Η κυκλοφορία ενός νέου φανζίν είναι πλέον είδηση από μόνη της, πόσο μάλλον όταν ξεπερνάει τις καλές προθέσεις του ερασιτεχνισμού και φιλοδοξεί να αποτελέσει μια νέα πλατφόρμα τέχνης και λόγου, πλήρως εναρμονισμένη με τις ανάγκες και τις τάσεις της εποχής.
Η αρμαρόλλα στην κυπριακή ιδιόλεκτο είναι ένα έπιπλο, σαν βιτρίνα, εκεί που οι νοικοκυρές παλιότερα φύλαγαν στην κουζίνα, μεταξύ άλλων, τα διάφορα γλυκά του κουταλιού.
Η Armarolla (στυλιζαρισμένη ως αrmαrόllα) είναι μία διεθνής αγγλόφωνη περιοδική έκδοση λόγου και τέχνης που θα κυκλοφορεί τέσσερις φορές τον χρόνο σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Περιλαμβάνει ποίηση, πεζό λόγο, εικαστικά και υβριδικά κείμενα.
Πρόκειται στην ουσία για two men show: Ο Κύπριος Στέλιος Χατζηθωμάς και ο Βρετανοκαναδός Liam Axe γνωρίστηκαν στην Πράγα, έχοντας διαφορετικές καταβολές. Αποφάσισαν να στήσουν αυτό το εγχείρημα από το μηδέν και να θέσουν ως βάσεις της πολυπολιτισμικότητάς του τη Λευκωσία και την Πράγα.
Ξαφνικά βγαίνουν στην επιφάνεια ερωτήματα σχετικά με τον αυτοπροσδιορισμό της ποίησης και της δημιουργίας. Ποιος καθορίζει τη μορφή ενός έργου; Ένας κριτής; Ο δημιουργός; Δεν είμαστε σίγουροι αν υπάρχουν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, αλλά θέλουμε αυτά τα έργα να μην πνίγονται και να βγουν προς τα έξω.
Τα δύο νεαρά αγόρια ανέλαβαν την εύρεση των καλλιτεχνών που θα τους εμπιστευθούν τα έργα τους, το στήσιμο και το art direction του περιοδικού καθώς και την ανάπτυξη του website και μάλιστα το είδαν εξαρχής σαν ένα στοίχημα που θέλουν να κερδίσουν για να αποδείξουν ότι μια προσεγμένη δουλειά μπορεί να προκύψει και από ελάχιστα άτομα.
Το πρώτο τεύχος είναι διαθέσιμο σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων για online παραγγελίες και, έπειτα από την παρουσίασή του στην Κύπρο, απόψε κάνει την απόβασή του σε ένα πάρτι γνωριμίας στην Αθήνα. Θα ακολουθήσει και συμμετοχή τους τον Ιούνιο σε ένα σημαντικό art book fair της Ελβετίας, το «I Never Read».
Μίλησα με τον Στέλιο που, έχοντας ζήσει σε Δουβλίνο, Πράγα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, πλέον επέστρεψε στον τόπο καταγωγής του, τη Λευκωσία. Γράφει και ο ίδιος ποίηση, επηρεασμένος στη γραφή του από το σινεμά, τα social media, και γενικότερα τη νέα διάλεκτο και αισθητική των mixed media, που, όπως μου λέει, θέλει να προωθήσει και μέσω της Armarolla.
— Τα έντυπα πεθαίνουν παγκοσμίως. Γιατί έχει λόγο ύπαρξης το συγκεκριμένο;
Στο πρώτο τεύχος θα βρεις ακριβώς ό,τι και online. Θέλαμε να δώσουμε την ευκαιρία στον κόσμο να μας γνωρίσει ως μία νέα έκδοση πριν αγοράσει το έντυπο, αλλά δεν είμαστε σίγουροι ότι θα ακολουθήσουμε αυτή τη μορφή στο μέλλον, να είναι όλο το περιεχόμενο του εντύπου διαθέσιμο και διαδικτυακά.
