Είσαι μαθητής. Επιστρέφεις σε ένα σχολείο με ηρωικούς, συχνά, παρότι εξαντλητικά εργαζόμενους και πενιχρά αμειβόμενους, δάσκαλους και καθηγητές αλλά άθλιους χώρους, καταρρέουσες υποδομές, ένα σωρό ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς, υλικό και βιβλία, ενώ και τα υπάρχοντα είναι ανεπαρκή, λειψά, μπαγιάτικα. Θα περάσεις άπειρες ώρες –πολύ περισσότερες από τον μέσο Ευρωπαίο συμμαθητή– αποστηθίζοντας ελάχιστα χρήσιμες γνώσεις, θα δώσεις έναν σκασμό φράγκα (αν, φυσικά, σου βρίσκονται) σε μια θεσμοθετημένη, ουσιαστικά, παραπαιδεία ή σε εκπαιδευτήρια ιδιωτικά, θα λαχταρήσεις στις Πανελλήνιες, χωρίς κανείς να σου εγγυάται το οποιοδήποτε επαγγελματικό αύριο.
Είσαι φοιτητής. Επιστρέφεις σε ένα πανεπιστήμιο μισοδιαλυμένο, έρμαιο πολιτικών και κομματικών σκοπιμοτήτων, χαμηλή, εν γένει, ποιότητα σπουδών (κι ας μη λείπουν τα άξια τμήματα και οι διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί), που, με ταμεία «στεγνά», στρέφεται ολοένα συχνότερα σε αμφίβολης ποιότητας εταιρικές συνεργασίες και χορηγίες ιδιωτών. Αν δεν είσαι καλοβαλμένος, θα χρειαστεί να δουλέψεις σκληρά για να πορευτείς και να αποκτήσεις ένα ή περισσότερα «χαρτιά» με αβέβαιο αντίκρισμα στην αγορά εργασίας. Πολλοί συνάδελφοί σου απόφοιτοι είναι ήδη «γκασταρμπάιτερ» ή περήφανοι πτυχιούχοι άνεργοι – αν δεν θες ή δεν μπορείς να ξενιτευτείς, θα αντιπαλέψεις με ανεργία και ύφεση επιπέδων εμπόλεμης χώρας.
Κάνε την οργή πάθος και δύναμη, τον κυνισμό γέλιο που θα τους θάψει, την απογοήτευση εφιάλτη τους, την προδοσία έρωτα και καύλα για ζωή. Μη χαριστείς πουθενά αμαχητί, ούτε καν στον χειρότερο εαυτό σου. Καλό φθινόπωρο!
Είσαι αυτοαπασχολούμενος ή ιδιωτικός υπάλληλος. Το πιθανότερο είναι να βρεις την εργασία σου ακόμα πιο επισφαλή. Το ήδη αναξιοπρεπές εισόδημά σου περαιτέρω πετσοκομμένο, τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά σου δικαιώματα ένα αστείο, τον συνδικαλισμό περίπου απαγορευμένο – το μόνο που βλέπεις να αυξάνεται σταθερά είναι οι εργατοώρες (2.042 τις υπολόγισε για το '14 ο ΟΟΣΑ, ήτοι τρίτοι στον ανεπτυγμένο κόσμο) και οι εργοδοτικές απαιτήσεις. Ακρίβεια, χαράτσια ανερμάτιστα και έλλειψη προοπτικών σε πνίγουν, μία μόνη απασχόληση σπάνια αρκεί, πάει πολύς καιρός τώρα που ζεις για να δουλεύεις, που δουλεύεις απλώς για να σιτίζεσαι και να πληρώνεις τους διαρκώς πιο «φουσκωμένους» λογαριασμούς. Αν, επιπλέον, έχεις οικογένεια, παιδιά, γέρους, αρρώστους, ανέργους στην οικογένεια, ε, ας πρόσεχες! Σκέφτεσαι κι εσύ μήπως την κάνεις για έξω, αλλά δίχως κάποια καλή ειδικότητα, πάλι «είλωτας» και υποψήφιο θύμα εκμετάλλευσης θα είσαι, ακόμα κι από συμπατριώτες ή γραφεία εξεύρεσης εργασίας – άσε που οι εργασιακοί «παράδεισοι» σπανίζουν πια διεθνώς.
