Δεν χωρά αμφιβολία ότι τελευταία τα πηγαίνουμε πολύ καλά στον τουρισμό, τη «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας. Το 2017 θα κλείσει με νέο ρεκόρ αφίξεων, άνω των 30 εκατομμυρίων επισκεπτών, δηλαδή με αριθμό τριπλάσιο του πληθυσμού όλης της χώρας. Κύρια πηγή πληροφόρησης όλων αυτών των ανθρώπων είναι φυσικά τα μεγάλα ξένα μέσα ενημέρωσης, τα οποία προφανώς, ακολουθώντας το αυξημένο τουριστικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα, ασχολούνται όλο και περισσότερο με αυτήν, προτείνοντας τα «καλύτερα» της χώρας. Βλέπουμε συχνά, για παράδειγμα, λίστες με τα καλύτερα μαγαζιά της Αθήνας, τις καλύτερες γειτονιές για να μείνεις, τα καλύτερα beach bars στα νησιά κ.λπ. Πετυχαίνουν όμως αυτές οι λίστες να αποτυπώσουν την πραγματικότητα; Με άλλα λόγια, πέφτουν μέσα;
Ο Φώτης Βαλλάτος, Travel Editor του περιοδικού «Blue» της Aegean και του popaganda.gr, μας είπε: «Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα ρεπορτάζ για την Αθήνα και την Ελλάδα γενικότερα. Της Αθήνας είναι πιο σωστά. Συνηθίζουν όμως να παρουσιάζουν την Αθήνα μονόπλευρα. Προβάλλουν επανειλημμένως συγκεκριμένου είδους μαγαζιά, περισσότερο εναλλακτικά ή χίπστερ, και αφήνουν απέξω άλλα που έχουν αγκαλιάσει οι ντόπιοι. Αυτό συμβαίνει γιατί νομίζω ότι μέχρι πρότινος τα ξένα μέσα μάς είχαν στο μυαλό τους ως χώρα στραμμένη περισσότερο προς την Ανατολή. Οπότε, όταν βλέπουν μαγαζιά που θα μπορούσαν να έχουν ανοίξει στο Λονδίνο ή στο Βερολίνο, ενθουσιάζονται. Σαφώς και γίνονται λάθη, και εκεί παίζει ρόλο η επάρκεια των συνεργατών των εντύπων. Για παράδειγμα, το κλειστό εδώ και μία δεκαετία Ρόδον έχει εμφανιστεί προσφάτως σε λίστα. Η μεγάλη πληγή όμως είναι τα ρεπορτάζ για τα ελληνικά νησιά, με πολλά λάθη και ανακρίβειες. Μεγάλο ταξιδιωτικό έντυπο, για παράδειγμα, είχε πέρσι την Πάρο σε λίστα με τα μυστικά νησιά. Το CNN είχε στη λίστα του με τα 10 καλύτερα beach bars του κόσμου ένα μετριότατο μπαρ της Καλύμνου».
Πολλές φορές έχω την αίσθηση πως απλώς ρωτάνε ή εμπιστεύονται λάθος ανθρώπους (ξέρεις, με τη λογική του στυλ "έχω μια ξαδέλφη, την Τούλα, στη Στούπα, που είναι πολύ μέσα στα πράγματα, κάτσε να την πάρω ένα τηλέφωνο") ή πως, δυστυχώς, οι ανταποκριτές τους είναι ακατάλληλοι για τέτοιου είδους ρεπορτάζ.
