Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Μια περίεργη λογοκρισία. Από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο

Από τη λογοκρισία ή το κράξιμο, δεν ξέρεις τι είναι χειρότερο

Μια περίεργη λογοκρισία. Από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο

Διάβαζα πως μια επιτροπή που αυτοαποκαλείται "Ιταλο-Αμερικανικός Συνασπισμός Μια Φωνή" και προασπίζεται ακριβώς τα δικαιώματα των πολιτών με ιταλικές ρίζες στις ΗΠΑ, εγκάλεσε στην τάξη τον Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ για την προσβλητική, όπως διατείνεται, αναπαραγωγή αρνητικών στερεοτύπων στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο Δον Ζουάν, στο οποίο και πρωταγωνιστεί. Για να τον φιλοτιμήσουν, έγραψαν στην επιστολή στα media πως θα έπρεπε να ντρέπεται καθώς οι γονείς του, Εβραίοι, έχουν δώσει μάχες για τα δικαιώματα της φυλής του και την εξάλειψη των διακρίσεων. Τον συμπρωταγωνιστή του Τόνι Ντάνζα, τον έχουν στη μπούκα ούτως ή άλλως, θεωρώντας πως συστηματικά ρεζιλεύει τη ράτσα του, σχεδόν με κάθε του εμφάνιση.

Οι ομάδες πίεσης δεν είναι απλώς εναλλακτική, αλλά ισχυρή προ ή μετά λογοκρισία, σε μια χώρα όπου τα πάντα είναι επιτρεπτά όταν τηρούν τις προδιαγραφές νομιμότητας- η πορνογραφία συμπεριλαμβάνεται. Και δεν είναι πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το ίδιο σωματείο έχει ξεφωνήσει στο παρελθόν τους πάντες, από τον Μπομπ τον Μάστορα μέχρι τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Δεν ξέρω την αντίδραση τους στην Επικίνδυνη Οικογένεια του Λυκ Μπεσόν, όπου ο Ντε Νίρο συνεχίζει σα να μην ανατινάχτηκε ποτέ στα Καλά Παιδιά, να εμβαθύνει την περσόνα του γκάνγκστερ. Με την έλλειψη χιούμορ που τους χαρακτηρίζει, προφανώς δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν αν το στερεότυπο σατιρίζεται ή αποθεώνεται. Σε λίγο θα μας πουν πως δεν υπήρξαν ποτέ μαφιόζοι και τους εφηύρε το Χόλιγουντ για να βγάλει λεφτά.

Ο Άντονι Χόπκινς και η Τζόντι Φόστερ στη Σιωπή των Αμνών

Περιπτώσεις σκληρής αντίδρασης έχουν καταγραφεί πολλές φορές. Θυμάμαι το 1991, να μη μπορώ να περάσω τις ουρές όταν κάλυπτα τα Όσκαρ εκείνης της χρονιάς, όταν έξω από το θέατρο είχαν μαζευτεί εκατοντάδες οργισμένοι με πλακάτ και απαιτούσαν από την Τζόντι Φόστερ να μετανοήσει για τη συμμετοχή της στην ομοφοβική Σιωπή των Αμνών. Η Φόστερ δεν είπε κουβέντα και νευρικά απέκρουε τις σχετικές ερωτήσεις, ώσπου οι ομάδες, για να την τιμωρήσουν, της έκαναν outing, παραβιάζοντας την ιδιωτικότητα των προσωπικών της προτιμήσεων.

Λέγεται πως όταν ο Αντόνιο Μπαντέρας σκεφτόταν σοβαρά να υποδυθεί τον Κεμάλ Ατατούρκ σε μεγάλη παραγωγή, Έλληνες με επιρροή τον πλησίασαν κάνοντας του ένα σεμινάριο για τις πράξεις του Τούρκου ηγέτη. Ήταν πειστικοί γιατί ο Μπαντέρας αποσύρθηκε και τελικά η ταινία δεν γυρίστηκε ποτέ.

Αυτή είναι η λογική του lobbying, να προλάβεις να αποτρέψεις ή να χτίσεις κατάσταση, ανάλογα με την ατζέντα σου. Το πρόβλημα είναι πως τέτοιες ομάδες δεν είναι χώρες, αλλά σωματεία που ανάλογα με τον θόρυβο που κάνουν, φαίνεται σα να εκπροσωπούν την κυβέρνηση της κάθε χώρας ή να απηχούν το γούστο της πλειοψηφίας.

Ο Willem Dafoe στον Τελευταίο Πειρασμό, το φιλμ του Σκορσέζε που βασίστηκε στο βιβλίο του Ν. Καζαντζάκη

Και δεν θα αναφερθώ στα σκοταδιστικά και επικίνδυνα ρεζιλίκια με τον Τελευταίο Πειρασμό και τις αντιδράσεις σε Ιταλία και Ελλάδα, από τον μαινόμενο Τζεφιρέλι μέχρι τους μπουρλοτιέρηδες που έκαψαν σινεμά. Υπάρχει κι άλλος τρόπος να εκφράσεις την αντίρρηση σου σε λεπτά θέματα, όπως η θρησκεία, που σίγουρα θίγουν πολύ κόσμο. Ο μεγαλοαιθουσάρχης και παραγωγός Μαρίν Καρμίτς, προσβεβλημένος από το Πάθος του Χριστού, αρνήθηκε να προβάλει την ταινία στο κύκλωμα αιθουσών του. Δεν τον είδα να καίει την αίθουσα του γείτονα!

Από τη λογοκρισία ή το κράξιμο, δεν ξέρεις τι είναι χειρότερο: η Μεγάλη Βρετανία (και δε μιλάω για χώρες με ελάχιστη ανοχή, όπως η Κίνα) που ακόμη και σήμερα έχει πρόβλημα με την προβολή κάποιων ταινιών στα σινεμά, λες και οι αίθουσες είναι τηλεοπτικοί δέκτες; ή οι ΗΠΑ, όπου λέγεται πως κάποιες δυνατές ομάδες βλέπουν ακόμη και τα σενάρια για να εγκρίνουν την εικόνα των χαρακτήρων. Η λύση είναι μία για τα διχαστικά θέματα: Ακατάλληλο μέχρι 18 ετών. Και ανοχή στο χιούμορ.

Θέλοντας να απαντήσω σε μια Λιβανέζα φίλη (χριστιανή, όχι μουσουλμάνα) που έφριξε και άστραψε με την κρυπτο-φιλο-εβραϊκή προπαγάνδα του Σάσα Μπάρον Κόεν στο Μπόρατ, της απάντησα: "μα είχε τόσο πλάκα".