Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με μια δημογραφική κρίση- εξαιτίας του χαμηλού ποσοστού γεννήσεων και του πληθυσμού που γερνά γρήγορα. Μια κρίση που οι οικονομολόγοι φοβούνται ότι μπορεί να πλήξει την ανάπτυξη και τα δημοσιονομικά.
Παρότι συνολικά ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνά, η Ευρώπη αποτελεί το χειρότερο παράδειγμα αυτής της τάσης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα ανατολικά και νότια, εξαιτίας των ιστορικά χαμηλών ποσοστών γεννήσεων, αλλά και της μετανάστευσης.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη είχε την υψηλότερη μακροζωία και τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο. Ήδη είναι η ήπειρος με τον πιο γηρασμένο πληθυσμό. Η μέση ηλικία στην Ευρώπη είναι τα 43 έτη, 12 χρόνια πάνω από τον υπόλοιπο κόσμο. Μία τάση που θα γίνει πιο αισθητή από το 2021, όταν ο πληθυσμός της Ευρώπης θα αρχίσει να συρρικνώνεται, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ.
Πρόκληση το δημογραφικό στη νότια Ευρώπη
Στη νότια Ευρώπη τα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά γεννήσεων καθιστούν τη δημογραφική τάση μια ιδιαίτερη πρόκληση. Ζήτημα που αφορά και τη χώρα μας.
Η Ελλάδα είναι μαζί με την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία ανάμεσά στις 10 κορυφαίες οικονομίες στον χώρο με τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων ανά γυναίκα. Συνολικά, στη νότια Ευρώπη το ποσοστό γεννήσεων είναι 1,37%, πολύ κάτω από το 2% που χρειάζεται για την αντικατάσταση του πληθυσμού.
Μειώνεται το εργατικό δυναμικό
Ο αριθμός των ανθρώπων που ανήκουν στο εργατικό δυναμικό- δηλαδή ηλικίας από 20 έως 64 ετών- έφτασε την κορύφωσή του στην Ευρώπη το 2010. Όμως, το 2020, το εργατικό δυναμικό περιορίστηκε κατά 12 εκατ. ανθρώπους σε σύγκριση με μία δεκαετία νωρίτερα, μια πτώση της τάξεως του 2,6%. Έως το 2035, θα υπάρχουν περίπου 50 εκατ. λιγότεροι άνθρωποι σε ηλικία εργασίας στην Ευρώπη, σε σύγκριση με το 2010.
Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, όπως η Κίνα και η Νότια Κορέα, επίσης γερνάνε γρήγορα. Η μέση ηλικία σε αυτές τις χώρες ανέβηκε πάνω από τα 40 έτη φέτος, διπλάσια από ό,τι το 1970, ενώ η Ιαπωνία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό κατοίκων άνω των 65 ετών, σε όλο τον κόσμο.
Οι συνέπειες στην οικονομία
Οι ειδικοί ανησυχούν ιδιαίτερα για τον αντίκτυπο που θα έχει στα δημοσιονομικά και την ανάπτυξη η γήρανση του πληθυσμού. Ο Φίλιπ Ίνγκλερ, οικονομολόγος του ΔΝΤ, εκτιμά ότι η συνέπεια θα είναι η συρρίκνωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις ανεπτυγμένες οικονομίες, ενώ η μείωση αναμένεται να είναι σημαντική στις οικονομίες της ΕΕ.
Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη και τις συντάξεις των ηλικιωμένων, που ήδη αντιστοιχεί στο 25% του ΑΕΠ στην ΕΕ, θα αυξηθεί κατά 2,3% έως το 2040. Έως το 2035, ένας στους 4 ανθρώπους αναμένεται να είναι 65 ετών και πάνω στην Ευρώπη. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το 1950 η αντίστοιχη αναλογία ήταν ένας στους 13.
Με πληροφορίες από FT