Η Μαρία Κριτσιλίγκου, υπεύθυνη Digital Marketing & Communications της πλατφόρμας "This is Athens" του δήμου Αθηναίων κινείται στην ίδια λογική: «Οι λίστες είναι μια από τις πιο διαδεδομένες μορφές περιεχομένου. Η δομή είναι εύπεπτη και το μήνυμα συγκεκριμένο και συμπυκνωμένο, σε μια εποχή που η πληροφορία, έγκυρη ή άκυρη, ρέει. Ιδίως στο διαδίκτυο, οι λίστες εξυπηρετούν το marketing, καθώς οι οργανικές αναζητήσεις συμπαθούν ιδιαιτέρως τόσο τις λίστες, όσο και τις λέξεις κλειδιά που χρησιμοποιεί η κάθε αγορά. 101 things to do, 43 places to visit, 11 gadgets to buy, 99 books to read, 24 albums to listen, before you die. Όσο και να θέλει να αποφύγει τις λίστες ένας δημοσιογράφος ή ένας marketer, το παιχνίδι έχει κανόνες, η επικοινωνία tricks και η Google, αλγόριθμο. Συγκεκριμένα, οι λίστες ξένων media που αναφέρονται στη χώρα μας είναι προϊόν, συνήθως, δευτερογενούς και πρόχειρης έρευνας, με αποτέλεσμα το περιεχόμενο να μην έχει σχεδόν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Όμως οι ξένοι, αυτό δεν το γνωρίζουν. Ούτε εκείνοι που γράφουν, ούτε και εκείνοι που διαβάζουν και πολλές φορές, ούτε και οι ίδιοι οι ντόπιοι, δεν είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε την εγκυρότητα της πληροφορίας. Οι ειδικοί της κάθε αγοράς όμως, το αντιλαμβάνονται αμέσως. Γι' αυτό, προσωπική μου άποψη, καλό θα ήταν να επικοινωνούμε στα ξένα media τις όποιες "παραφωνίες" τους, έτσι ώστε η πληροφορία να διορθώνεται. Υπάρχουν όμως σοβαρές αποστολές ξένων μέσων, που καταλήγουν σε σοβαρά άρθρα και αξιόπιστες λίστες. Ας στεκόμαστε σε αυτές»!
Η Νάντια Μασσαχού, αρχισυντάκτρια του «Greekguide», μας είπε: «Ας ξεκινήσουμε από μια απλή αλήθεια. H κατηγορία "Τα 10 καλύτερα..." δεν υπάρχει. Δηλαδή δεν υπάρχει ως ΤΑ 10 καλύτερα. Μπορεί καθημερινά να δημοσιεύονται, αλλά τα «best of» δεν είναι παρά μια επινόηση τεχνικής φύσεως, ιδιαίτερα αγαπητή στο κοινό, οπότε όλοι τη χρησιμοποιούμε. Ως αναγνώστρια, λοιπόν, αναζητώ κι εγώ κάποιες φορές τις λίστες αυτές. Όταν όμως διαβάζω για «ελληνικά top 10» σε media του εξωτερικού, ακόμα και στα πιο έγκριτα και δημοφιλή, συνήθως βρίσκομαι με την ίδια απορία ("μα, τι γράφει;"), συνοδεία μιας (δυσάρεστης) έκπληξης, λίγο πολύ αναμενόμενης όμως. Κάποιος που δεν ζει σε μια πόλη, δεν περπατά μια γειτονιά, δεν έρχεται σ' επαφή με τους ανθρώπους της, δύσκολα μπορεί να πιάσει τα vibes. Και μια επίσκεψη δεν αρκεί για να δοθούν κατευθύνσεις και να γίνουν προτάσεις. Γι' αυτό συνήθως αυτές οι λίστες αστοχούν».
Η Ελένη Νικολούλια, δημοσιογράφος του «Difford's Guide», μας είπε: «Κάποιες φορές ανταποκρίνονται, κάποιες όχι. Συνήθως, όταν πρόκειται για αξιόπιστα sites, υπάρχει και μια δόση πραγματικότητας. Τις περισσότερες φορές όμως οι λίστες που βλέπουμε δεν αντιπροσωπεύουν καθόλου τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα του dining και του drinking. Πολλές φορές έχω την αίσθηση πως απλώς ρωτάνε ή εμπιστεύονται λάθος ανθρώπους (ξέρεις, με τη λογική του στυλ "έχω μια ξαδέλφη, την Τούλα, στη Στούπα, που είναι πολύ μέσα στα πράγματα, κάτσε να την πάρω ένα τηλέφωνο") ή πως, δυστυχώς, οι ανταποκριτές τους είναι ακατάλληλοι για τέτοιου είδους ρεπορτάζ. Άλλωστε δεν χρειάζεται να είσαι expert για να καταλάβεις πως τα Λιμανάκια σε καμία περίπτωση (ειδικά αυτές τις μέρες) δεν αποτελούν ένα από τα καλύτερα beach bars της Ελλάδας, όπως είδαμε να αναφέρεται πρόσφατα σε μεγάλο διεθνές ειδησεογραφικό site».
Tο άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO