Θεωρούνται «πολιτιστικά έργα τέχνης» και είναι οι πέντε καλύτερες δημόσιες βιβλιοθήκες στον κόσμο, οι φιναλίστ που ανακοινώθηκαν για το ετήσιο βραβείο Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Χρονιάς, το οποίο τιμά τις νεόκτιστες δημόσιες βιβλιοθήκες και οργανώνεται από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ενώσεων Βιβλιοθηκονόμων και Ιδρυμάτων (International Federation of Library Associations and Institutions - IFLA).
Οι βιβλιοθήκες αξιολογούνται σύμφωνα με τον τρόπο που συνδυάζουν τη λειτουργική αρχιτεκτονική, την τεχνολογία πληροφοριών και τον τοπικό πολιτισμό. Η λίστα με τους φιναλίστ περιλαμβάνει βιβλιοθήκες στην Αυστραλία, το Βέλγιο, τη Νορβηγία, την Ολλανδία και την Κίνα.
Βιβλιοθήκη Marrickville
Αυστραλία
H βιβλιοθήκη Marrickville στην Αυστραλία βρίσκεται στα δυτικά του Σίδνεϊ και είναι μια τριώροφη κατασκευή ειδικά σχεδιασμένη για να γίνει βιβλιοθήκη που εκτείνεται σε 3.600 τετραγωνικά μέτρα. Κατασκευάστηκε στον χώρο του παλιού και κλειστού από το 1990 νοσοκομείου Marrickville. Οι ξύλινες σκάλες, τα κουφώματα, τα ακουστικά πάνελ και οι λεπτομέρειες της επίπλωσης παρέχουν ένα ζεστό και χαλαρωτικό υπόβαθρο για τις πολλές δραστηριότητες που φιλοξενεί η βιβλιοθήκη.
Οι αυθεντικές γαλλικές πόρτες στο κτίριο ανοίγουν σε εξωτερικά μπαλκόνια και είναι ένα μέρος από την επανάχρηση των υλικών. Τούβλα, κιγκλιδώματα από ξύλο και πλακάκια από το αρχικό κτίριο του νοσοκομείου έχουν ενσωματωθεί στον σχεδιασμό και η βιβλιοθήκη είναι παράδειγμα της «ανακύκλωσης» και εκμετάλλευσης των παλαιών υλικών.
Η χαρακτηριστική οροφή της σε κυματοειδές γεωμετρικό σχήμα ξεδιπλώνεται πάνω από το κτίριο που διατηρήθηκε και αποκαταστάθηκε για να σχηματίσει τους χώρους της συλλογής της βιβλιοθήκης και τους χώρους γραφείων, μαζί με υπαίθριους χώρους ανάγνωσης κατά μήκος της βεράντας, που είναι τώρα γνωστοί ως Lilydale Balconies.
Η νέα βιβλιοθήκη του Marrickville, σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες της BVN, διαθέτει επίσης χώρους εκδηλώσεων, περίπτερο, υπαίθριο κήπο, παιδική χαρά, σύστημα ρομποτικής συλλογής και ιστορική συλλογή βιβλίων τέχνης που προηγουμένως δεν ήταν προσβάσιμη στο κοινό.
Βιβλιοθήκη Het Predikheren
Βέλγιο
Η βιβλιοθήκη Het Predikheren, στο Mechelen, στο Βέλγιο, είναι πλέον δημόσια βιβλιοθήκη, ενώ ήταν ένα μοναστήρι που εγκαταλείφθηκε το 1975. Η ιστορία έχει αφήσει τα ίχνη της μέσα και πάνω στο κτίριο που ξεκίνησε να χτίζεται σε αρκετές φάσεις από το 1650, άλλαξε χρήσεις τον 18ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε ως στρατώνας, οπλοστάσιο, σχολείο και στρατιωτικό νοσοκομείο. Από το 1975 το κτίριο ήταν άδειο και σταδιακά μετατράπηκε σε εντυπωσιακό ερείπιο.
Το 2010, η πόλη Mechelen αποφάσισε να αποκαταστήσει το μνημειώδες κτίριο και να το μετατρέψει σε δημόσια βιβλιοθήκη. Στο πλαίσιο του Open Call, ξεκίνησε ένας διεθνής διαγωνισμός αρχιτέκτονα, τον οποίο κέρδισε η ομάδα Korteknie Stuhlmacher Architecten.
