«Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω!». Το γνωστό αντιμνημονιακό σύνθημα-κίνημα αντιτάσσει η κυβέρνηση στις εξουθενωτικές απαιτήσεις του ΔΝΤ, που, «χαλαρό» μεν στα δημοσιονομικά, αδιαπραγμάτευτο όμως σε ό,τι αφορά εργασιακά-ασφαλιστικά (διότι έχουμε, βλέπεις, και μια αρτηριοσκληρωτική νεοφιλελέ ιδεολογία να υπερασπίσουμε με τη δέουσα θρησκευτική ευλάβεια, άσχετα με το πόσο ρεαλιστικό ή, έστω, λειτουργικό είναι αυτό), παρουσιάζεται ως ο πλέον αδιάλλακτος «θεσμός», προειδοποιώντας πως μη καταβολή της επόμενης δόσης στις 5/6 συνιστά χρεοκοπία. Όμως «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» – κυβερνητικές αστοχίες, εσωτερική «παύση» πληρωμών, φυγή καταθέσεων και κεφαλαίων, αλλά κυρίως η έξωθεν εκπορευόμενη οικονομική ασφυξία εν είδει ενός δημοκρατικότατα ωμού εκβιασμού άδειασαν τα δημόσια ταμεία κι αυτήν τη φορά η κατάσταση δείχνει πραγματικά σοβαρή.
Ύστερα, λοιπόν, από τέσσερις μήνες εξοντωτικών διαπραγματεύσεων που πέρασαν από χίλια κύματα, ήρθε πιθανόν η ώρα να αντιμετωπίσουμε και το... τσουνάμι. Η ρήξη που ως τώρα αποφεύχθηκε είναι ξανά ορατή. Αλλά, αλήθεια, πίστευε κανείς στα σοβαρά ότι θα καταφέρναμε μια συμφωνία καλύτερη από την προηγούμενη «αβρόχοις ποσί»; Ότι το σύγχρονο ευρωπαϊκό κατεστημένο δεν είναι παρά μια «χάρτινη τίγρη» που θα το έριχναν μ' ένα φύσημα ο Αλέξης κι ο Γιάνης; Όχι βέβαια. Και επειδή δεν γίνεται ομελέτα δίχως να σπάσεις αβγά ή, τουλάχιστον, να καταστήσεις σαφές πως είσαι αποφασισμένος να το κάνεις, αν ο συνομιλητής σου επιμένει σε αξιώσεις παράλογες και δοκιμασμένα άκυρες. Διότι δώσαμε, ξαναδώσαμε, πισωπατήσαμε, αποδεχτήκαμε φορομπηχτικά και υφεσιακά μέτρα, κάναμε τις περισσότερες «κόκκινες γραμμές» μας... ροζ, όμως το παιχνίδι μοιάζει να έφτασε στο «ως εδώ». Οποιαδήποτε άλλη υποχώρηση θα ακύρωνε τελεσίδικα όχι μόνο την περίφημη λαϊκή εντολή αλλά και την ίδια την κυβέρνηση, που και να θέλει –η τελευταία ψηφοφορία στην Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ έδειξε ότι το μισό κόμμα σχεδόν αντιτίθεται σφόδρα– δεν μπορεί να κατεβάσει τελείως τα βρακιά, τουλάχιστον όχι αμαχητί. Και, πάντως, όχι στο ΔΝΤ, που, αντίθετα από τους άλλους δύο θεσμούς (Ε.Ε.-ΕΚΤ), δεν είναι καν «δικό μας», δηλαδή ευρωπαϊκό, κι ας έχει Γαλλίδα πρόεδρο. Είναι, επιπλέον, το πλέον... αμαρτωλό, χώρια που έχει συμμαχήσει με τον Σόιμπλε και τους άλλους σκληροπυρηνικούς της λιτότητας.
Αν, όμως, η τελική επιλογή είναι το γάλα του μωρού ή η δόση του τοκογλύφου, η απάντηση είναι, νομίζω, ευνόητη. Φτάνει να συνοδευτεί από εκείνες τις ρηξικέλευθες πολιτικές που θα αντισταθμίσουν τις μετασεισμικές αναταράξεις.