Το πρώτο τεύχος περιλαμβάνει έργα από 33 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Έχουμε και μία μετάφραση από έναν Τούρκο ποιητή καθώς και αρκετά υβριδικά κομμάτια που τα περισσότερα είναι αγγλόφωνα. Συνειδητοποιήσαμε ότι περισσότερος κόσμος αρχίζει να εκφράζεται στα αγγλικά, να δέχεται και να χρησιμοποιεί σχετική ορολογία λόγω της παγκοσμιοποίησης.
— Προάγει λοιπόν την πολυπολιτισμικότητα.
Ακριβώς. Έχουμε για παράδειγμα ένα έργο ενός Ρώσου που ζει στη Σουηδία. Μας ενδιαφέρει όμως και η διαφορετικότητα ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο. Δεν θα βρεις για παράδειγμα ποιήματα με την κλασική έννοια του όρου, με ομοιοκαταληξία και στίχους. Θέλουμε να αμφισβητήσουμε την έννοια της ποίησης και του ποιήματος.
— Ποιες μορφές τέχνης και λόγου συγκεράζουν αυτά τα υβρίδια;
Εικόνα, σκίτσο, ποίηση. Έχουμε 9 μέρη από ένα προσωπικό ημερολόγιο της Sarah Washburn Thornton, που συνδυάζουν ποίηση, εικονογράφηση, κολάζ, ζωγραφική. Δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί κάτι τέτοιο. Ή έχουμε κομμάτια ποίησης που διαθέτουν πρόζα αλλά οι δημιουργοί τους τα προσδιορίζουν ως ποίηση.
Ξαφνικά βγαίνουν στην επιφάνεια ερωτήματα σχετικά με τον αυτοπροσδιορισμό της ποίησης και της δημιουργίας. Ποιος καθορίζει τη μορφή ενός έργου; Ένας κριτής; Ο δημιουργός; Δεν είμαστε σίγουροι αν υπάρχουν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, αλλά θέλουμε αυτά τα έργα να μην πνίγονται και να βγουν προς τα έξω.
— Άρα μιλάμε και για υβρίδια όχι μόνο ως προς τα είδη αλλά και ως προς την τεχνική του κάθε είδους, για έναν υβριδικό λόγο. Πού βρήκες όλους αυτούς τους καλλιτέχνες για να φτιάξεις αυτή τη νέα πλατφόρμα;
Όλες οι υποβολές έγιναν μέσω ανοιχτών καλεσμάτων στα social media και η ανταπόκριση ήταν πολύ μεγάλη. Για το πρώτο τεύχος μας έστειλαν πάνω από 200 άτομα, σχεδόν 500 submissions. Αυτό ήταν από μόνο το ενθαρρυντικό και αναπάντεχο για ένα καινούριο πρότζεκτ που ακόμα δεν είχε μορφή. Είδαμε ότι ο κόσμος είναι ανοιχτός.
— Και απ' όλες αυτές τις συμμετοχές, ποια κριτήρια έπρεπε να πληρούνται για να βρουν θέση στο πρώτο τεύχος, πέρα από αυτά που μου ανέφερες ήδη;
Παρόλο που είμαστε διεθνής πλατφόρμα, θέλουμε, λόγω της βάσης μας στην Κύπρο, να εστιάζουμε σε δουλειά από την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ως προς το περιεχόμενο, θέλαμε να είναι υβριδικό, να εξάπτει την περιέργεια, να είναι αναπάντεχο.
Όταν αρχίσαμε με τον Λίαμ να στήνουμε το περιοδικό, θέλαμε να κινηθούμε γύρω από ένα underground πνεύμα. Αναρωτηθήκαμε αν αυτό θα μας κάνει να φαινόμαστε σαν losers και καταλήξαμε πως οι πιο ενδιαφέροντες άνθρωποι ήταν πάντα οι outsiders. Αυτό θέλουμε να βγάλουμε προς τα έξω, αν και όταν στρέφεις τα βλέμματα πάνω στο unbderground, αυτό μεταλλάσσεται συνήθως και γίνεται mainstream.
