Για τον Ομάρ Καγιάμ

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
3
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter


Από τον Νικόλα  - Νταμόν Παπαδημητρίου

Ο Ομάρ Καγιάμ έμαθε από πολύ νωρίς τον νόμο του εφήμερου, τη ματαιότητα των πραγμάτων, τη μεγαλοσύνη της στιγμής. Σε ηλικία μικρότερη από τα τριάντα ήταν ήδη διάσημος ως ''ασύγκριτος γνώστης'', γεωμέτρης, αστρονόμος, μαθηματικός, φυσικός, φιλόσοφος και γιατρός, ένα ανοιχτό μυαλό που κατάφερε με ευκολία να συντάξει το ''Εγχειρίδιο των Φυσικών Επιστημών'' όπου στα κεφάλαια Ύπαρξη και Άτομο και Υποχρέωση προσπαθεί να ανακαλύψει μια μέθοδο για να ορίσει τον προσανατολισμό και την αιτία των ηθικών διαφορών μεταξύ των τόπων. Γεννήθηκε το 1048 στην πόλη Νισαχπούρ του Χορασάν της Περσίας και πέθανε το 1123.

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Το μαυσωλείο του Ομάρ Καγιάμ στην πόλη Νισαχπούρ του Ιράν.

Τα Ρουμπαγιάτ (Τετράστιχα) αποτελούνται από ανεξάρτητες στροφές που η κάθεμια τους συντίθεται από τέσσερις στίχους ίσης αλλά ποικίλης προσωδίας. Κάποιες φορές όλοι ομοιοκαταληκτούν όμως συχνότερα ο τρίτος στίχος αναιρεί την ομοιοκαταληξία.
(Εικονογράφηση: Μοχάμμαντ Ταζβιντί).

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter

4

Μου πε μια μάγισσα «γοργά να καρτεράς το χάρο»
Κι άπλωνα ευτύς το υστερινό ποτήρι μου να πάρω.
Μα το ποτήρι αγγίζοντας στα χείλη μ' αποκρίθη
«Πίνε, γιατί είναι ο θάνατος θάλασσα δίχως φάρο»

5

Στου αφανισμού την έρημο για μια στιγμή σταθείτε.
Απ' της ζωής την Όαση λίγη δροσιά να πιείτε.
Χαράματα ετοιμάστηκε το Μέγα καραβάνι.
Και ξεκινάει για την Αυγή... του Τίποτε. Ω βιαστείτε!

14

Πριν αισθανθείς στο μέτωπο το χέρι του θανάτου
Και πριν να σε χαϊδέψουνε τα κρύα τα δάχτυλά του
Πίνε, και μη θαρρείς κουτέ, και συ πως είσαι κάτι.
Και πως θα σε ξεθάψουνε μια και σε θάψουν κάτου.

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter

20

Και τους αγίους και τους σοφούς με όλο τους το κόμμα
Τους στρώσαν σε κατάψυχρο να κοιμηθούνε στρώμα
Πουν' τώρα οι προφητείες τους; Και πως τα στοματά τους
Που βγάζανε λόγια σοφά στουπώθηκαν με χώμα;

21

Για μένα που των μυστικών ανοιγοκλείνει η θύρα
Όμοια και λύπη και χαρά μαζί τα δυό τα επήρα
Μια και στον κόσμο αυτόν εδώ όλα ένα τέλος θα χουν,
Πάμε παιδιά στο καπηλειό να φέρουμε μια γύρα.

29

Κι όταν κι εμένα ο θάνατος μαζί θα σέρνει πίσω
Και στη καρδιά μου τη Χαρά και κάθε Ελπίδα κλείσω
Να φτιάξετε απ' το μνήμα μου ένα σταμνί. Ποιος ξέρεις,
Σαν το γεμίσουν με κρασί πως δεν θα ξαναζήσω.

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter

30

Συχνά μετάνοια ορκίστηκα με δακρυσμένα μάτια.
Κι είπα πως δεν θα ξαναϊδώ πια το κρασί στα μάτια.
Μα τότες ήρθε η Άνοιξη με τα ροδαγκαθά της
Και τη μετάνοια μου έσχισε σε χίλια δυό κομμάτια.

32

Πίνω. Κι όλοι μου λεν πάντου μα ψέματα πως κρίνω.
Πως η θρησκεία εμπόδισες ολότελα τον οίνο.
Πως; Η θρησκεία το κρασί εχώρισε απ' τη πίστη;
Δεν είναι το αίμα του Αλλάχ; Μ' ευλάβεια το πίνω.

44

Ωιμένα! Φεύγει η Άνοιξη και κλειούν ένα προς ένα
Της νιότης τα χειρόγραφα τα μοσχοβολεμένα.
Τ' αηδόνι που τραγούδησε που θα πετάξει πάλι
Να πει τα τραγουδάκια του τα παραπονεμένα;

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter

51

Έσπασα το ποτήρι εχτές, συντρίμμια πεταμένα.
Μα για το κρίμα που κανα μετάνιωσα, ωιμένα!
Και το ποτήρι σιγανά μου εφάνη σαν να μου πε.
«Αν ήμουν σαν κι Εσέ κι Εσύ θα γίνεις σαν κι εμένα»!