Ιδρύθηκε στην Ουάσινγκτον το 1945 προκειμένου να επιβλέπει το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, να παρακολουθεί τις ισοτιμίες, τα ισοζύγια πληρωμών και να προσφέρει τεχνική βοήθεια όταν χρειαστεί, ώστε να αποφευχθεί μια παγκόσμια οικονομική κρίση. Ούτε το τελευταίο όμως επετεύχθη, ενώ σύντομα το ΔΝΤ έγινε συνώνυμο αδιαφάνειας, διαφθοράς, αμοραλισμού και επιβολής αυταρχικών πολιτικών τύπου «Δόγμα του Σοκ». Όπου ανακατεύτηκε ως τώρα ψαλίδισε βάναυσα δημοκρατικές κατακτήσεις, ανθρώπινα κι εργασιακά δικαιώματα, γι' αυτό άλλωστε στοχοποιήθηκε ιδιαίτερα από το κίνημα κατά της (οικονομικής) παγκοσμιοποίησης: Αργεντινή, Ταϊλάνδη, Ινδονησία, Μεξικό, Ισλανδία, Ουγγαρία, Ρωσία, Ουκρανία, Λετονία... Το ίδιο αντιτάσσει στις επικρίσεις ότι η δημοκρατία προϋποθέτει οικονομική σταθερότητα, στην πράξη όμως όπου, ελέω ΔΝΤ, ευημέρησαν οι δείκτες και οι αριθμοί, οι άνθρωποι (συγκεκριμένα, οι μη προνομιούχοι) φτώχυναν, υπέφεραν, εξαθλιώθηκαν – ακόμα και στα θεωρούμενα επιτυχημένα παραδείγματα (Βραζιλία, Τουρκία), εκείνοι που ευνοήθηκαν πραγματικά ήταν το διεθνές κεφάλαιο και οι ντόπιες ελίτ. Η τύπου «μαζί τα φάγαμε» υψηλή φορολογία και η ασφυκτική λιτότητα είναι, άλλωστε, για την πλέμπα.
Και ενώ μια δεκαετία πριν η αξιοπιστία του κατέρρεε διαρκώς –ακόμα και ο αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Τζόζεφ Στίγκλιτς θεωρεί το ΔΝΤ παρωχημένο θεσμό–, η τελευταία μεγάλη παγκόσμια οικονομική κρίση το ξανάφερε στην Ευρώπη για πρώτη φορά μετά το μακρινό 1976, οπότε είχε υπαχθεί εκεί η Βρετανία. Τα αποτελέσματα, εμφανή – ακόμα και όπου τηρήθηκαν κατά γράμμα οι υποδείξεις του, η ανεργία αυξήθηκε, η ανέχεια επίσης, ο κοινωνικός ιστός δοκιμάστηκε και όσο για την ανάπτυξη, όπου υπήρξε, φλέρταρε και φλερτάρει έντονα με τη «φούσκα» σαν το δικό μας περσινό «success story».
Το ΔΝΤ απέτυχε και εδώ, άσχετα με το ότι δεν είναι ο μόνος υπεύθυνος. Αυτό, άλλωστε, το έχει αναγνωρίσει η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ. Αν όμως φανεί τώρα υποχωρητικό απέναντι στις ελληνικές αιτιάσεις, αν τυχόν δεν λάβει εμπρόθεσμα μία, έστω, δόση, το κύρος και η ισχύς του θα δοκιμαστούν εκ νέου, γι' αυτό και... λυσσάει. Δεν ξέρω πόσο χρειαζόμαστε τα καινούργια δανεικά του. Πιθανόν πολύ, γι' αυτό ο Γιάνης δήλωσε χτες πως «πρόβλημα ουδέν» με την καταβολή. Αν, όμως, η τελική επιλογή είναι το γάλα του μωρού ή η δόση του τοκογλύφου, η απάντηση είναι, νομίζω, ευνόητη. Φτάνει να συνοδευτεί από εκείνες τις ρηξικέλευθες πολιτικές που θα αντισταθμίσουν τις μετασεισμικές αναταράξεις.