Επίσης έχουμε αποφασίσει ότι δεν θα δημοσιεύουμε αισχρολογία και κομμάτια με έντονο πολιτικό περιεχόμενο, αλλά φυσικά έχουμε αρκετά έργα που είναι, για παράδειγμα, φεμινιστικά, αφού η τέχνη από μόνη της είναι πολιτικοποιημένη, εκ των πραγμάτων. Ακόμα και η διαδικασία επιλογής από έναν εκδότη ή καλλιτέχνη υποκινείται από το προσωπικό υπόβαθρο του καθενός.
— Γιατί αρμαρόλλα;
Σε έρευνα που έκανα για το μεταπτυχιακό μου στην Ιρλανδία, είχα διαβάσει για τα cabinets of curiosity, που ήταν ουσιαστικά τα πρώτα μουσεία: αίθουσες σε σπίτια αριστοκρατών που συνέλεγαν «αντικείμενα περιέργειας» τα οποία λειτουργούσαν ως θέαμα για τους φίλους και τον περίγυρό τους. Θέλαμε να κάνουμε κάτι αντίστοιχο για τον λογοτεχνικό χώρο κι επειδή η μισή μας έδρα είναι στην Κύπρο αποφασίσαμε το περιοδικό να έχει ένα κυπριακό όνομα.
— Τι σχόλια λάβατε μετά από την παρουσίαση του πρότζεκτ στη Λευκωσία;
Η παρουσίαση έγινε στο Μουσείο Ζαμπέλα, στο πλαίσιο μιας έκθεσης. Έχουμε λάβει αρκετά θετικό feedback αλλά και απορίες που μας ρωτούσαν αν θα βγαίνει στα ελληνικά ή σχόλια ότι δεν είναι περιοδικό αλλά βιβλίο.
Ο κόσμος της Κύπρου δεν είναι στην πλειονότητά του εξοικειωμένος με ένα καλλιτεχνικό περιοδικό και είναι σαν να έχουμε αναλάβει έναν ρόλο επιμορφωτικό. Φάνηκαν όμως αρκετά δεκτικοί και το περιοδικό από μόνο του τους κίνησε την περιέργεια.
— Εκδότης ετών 28, λοιπόν. Πώς νιώθεις γι' αυτό το κατόρθωμα;
Είναι σημαντικό, αλλά είναι πλέον και πολύ εύκολο. Ο φόβος εμποδίζει τους περισσότερους που θέλουν να το επιχειρήσουν. Ούτε εμείς γνωρίζαμε τα στάδια της διαδικασίας και νιώθουμε πολύ περήφανοι που τα καταφέραμε από το μηδέν, δύο άνθρωποι που δεν είχαν μέχρι πρότινος καμία επαφή με τον εκδοτικό χώρο παρά μόνον ως αναγνώστες.
Είναι σημαντικό και για την Κύπρο στην οποία αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν άλλα 2-3 λογοτεχνικά περιοδικά, εντελώς διαφορετικά από το δικό μας.
— Ποια είναι τα προσωπικά σου σημεία αναφοράς σε αυτό το εγχείρημα;
Διαβάζω το Paris Review, το White Review, το Vestoj που είναι έκδοση μόδας. Ψαχνόμαστε γενικά για να δούμε τι παίζει στον χώρο των εκδόσεων και θέλουμε να στηρίζουμε τις μικρές προσπάθειες, ειδικά όταν δεν προέρχονται από μεγάλους εκδοτικούς οίκους.
Info
Παρασκευή 18/5, 22:00
Loser bar (Βουλής 45-47)
Μπορείτε να παραγγείλετε το πρώτο τεύχος της armarolla εδώ.