Μέσα από τις φωτογραφίες, οι πρόσφυγες μπορούν να ανακτήσουν τις προηγούμενες ζωές τους, τις μνήμες χαμένων οικογενειακών ιστοριών και να αναζητήσουν τις ρίζες τους, βιώνοντας με έναν διαφορετικό τρόπο το τραύμα. Αυτός είναι ο στόχος του φωτογραφικού ντοκιμαντέρ της Αλεξίας Μακρίδου «Μετά, πριν», το οποίο συνδυάζει τις μνήμες από την κατεχόμενη σήμερα Αμμόχωστο και το προάστιο Βαρώσι, με τη σημερινή ζωή στην Κύπρο.
«Μπορώ να οπτικοποιήσω με έναν έντονο τρόπο σημαντικές στιγμές που συνέβησαν στη ζωή μου στην Αμμόχωστο, σαν να είχαν συμβεί εκεί στην πραγματικότητα. Η οικογένειά μου αναγκάστηκε να αφήσει τα πάντα πίσω. Η μοίρα της έχει "τροποποιηθεί", το ίδιο και η δική μου. Έχουμε αποσυνδεθεί από τις ρίζες μας, από τη γη μας, από τους ανθρώπους μας», αναφέρει η Αλεξία. «Ανήκω στην Αμμόχωστο. Εκεί θα έπρεπε να ζω τώρα, εκεί θα έπρεπε να μεγαλώνω τα παιδιά μου».
Όπως εξηγεί, το φωτογραφικό ντοκιμαντέρ της αποτελείται από οικογενειακές φωτογραφίες από το «μέρος της απώλειας» και τη «ζωή μετά τον πόλεμο», από συνεντεύξεις και πορτραίτα των προσφύγων, αλλά και εικόνες από προσωπικά αντικείμενα που έχουν σωθεί. Όλα εστιάζουν στις απώλειες του παρελθόντος, στην απώλεια της οικογένειας, του σπιτιού, της αίσθησης του ανήκειν και της ασφάλειας, και στο πώς όλα αυτά «αιμορραγούν» από τη μία γενιά στην επόμενη.
Όλα εστιάζουν στις απώλειες του παρελθόντος, στην απώλεια της οικογένειας, του σπιτιού, της αίσθησης του ανήκειν και της ασφάλειας, και στο πώς όλα αυτά «αιμορραγούν» από τη μία γενιά στην επόμενη.
«Χρησιμοποιώντας μία παλιά κάμερα, ψηφιακές τεχνολογίες και χειροποίητα κολάζ, προσπάθησα να υφάνω ένα νήμα νοσταλγίας και επιθυμίας επιστροφής στις ρίζες. Στον δικό μου κόσμο «δικαιοσύνης», τα κομμάτια της παιδικής μου ηλικίας μακριά από την Αμμόχωστο συνδέονται για πρώτη φορά με την ίδια την πόλη. Μπορώ πλέον να «δω» τον εαυτό μου ως ένα παιδί που περνά χρόνο στην παραλία με τη μαμά μου στην αγαπημένη μας πόλη», σημειώνει.
Στις 14 Αυγούστου 1974 ο τουρκικός στρατός κατέλαβε την πόλη της Αμμοχώστου, η οποία εκκενώθηκε από τον ελληνοκυπριακό πληθυσμό. Το Βαρώσι περιφράχθηκε και παραμένει έτσι μέχρι και σήμερα.
Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 αλλά και οι μνήμες που κληρονομήθηκαν, οι οποίες κυριαρχούνται από αφηγήσεις που προηγήθηκαν της γέννησης της φωτογράφου. «Οι αναμνήσεις, εμπειρίες και ιστορίες της οικογένειάς μου από την Αμμόχωστο αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της δικής μου μνήμης από την παιδική ηλικία μου, παρά το γεγονός ότι γεννήθηκα το 1978, τέσσερα χρόνια μετά τον πόλεμο», αναφέρει η Αλεξία.
Σύμφωνα με την Eva Hoffman, «η κηδεμονία του Ολοκαυτώματος περνά από τους επιζώντες και τους μάρτυρές του στην επόμενη γενιά». Μέσα από προσωπικές σκέψεις, το πρότζεκτ «Μετά, πριν» επιχειρεί να διερευνήσει τις διαδικασίες με τις οποίες οι ιδιωτικές μνήμες του πόνου διαβιβάζονται στα μέλη της δεύτερης γενιάς, αλλά και πώς οι γνώσεις μεταφέρονται από το παρελθόν στο γεμάτο δυσκολίες παρόν.
Ολόκληρο το φωτογραφικό ντοκιμαντέρ της Αλεξίας Μακρίδου είναι διαθέσιμο εδώ.