Είσαι «δημόσιος» αλλά όχι βολεμένος, εγκάθετος ή από το παράθυρο διορισμένος. Προσφέρεις όσο μπορείς, κόντρα σε ένα εργασιακό περιβάλλον συχνά αποθαρρυντικό, αγκυλωμένο, αφασικό. Κατηγορείσαι ως τεμπέλης, χαραμοφάης, «ιερή αγελάδα» του συστήματος, υπεύθυνος για όλη τη μεταπολιτευτική μας κακοδαιμονία. Γνωρίζεις, βέβαια, ότι όλα αυτά, όσο «τραβηγμένα», δεν είναι δα αβάσιμα, έχεις διαπιστώσει κι ο ίδιος «μεγάλα φαγοπότια» κι απίθανης έκτασης ατασθαλίες, ξέρεις ότι όσο υποδειγματικά κι αν το υπηρετείς, το γραφειοκρατικό τέρας θα καταπιεί κι εσένα άμα ξεμείνεις από κίνητρα και άμυνες. Είσαι σίγουρα πιο εξασφαλισμένος από τον συνάδελφο του ιδιωτικού τομέα, άγνωστο ωστόσο πού θα σκαρφαλώσουν οι εισφορές και πού θα σταματήσουν οι περικοπές, σύνταξη, πάλι, θα πάρεις σαν φτάσεις τα χρόνια του Μαθουσάλα. Επιπλέον, η απόλυση δεν είναι πια ταμπού, αύριο πιθανόν ούτε η μονιμότητα, άρα κι εσύ χρειάζεσαι plan B.
Είσαι νέος επιχειρηματίας, αυτοδημιούργητος. Όχι κάνας μεγαλοκληρονόμος, «χοντρό καπιταλιστικό γουρούνι» ή κρατικοδίαιτο λαμόγιο. Εξαντλείς την ενεργητικότητά σου σε ατελείωτα αλισβερίσια με τη γραφειοκρατία, έχεις την εφορία αδηφάγο «συνέταιρο». Επειδή διαθέτεις ήθος, αρχές και σχεδιάζεις μακροπρόθεσμα, επιθυμείς να είσαι κύριος στις υποχρεώσεις σου και να έχεις συνεργάτες καλοπληρωμένους, ευχαριστημένους από τη δουλειά τους. Όμως η διαρκής οικονομική δυσπραγία απαγορεύει τέτοιες πολυτέλειες, σου απαγορεύει, ουσιαστικά, να υπάρχεις.
Είσαι άνεργος ή υποαπασχολείσαι (όπως ο ένας στους τρεις Έλληνες). Φυτοζωείς με το επίδομα του ΟΑΕΔ –αν το δικαιούσαι–, μένεις στους γέρους σου, αν είσαι τυχερός. Το παρόν μίζερο, το μέλλον χλωμό, εσύ βαλτωμένος. Είσαι ειδικευόμενος, μετανάστης, μειονοτικός, μικροκαλλιεργητής, χαμηλοσυνταξιούχος... συμπληρώνεις κατά βούληση.
Σημασία έχει ότι ήσουν από εκείνους που πίστεψαν ότι έτσι ήρθαν τα πράγματα, μα έτσι δεν θα πάνε. Ότι ανήκεις στην Ελλάδα που ήταν και παραμένει στην απέξω. Ότι στήριξες με την ψήφο, την καρδιά, τον προσωπικό ή συλλογικό σου αγώνα την απόπειρα να αρθρωθεί, επιτέλους, ένα καινούργιο αφήγημα σε αυτή την παράταιρη χώρα. Και νιώθεις τώρα σαστισμένος, προδομένος, απογοητευμένος, οργισμένος για «όλο αυτό που ποτέ». Δεν σε αδικεί κανένας, άλλωστε χαμένος αγώνας είναι μόνο αυτός που δεν δόθηκε. Κάνε την οργή πάθος και δύναμη, τον κυνισμό γέλιο που θα τους θάψει, την απογοήτευση εφιάλτη τους, την προδοσία έρωτα και καύλα για ζωή. Μη χαριστείς πουθενά αμαχητί, ούτε καν στον χειρότερο εαυτό σου. Καλό φθινόπωρο!