54

Γιόρταζε, και τις λύπες σου αν θες να διώξεις, πίνε.
Στην αδικία παράδειγμα δικαιοσύνης δίνε.
Μια κι εδώ πέρα στο Μηδέν κατασταλάζουν όλα
Πάρε το κρασοκάνατο και στα ποτήρια χύνε.

69

Παράδεισον ο δίκαιος ψέμα είναι πως θα πάρει
Ν' απλώνεις στης κληματαριάς μονάχα το κλωνάρι.
Να προτιμάς τα μετρητά από τα βερεσέδια.
Και των κυμβάλων η φωνή από μακριά έχει χάρη.

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter

73

Φέρτε μου, φίλοι μου, κρασί ρουμπίνι στο πλευρό μου
Με το χυμό του πλύνετε το χλωμοπροσωπό μου,
Και σαν πεθάνω με κρασί το σώμα μου ας μου πλύνουν
Και πλέξετε από κλήματα το νεκροκρέβατό μου.

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter


77

Κι αν ήρθα δεν εκέρδησε τίποτε η γη από μένα
Κι αν φύγω δεν θα ζημιωθεί τίποτε η γη από μένα
Μα ποιος μπορούσε να μου πει ποιο λόγο να χει ετούτος
Ο πηγαιμός κι ο ερχομός, ο θάνατος κι η γέννα;

91

Ακούστε τώρα να σας πω τι μου τυχ' ένα βράδυ
Στο τέλος του Ραμαζανιού που αρχίναε το σκοτάδι.
Κι από τη Δύση εφάνηκε το πιο καλό φεγγάρι.
Στο μαγαζί του κανατά που ταν κανάτια ομαδί.

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter

99

Η πάχνη τα τριαντάφυλλα μαραίνει πέρα ως πέρα.
Ω θείο κρασί! Στο βίο μου λαχτάρα μου υπερτέρα.
Πες μου, με ποιο δικαίωμα κοιμάσαι τόσο; Ξύπνα,
Αγάπη μου, βάλε κρασί, ακόμη φέγγει η μέρα.

101

Μια και πηγαίνει ο δρόμος μας προς το νεκροταφείο
Δίχως αγάπη και κρασί είν' η ζωή φορτίο.
Φιλόσοφος, πες μας λοιπόν, τι σκέπτεσαι για τούτα;
Το κέρδος ποιο να ξέρουμε του κόσμου το βιβλίο;

Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
Για τον Ομάρ Καγιάμ Facebook Twitter
3

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

3 σχόλια
Ο αγαπητός φίλος και γλωσσολόγος Γιάννης Οικονόμου μου έγραψε συμπληρωματικά για τον Ομάρ Καγιάμ, τα εξής: ''Ο Ομάρ Καγιάμ ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε την έννοια του αγνώστου σε εξισώσεις. Πρόβλημα: πώς να ονομάσει αυτή τη νέα, επαναστατική έννοια του αγνώστου; Λύση: απλώς την ονόμασε το "πράγμα" (The Thing). O Khayyam ήταν περσόφωνος, αλλά η γλώσσα των επιστημών του ισλαμικού κόσμου ήταν φυσικά τα αραβικά. Το πράγμα στα αραβικά (και τα τουρκικά) λέγεται šay' (εξ ου και το ελληνικό "τα σέα μας τα μέα μας"). Ο Χαγιάμ λοιπόν χρησιμοποίησε το γράμμα š της αραβικής (εκ του šay') ως σύμβολο του αγνώστου στις εξισώσεις του. Οι νέες αυτές θεωρίες εισήλθαν στη Δύση μέσω της αραβικής Ανδαλουσίας φυσικά. Στα μεσαιωνικά ισπανικά ο ήχος š (όπως το αγγλικό sh) γραφόταν x, όπως γράφεται ακόμα και σήμερα στα πορτογαλικά. Στα σημερινά ισπανικά ο παλαιός φθόγγος š προφέρεται πλέον όπως το νεοελληνικό χ (γράφεται j), όπως π.χ. στη λέξη σκάκι (άλλη μια λέξη ινδο-περσο-αραβικής προέλευσης στις γλώσσες της Ιβηρικής) που στα πορτογαλικά λέγεται xadrez και αρχίζει με š και στα σύγχρονα ισπανικά λέγεται ajedrez και προφέρεται με ελληνικό χ). Ο λόγος λοιπόν που σήμερα σε όλες τις γλώσσες ο άγνωστος στα μαθηματικά συμβολίζεται με x έχει να κάνει με την ευφυία του Ομάρ Χαγιάμ και με την ορθογραφία της μεσαιωνικής ισπανικής. Ένα μικρό, επαναστατικό συμβολάκι με μια τεράστια ιστορία που αρχίζει στη Nišapur του Ιράν (πατρίδα του Χαγιάμ) και μέσω της αραβικής Ανδαλουσίας καταλήγει στα σύγχρονα μαθηματικά''.