Ο Ιάπωνας Arata Isozaki είναι ο φετινός νικητής του βαρυσήμαντου βραβείου αρχιτεκτονικής Pritzker 2019.
Ο 87χρονος Isozaki, με μακρά πορεία στην αρχιτεκτονική από τη δεκαετία του 1960, θεωρείται ένας οραματιστής του κλάδου του, με χαρακτηριστικό των έργων του την τολμηρή φουτουριστική προσέγγιση και τις καινοτόμες, ανατρεπτικές φόρμες.
Με πάνω από 100 ολοκληρωμένα έργα, ο Isozaki θεωρείται επίσης απίστευτα παραγωγικός και επιδραστικός μεταξύ των συγχρόνων του. Ο Isozaki είναι ο 49ος αρχιτέκτονας και ο όγδοος Ιάπωνας που θα λάβει την τιμή.
Η κριτική επιτροπή που φέτος επέλεξε να τιμήσει το έργο του, λέει για τον ιάπωνα μετρ του φουτουρισμού πως «στην αναζήτηση για δημιουργία σημαντικής αρχιτεκτονικής, δημιούργησε κτίρια εξαιρετικής ποιότητας που μέχρι σήμερα αψηφούν τις κατηγοριοποιήσεις, αντικατοπτρίζουν τη συνεχή εξέλιξή του και είναι πάντα φρέσκα στην προσέγγισή τους».
«Έχω πάντα την αίσθηση ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι να βρω έναν τρόπο να ξεφύγω από το πλαίσιο ή την αισθητική συνείδηση με την οποία είμαι επιβαρυμένος», λέει ο νικητής που έχει υπογράψει σχεδιαστικά δεκάδες εμβληματικά έργα ανά την υφήλιο, ανάμεσά τους και την πτέρυγα Μ2 του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης,
Ο Isozaki γεννήθηκε το 1931 στην Oita, μια πόλη στο νησί Kyushu της Ιαπωνίας και η αρχιτεκτονική του επηρεάστηκε βαθιά από τα παγκόσμια γεγονότα της εποχής. Ήταν μόλις 12 χρονών όταν η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι είχαν αποδεκατιστεί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πατρίδα του καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.
«Όταν ήμουν αρκετά μεγάλος για να κατανοώ τον κόσμο, η πατρίδα μου είχε καεί ολοσχερώς. Η ατομική βόμβα έπεσε στη Χιροσίμα και έτσι μεγάλωσα στο έδαφος μηδέν. Ήμουν ανάμεσα στα ερείπια και δεν υπήρχε αρχιτεκτονική, κτίρια, ούτε πόλη. Έτσι, η πρώτη μου εμπειρία στην αρχιτεκτονική ήταν το κενό της αρχιτεκτονικής και άρχισα να εξετάζω πώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ανοικοδομήσουν τα σπίτια και τις πόλεις τους».
Ο Isozaki πήρε μαζί του αυτήν την κοσμοθεωρία στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, όπου αποφοίτησε από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής και Μηχανικής το 1954. Ξεκίνησε την αρχιτεκτονική του καριέρα στο γραφείο του διάσημου Kenzo Tange. Ο Isozaki έγινε γρήγορα προστατευόμενος του Tange και μαζί ολοκλήρωσαν πολλά πρότζεκτ, πριν εγκαταλείψει το γραφείο το 1963.
Η Ιαπωνία τότε ήταν σε μια περίοδο κομβική που σηματοδοτούσε την αλλαγή σελίδας καθώς είχε απελευθερωθεί από τη Συμμαχική Κατοχή μόλις πριν από μια δεκαετία και η χώρα εξακολουθούσε να αναπτύσσεται αφήνοντας πίσω της τις συνέπειες του παγκόσμιου πολέμου και της κατοχής. Το μέλλον της Ιαπωνίας έγινε το κυρίαρχο όραμα όλων των έργων του, ακολουθώντας τον μέχρι σήμερα.
Η πρώιμη δουλειά του Isozaki είναι αξιοσημείωτη για την αποφασιστικά φουτουριστική προσέγγισή του την οποία διατηρεί αναλλοίωτη. Τα έργα του έχουν πάντα ένα κρυμμένο στοιχείο από το παρελθόν, μια νοσταλγία για την χαμένη του πατρίδα, αλλά και την αισιοδοξία του μέλλοντος.
«Το έργο του Isozaki έχει περιγραφεί ως ετερογενές και περιλαμβάνει αναφορές από την λαϊκή κουλτούρα μέχρι την υψηλή τεχνολογία. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι δεν ακολουθούσε τις τάσεις αλλά σφυρηλατούσε το δικό του μονοπάτι», λέει η επιτροπή του Pritzker.
«Όπως και το σύμπαν, η αρχιτεκτονική ξεκινά από το τίποτα, γίνεται κάτι και καταλήγει πάλι στο τίποτα. Αυτός ο κύκλος ζωής από τη γέννηση μέχρι το θάνατο είναι μια διαδικασία που θέλω να επιδείξω στα έργα μου», είχε πει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα New York Times o Isozaki.
Ο Isozaki έχει λάβει πολλά βραβεία κατά τη διάρκεια της καριέρας του και το Pritzker έρχεται ως κορύφωση αναγνώρισης του συνολικού του έργου. Η τελετή απονομής του Βραβείου Pritzker 2019 θα πραγματοποιηθεί στο Chateau de Versailles της Γαλλίας τον Μάιο και θα συνοδεύεται από μια δημόσια διάλεξη του Isozaki στο Παρίσι.