη λευκή στολή βρήκε τα κιβώτια με τη βοήθεια ενός Ουκρανού - τον οποίο είχαν διορίσει οι Ρώσοι ως τον νέο διευθυντή του μουσείου. Ρωσικό συνεργείο, μάλιστα, κινηματογράφησε τη ληστεία.
«Κρύψαμε τα πάντα, όμως κάπως τα βρήκαν» λέει η ίδια.
Συνολικά 198 χρυσά αντικείμενα λεηλατήθηκαν, μεταξύ αυτών
- διακοσμητικά αντικείμενα με λουλούδια
- χρυσά πιάτα
- σπάνια αρχαία όπλα
- αργυρά νομίσματα 300 ετών
- ειδικά μετάλλια
Όπως λέει η Ιμπραΐμοβα, πολλά α0ό αυτά τα χρυσά τεχνουργήματα είχαν δοθεί στους Σκύθες από τους Έλληνες.
«Τα έκρυψαν ποιος ξέρει γιατί»
Από την πλευρά του, ο νεοδιορισθείς διευθυντής, Εβγκένι Γορλάτσεφ, σε συνέντευξή του στη ρωσική τηλεόραση, είπε πως τα χρυσά αυτά έργα τέχνης «είναι σπουδαίας πολιτιστικής αξίας για ολόκληρη την πρώην Σοβιετική Ένωσης» και πως οι πρώην διαχειριστές του μουσείου «ξόδεψαν πολλή προσπάθεια και ενέργεια για να τα κρύψουν».
«Για ποιο λόγο, κανείς δεν ξέρει. Όμως, χάρη σ'αυτούς τους ανθρώπους και την επιχείρησή τους, οι κάτοικοι της Μελιτόπολης -και όχι μόνον αυτής- θα μπορούν να δουν ξανά τη μεγάλη συλλογή του χρυσού των Σκυθών» τόνισε μεταξύ άλλων ο ίδιος, χωρίς πάντως να αποκαλύψει πότε ή πού θα εκτεθούν εκ νέου τα έργα αυτά.
«Ίσως ο πολιτισμός είναι εχθρός για εκείνους. Λένε πως η Ουκρανία δεν έχει ούτε κράτος ούτε ιστορία. Θέλουν απλώς να καταστρέψουν τη χώρα μας. Ελπίζω πως δε θα το καταφέρουν» καταλήγει η Ιμπραΐμοβα.
«Πόλεμος χωρίς κανόνες, έγκλημα»
Ο χρυσός των Σκυθών έχει τεράστια συμβολική αξία στην Ουκρανία. Άλλες συλλογές πολύτιμων αντικειμένων αποθηκεύτηκαν σε χρηματοκιβώτια του Κιέβου προτού ξεσπάσει ο πόλεμος.
Για χρόνια, η Ουκρανία εμπλέκεται σε μια περίπλοκη διαμάχη με τη Ρωσία για συλλογές χρυσών σκυθιακών αντικειμένων σε μουσεία της Κριμαίας που δόθηκαν εν είδει δανείου σε μουσείο του Άμστερνταμ. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, το 2014, η Ουκρανία έκανε έκκληση στο Άμστερνταμ να μην επιστρέψει το χρυσό, σε αντίθεση με τη Ρωσία που αξίωσε την επαναφορά του. Δικαστήριο αποφάσισε υπέρ της Ουκρανίας, με τον χρυσό των Σκυθών να παραμένει προσώρας στο Άμστερνταμ.
Ωστόσο, ιστορικοί υποστηρίζουν πως οι λεηλασίες πολύτιμων αντικειμένων στη Μελιτόπολη είναι μια εξωφρενικά ακραία απόπειρα από τους Ρώσους οικειοποίησης, ακόμη και καταστροφής, της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας.
«Οι Ρώσοι διεξάγουν έναν πόλεμο χωρίς κανόνες. Αυτός δεν είναι πόλεμος. Μας καταστρέφει τη ζωή, τη φύση, τον πολιτισμό, την βιομηχανία μας, τα πάντα. Αυτό είναι έγκλημα» καταγγέλλει ο Ολεκσάντρ Σιμονένκο, μέλος του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Ουκρανίας και ειδικός επί πολιτισμού Σκυθών.
Ανησυχία από ΟΗΕ
Η αρμόδια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών επιβεβαίωσε την περασμένη Τρίτη πως, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, πάνω από 110 πολιτιστικές τοποθεσίες έχουν καταστραφεί.
Σύμφωνα με τον ίδιο φορέα, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταστρέψει τουλάχιστον:
- 48 θρησκευτικά σημεία,
- δέκα μουσεία,
- 22 ιστορικά κτήρια,
- 11 κτίσματα αφιερωμένα σε πολιτιστικές δραστηριότητες,
- 13 μνημεία και
- έξι βιβλιοθήκες
Μάλιστα, λόγω της ανησυχίας για την τύχη των αρχαιολογικών θησαυρών της Ουκρανίας, διεθνή ιδρύματα στέλνουν προμήθειες στα ουκρανικά μουσεία ώστε να θωρακίσουν και να προστατεύουν τα πολύτιμα εκθέματά τους.
Υπενθυμίζεται πως, προ ολίγων ημερών, Ουκρανοί αξιωματούχοι κατήγγειλαν ξανά τις ρωσικές δυνάμεις για την κατάσχεση πάνω από 2.000 έργων τέχνης από τα μουσεία της υπό πολιορκία Μαριούπολης, τα οποία μετέφεραν στο ελεγχόμενο από τους Ρώσους Ντονέτσκ.
Όπως αναφέρει το μήνυμα στο Telegram του δημοτικού συμβουλίου της Μαριούπολης, από την έναρξη του πολέμου στις 24 Φεβρουαρίου, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν κάνει εφόδους σε τρία μουσεία της πόλης, μεταξύ αυτών και το Μουσείο Τέχνης Kuindzhi.
«Οι κατακτητές "απελευθέρωσαν" τη Μαριούπολη από την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της. Έκλεψαν και μετακίνησαν πάνω από 2.000 μοναδικά εκθέματα από μουσεία της Μαριούπολης στο Νονέτσκ» αναφέρεται στο μήνυμα.
Με πληροφορίες από New York Times/UPI