Μετά την ανακαίνιση, η νέα βιβλιοθήκη θα είναι μέρος ενός φιλόδοξου σχεδίου ανάπτυξης στην άκρη του κέντρου, μαζί με ένα νέο πάρκο, νέα κατοικία και το πρόσφατα χτισμένο μουσείο του Ολοκαυτώματος. Ο σχεδιασμός για τη βιβλιοθήκη του μοναστηριού βασίζεται στα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του υπάρχοντος κτιρίου.
Οι χώροι που απαιτούνται από τη βιβλιοθήκη έχουν τοποθετηθεί στο υπάρχον κτίριο χωρίς την ανάγκη ριζικών αλλαγών στη δομή. Ολόκληρο το μπαρόκ οικοδόμημα σχηματίζει ένα τετράγωνο δαχτυλίδι, με τον εξωτερικό δακτύλιο να αποτελείται από χώρους γραφείων και αίθουσες διδασκαλίας.
Deichman Bjørvika
Νορβηγία
Η βιβλιοθήκη Deichman Bjørvika στο Όσλο της Νορβηγίας βρίσκεται δίπλα στην όπερα του Όσλο και ανακαινίστηκε ως μέρος του έργου αστικής ανανέωσης της περιοχής Fjord. Πρόκειται για μια παραθαλάσσια βιβλιοθήκη που διαθέτει έως και 450.000 βιβλία κάτω από το μεγάλο αίθριό της.
Η πολυαναμενόμενη κεντρική βιβλιοθήκη Deichman Bjørvika, που βρίσκεται δίπλα στην όπερα, στην προκυμαία της πόλης, είναι σχεδιασμένη από τους Atelier Oslo και Lundhagem, ένα εντυπωσιακό πενταώροφο κτίριο με μια ποικιλία διαφορετικών χώρων μέσα σε μια μεγάλη συνεχή δομή. «Πιστεύουμε ότι καταφέραμε να φτιάξουμε ένα κτίριο που είναι τεράστιο, αλλά ταυτόχρονα οικείο, έτσι ώστε οι άνθρωποι να αισθάνονται ότι ανήκουν εκεί» έχουν δηλώσει οι αρχιτέκτονες.
Η βιβλιοθήκη πήρε το όνομά της από τον Νορβηγό επιχειρηματία και συλλέκτη βιβλίων Carl Deichman, του οποίου η συλλογή ξεκίνησε τη βιβλιοθήκη το 1785.
Η βιβλιοθήκη έχει κάθετη διαρρύθμιση με κινηματογράφο και αμφιθέατρο 200 θέσεων στο υπόγειο, καθώς και καφετέρια, εστιατόριο και χώρο για εφημερίδες και περιοδικά στο ισόγειο. Οι εσωτερικοί χώροι του κτιρίου σχεδιάστηκαν από το γραφείο ντιζάιν Scenario με έδρα το Όσλο. Ο πρώτος όροφος περιέχει βιβλία μυθοπλασίας και παιδικά, ο δεύτερος και τρίτος περιέχουν περισσότερα βιβλία και αρκετούς κλειστούς χώρους που περιλαμβάνουν στούντιο ηχογράφησης, μίνι κινηματογράφο, ενώ στον τελευταίο όροφο υπάρχουν βιβλία κοινωνικών επιστημών και αίθουσες ανάγνωσης.
Forum Groningen
Ολλανδία
Το Φόρουμ Γκρόνινγκεν είναι ένα πολιτιστικό κέντρο στην πόλη του Γκρόνινγκεν στη βόρεια Ολλανδία, που στεγάζει βιβλιοθήκη, κινηματογράφο και τμήματα του Μουσείου Groninger, καθώς και εργαστήριο πολυμέσων, εστιατόριο και βεράντα στον τελευταίο όροφο. Το Forum Groningen άνοιξε στις αρχές του 2020 και θα υποδέχεται περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο.
Η ανατολική πλευρά του καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, αλλά στη συνέχεια ανοικοδομήθηκε. Οι κριτές της IFLA χαρακτήρισαν τη βιβλιοθήκη «πολιτιστικό αριστούργημα που θα μπορούσαν να θέλουν οι μελλοντικοί πολίτες».
Το έργο που σχεδίασαν και ολοκλήρωσαν οι NL Architects πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό ορόσημο για την ολλανδική πόλη.
