Από τον Γιάννη Πανταζόπουλο και τον M.Hulot
Ποια είναι τα όρια της σάτιρας; Ποιος ορίζει τι είναι βλάσφημο και τι όχι; Μπορεί η ελευθερία της έκφρασης να έχει περιορισμούς και πόσο μπορεί να ισχύει το «δεν φοβάμαι» σε μια χώρα που –σύμφωνα με τα προεκλογικά μηνύματα- θα χρειαστούν πολλές γενιές η κοσμική εξουσία να διαχωριστεί από την θρησκευτική;
Η συνέντευξη με τον Φίλιππο Λοΐζο έγινε δυο ημέρες μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στην εφημερίδα Charlie Hebdo που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο και γέμισε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το μήνυμα «είμαστε όλοι Σαρλί». Και ενώ οι Σαρλί αυτού του τόπου σε Αθήνα και σε Θεσσαλονίκη βγήκαν για να διαδηλώσουν ενάντια στην τρομοκρατία και υπέρ του δικαιώματος της έκφρασης χωρίς φόβους και περιορισμούς [και πολύ καλά έκαναν], ο Φίλιππος έχει καταδικαστεί σε 10μηνη φυλάκιση για καθύβριση θρησκεύματος κατ' εξακολούθηση, εξαιτίας της σατιρικής σελίδας που είχε φτιάξει στο facebook ως Γέροντας Παστίτσιος. Τον συνέλαβαν, τον έριξαν στα κρατητήρια της ΓΑΔΑ, τον αντιμετώπισαν σαν εγκληματία και τον καταδίκασαν για τις «βλάσφημες προθέσεις» του, χωρίς να γίνουν μαζικές εκδηλώσεις συμπαράστασης στα social media ούτε ρεπορτάζ στα δελτία ειδήσεων. Στο μεταξύ, έχουν μείνει λιγότερο από δυο εβδομάδες για τις εκλογές, κανείς από αυτούς που διεκδικούν την εξουσία δεν τολμάει να μιλήσει για διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους.
Η δίωξη-στοχοποίησή μου ήταν πολιτική διότι ξεκίνησε από την Βουλή. Το μοναδικό κοινό στοιχείο που εντοπίζω είναι αυτό της λογοκρισίας και της τρομοκρατίας.
Πώς σχολιάζεις αυτό που έγινε στο Παρίσι; Ζούμε εποχές σκοταδισμού;
Αυτό που συνέβη στο Παρίσι αποτέλεσε πλήγμα για όλες τις αξίες και κυρίως τις κατακτήσεις του δυτικού πολιτισμού και μιλάω για την πολυπολιτισμικότητα, την ανοχή στην διαφορετικότητα και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες θα αμφισβητηθούν στο μυαλό πολλών σύγχρονων πολιτών της δύσης. Οι άνθρωποι που υφίστανται δυνατό σοκ είναι ιδιαίτερα ευπαθείς στις δηλητηριώδεις ρητορικές του φανατισμού και του ολοκληρωτισμού. Η Γαλλία ετοιμάζεται να περάσει μια σκοτεινή καμπή με την ακροδεξιά να σημειώνει τρομακτική άνοδο και φυσικά να κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα: Να ρίχνει λάδι στη φωτιά. Ήταν επίσης και ένα ψυχολογικό πλήγμα για μένα. Η εφημερίδα Charlie Hebdo με είχε στηρίξει εξαρχής και είχα την τύχη να μιλήσω με τους συντάκτες της σε μια συνέντευξη που τους είχα παραχωρήσει. Ήταν αναστατωμένοι και μου έκαναν ένα σωρό ερωτήσεις. Πώς έγινε η σύλληψη, τι νοοτροπία έχουν οι Έλληνες, για την ψυχολογική μου κατάσταση, ποιοι με στηρίζουν, για την άνοδο του ναζισμού κτλ. Η δύση θα βιώσει μια σκοτεινή περίοδο αλλά όχι σκοταδισμού, τουλάχιστον όχι θρησκευτικού. Σκοταδιστικές εποχές βιώνουν και βίωναν ανέκαθεν οι λαοί της ανατολής, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Πόσο μπορεί να σχετιστεί με τη δική σου περίπτωση;
Ελάχιστα. Η δίωξη-στοχοποίησή μου ήταν πολιτική διότι ξεκίνησε από την Βουλή. Το μοναδικό κοινό στοιχείο που εντοπίζω είναι αυτό της λογοκρισίας και της τρομοκρατίας. Με συνέλαβαν με συνοπτικές και παράνομες διαδικασίες, έψαξαν όλο το σπίτι μου μήπως και βρουν τίποτα εξτρά ενοχοποιητικά στοιχεία (εξέταζαν και το ενδεχόμενο μην είμαι τρομοκράτης), με έριξαν στα κρατητήρια της ΓΑΔΑ, κατάσχεσαν τον υπολογιστή μου και τέλος με καταδίκασαν με το στανιό, χωρίς να υφίσταται κάποια καθύβριση θρησκεύματος. Μια κατηγορία που μου φόρτωσαν και κουβαλάω ακόμα στη καμπούρα μου, διότι έχω κάνει έφεση. Είναι ολοφάνερο πως ήθελαν να με τιμωρήσουν παραδειγματικά.
Τι πιστεύεις ότι ενόχλησε πιο πολύ στον Πατέρα Παστίτσιο;
Η αλληγορική μου ταυτότητα. Κάποιος αμφισβητεί, αντί να κάτσει να δει τηλεόραση, προπαγανδίζει τις δικές του ιδέες και εκφράζεται ελεύθερα από το διαδίκτυο κάτω από την κουκούλα της ανωνυμίας, έχοντας παράλληλα πολλούς αποδέκτες. Στις ανατολίτικες χώρες το internet είναι μονίμως μέσα στο στόχαστρο των εγχώριων καθεστώτων.
Ποια ήταν η κατηγορία ακριβώς και με ποιο σκεπτικό σε καταδίκασαν;
Με συνέλαβαν με δύο κατηγορίες. Αυτή της βλασφημίας (πταίσμα) και της -κατ' εξακολούθηση- καθύβρισης θρησκεύματος (πλημμέλημα). Έπειτα αφαίρεσαν την πρώτη και κράτησαν τη δεύτερη που είναι και η πιο βαριά. Τελικά το δικαστήριο απεφάνθη πως δεν υφίσταται κατ' εξακολούθηση καθύβριση αλλά πρόθεση καθύβρισης διότι δεν διέγραφα «προσβλητικές» αναρτήσεις των επισκεπτών της σελίδας. Έφαγα 10 μήνες για τις «βλάσφημες προθέσεις» μου. Είναι να γελάς.
Στη συνέχεια της συνέντευξης: Η περιπέτεια του 'Παστίτσιου', τα επόμενα σχέδια και η ζωή του τώρα στον Βόλο.
>>> Διάβασε ολόκληρη τη συνέντευξη ΕΔΩ.