Στην καρδιά του κτιρίου βρίσκεται ένα περίπλοκο αίθριο πολλαπλών επιπέδων όπου το κοινό θα ενθαρρυνθεί να συναντηθεί, να εργαστεί και να περάσει χρόνο με άλλους αναγνώστες και φιλότεχνους.
«Είναι ένα τόσο μεγάλο δώρο του κράτους να παρέχει έναν άνετο δημόσιο χώρο για τους κατοίκους χωρίς την υποχρέωση κατανάλωσης» εξήγησε ο συνιδρυτής της NL Architects, Kamiel Klaasse. «Ελπίζουμε ότι θα γίνει ένα είδος "καθιστικού" για τους ντόπιους. Ένα μέρος στο οποίο θα μπορούν να επιστρέφουν συχνά, αλλά και ένα μέρος για να εργαστούν».
Το κτίριο έχει ύψος 11 ορόφων και είναι επενδυμένο με πέτρα. Ταιριάζει με τον ψαμμίτη Bentheimer που υπάρχει σε πολλές από τις πιο γνωστές κατασκευές της πόλης, όπως το καμπαναριό Martinitoren και το Δημαρχείο. Το κωνικό σχήμα του σχεδιάστηκε με στόχο τη μείωση της οπτικής επίδρασης του τεράστιου όγκου του κτιρίου, ώστε να φαίνεται πιο φιλικό. Οι κεκλιμένες προσόψεις κάνουν το κτίριο να εξαφανίζεται και το μέγεθος του κτιρίου να μην είναι αντιληπτό από το επίπεδο του δρόμου.
Νέα Βιβλιοθήκη Ningbo
Κίνα
Η νέα βιβλιοθήκη στο Ningbo της Κίνας είναι ένας πολιτιστικός κόμβος που περιλαμβάνει παιδική βιβλιοθήκη, 24ωρη βιβλιοθήκη, βιβλιοθήκη για άτομα με προβλήματα όρασης, δύο αίθουσες διαλέξεων, ένα καφέ και μια μεγάλη αίθουσα ανάγνωσης.
Η νέα βιβλιοθήκη Ningbo είναι 31.800 τετραγωνικών μέτρων. Βρίσκεται 200 χιλιόμετρα νότια της Σαγκάης, στο κέντρο του Ningbo, του νέου πολιτιστικού κέντρου της Κίνας και αποτελεί ζωτικό στοιχείο για τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της πόλης. Ιδρύθηκε το 1927, και η αρχική βιβλιοθήκη του Ningbo κατείχε τη μεγαλύτερη συλλογή ιστορικών και αρχαίων βιβλίων στην περιοχή και προσέλκυε τρεις έως τέσσερις χιλιάδες επισκέπτες καθημερινά.
Η νέα βιβλιοθήκη, με την ανοιχτή, προσβάσιμη αρχιτεκτονική της, στοχεύει να διπλασιάσει τον αριθμό των καθημερινών επισκεπτών και να γίνει η πολιτιστική καρδιά της κοινότητας. «Η ολοκλήρωση της βιβλιοθήκης είναι μέρος του νέου οικολογικού υγρότοπου αλλά και του ιστού της τοπικής κουλτούρας» είχαν πει οι αρχιτέκτονες του γραφείου Schmidt Hammer Lassen.
Η νέα βιβλιοθήκη θα έχει δυο εκατομμύρια βιβλία σε χώρο 8.000 τετραγωνικών μέτρων στο πρώτο επίπεδο. Το ισόγειο είναι οπτικά ανοιχτό από όλες τις πλευρές και συνδέεται με μια εξωτερική δημόσια πλατεία και ένα διαμορφωμένο οικολογικό πάρκο και λίμνη.
Στην καρδιά της βιβλιοθήκης βρίσκεται ένα κεντρικό αίθριο που κόβει κάθετα τα πέντε επίπεδα του κτιρίου. Ο χώρος ύψους 28 μέτρων συνδέει την περιοχή του ισογείου με μια σειρά πιο ήσυχων ερευνητικών χώρων και τις ιστορικές συλλογές στους παραπάνω ορόφους. Η χρήση του φυσικού φωτός της ημέρας σε όλους τους εσωτερικούς χώρους βελτιστοποιείται μέσω του προσανατολισμού του κτιρίου και ο φυσικός αερισμός μεγιστοποιείται μέσω του κεντρικού αιθρίου.