Όσο οι ταξιδιώτες ανά τον κόσμο χωνεύουν τις επιπτώσεις των τρομοκρατικών επιθέσεων της Τρίτης στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών και τον σταθμό του μετρό στο Maelbeek, οι φωνές που καλούν σε βελτίωση των ελέγχων ασφαλείας στα αεροδρόμιο για την πρόληψη μελλοντικών επιθέσεων αυξάνονται.
Ήδη στα μεγάλα διεθνή αεροδρόμια της Ευρώπης, των Ηνωμένων Πολιτειών και στον υπόλοιπο κόσμο έχει αυξηθεί η αστυνομική και στρατιωτική παρουσία λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων και οι ταξιδιώτες καλούνται να προσέρχονται νωρίτερα για την διεξαγωγή των πιο εντατικών και χρονοβόρων ελέγχων ασφαλείας πριν την διαδικασία επιβιβάσεως.
Αυτή είναι η συνήθης αντίδραση έπειτα από οποιαδήποτε τρομοκρατική επίθεση σύμφωνα με τον ειδικό αεροπορικής ασφαλείας Richard Bloom. Αυτό όμως δεν είναι η απάντηση για την πρόληψη μελλοντικών επιθέσεων.
Η ανίχνευση των απειλών πολύ πριν φθάσουν στο αεροδρόμιο είναι κλειδί.
"Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ διαθέτουν δύο από τα καλύτερα συστήματα και διαδικασίες αεροπορικής ασφάλειας παγκοσμίως" σύμφωνα με τον Bloom, ο οποίος είναι ο συντονιστής και διευθυντής των μελετών τρομοκρατίας, πληροφόρησης και ασφάλειας του Αεροναυτικού Πανεπιστημίου Embry-Riddle.
"Ένας ένοπλος φρουρός σε κάθε πόρτα και είσοδο ανά τον κόσμο; Αυτό εκτός από αδύνατον, είναι ακριβώς η υπερβολική αντίδραση που θέλει να προκαλέσει το Ισλαμικό Κράτος."
"Πραγματοποιούν επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών και ταυτοποίησης ανθρώπων που αποτελούν απειλή πολύ πριν εκείνοι πλησιάσουν οποιοδήποτε αεροδρόμιο" λέει. "Όσο πιο μακρυά αντιμετωπίσετε την απειλή και την εξουδετερώσετε, τόσο το καλύτερο."
Η ασφάλεια αεροδρομίου δεν είναι τρομερά περίπλοκη υπόθεση λέει ο Bloom, ο οποίος συμβουλεύει αεροδρόμια σχετικά με θέματα ασφαλείας. Συμβουλεύει τους πελάτες του σχετικά με την αναγκαιότητα της συλλογής και της ανάλυσης δεδομένων σχετικά με τις πιθανές απειλές και να μελετούν τα αδύναμα σημεία των εγκαταστάσεων τους και να αξιολογούν τον κίνδυνο που αποτελούν για το αεροδρόμιο.
Βασιζόμενοι στον κίνδυνο αυτό και τους διαθέσιμους πόρους οι κυβερνήσεις και οι αρχές των αεροδρομίων πρέπει να λάβουν αποφάσεις σχετικά με τον καταμερισμό των δαπανών σε ανθρώπινες και τεχνολογικές επιλογές για την ασφάλεια.
Ο χρυσός κανόνας της ασφάλειας αεροδρομίων είναι η περίπτωση του Ισραήλ, χώρας που ζει σε κατάσταση σύρραξης με πολλούς από τους γείτονες του στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι διαδικασίες ελέγχου στα αεροδρόμια να είναι εξονυχιστικές και μάλιστα ξεκινούν από την στιγμή που οι ταξιδιώτες αγοράζουν αεροπορικά εισιτήρια για να ταξιδέψουν από και προς την χώρα.
Επιπλέον της συλλογής πληροφοριών και του εξονυχιστικού ελέγχου στον οποίο υποβάλλονται αλλά δεν αντιλαμβάνονται οι ταξιδιώτες, υπάρχουν και έλεγχοι ασφαλείας στον δρόμο που οδηγεί στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο του Ισραήλ, το Διεθνές Αεροδρόμιο Τελ Αβίβ Μπεν Γκουριόν.
Υπάρχει ένας ακόμα έλεγχος πριν οι ταξιδιώτες εισέλθουν στον αεροσταθμό και όταν περνάνε τον έλεγχο ασφαλείας που απαιτείται σε όλα τα αεροδρόμια παγκοσμίως. Ωστόσο η υιοθέτηση αντίστοιχων μέτρων σε άλλα μέρη του κόσμου είναι ένα ζήτημα που εν μέρει εξαρτάται από το κόστος και την κλίμακα. Το αεροδρόμιο των Βρυξελλών μόνο πέρυσι φιλοξένησει 23,4 εκατομμύρια επιβάτες σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Αεροδρομίων, της παγκόσμιας επαγγελματικής αρχής αεροδρομίων.
Στο Ισραήλ πέρυσι περίπου 16,3 εκ. επιβάτες πέταξαν από και προς το Μπεν Γκουριόν όπως δείχνουν τα στοιχεία του ΔΣΑ.
Με αμερικανικές αερογραμμές ταξιδεψαν περίπου 800 εκατομμύρια επιβάτες σύμφωνα με τα στοιχεία των αρμόδιων αμερικανικών αρχών. Οι ΗΠΑ διαθέτουν 485 πολιτικά αεροδρόμια συμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Αεροδρομίων, το οποίο αντιπροσωπεύει πάνω από τα μισά.
Για τον λόγο αυτό η εφαρμογή του ισραηλινού συστήματος ελέγχων στις ΗΠΑ θα ήταν απαγορετική από άποψη κόστους σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του συμβούλου αεροπορικής ασφάλειας Jeff Price.
"Αν θέλουμε να κάνουμε ότι κάνει το Ισραήλ, το κόστος θα ήταν εξωφρενικό" λέει ο Price. "Οι προϋπολογισμοί θα ήταν τουλάχιστον 10 φορές υψηλότεροι."
Το οικονομικό εμπόδιο όμως δεν είναι το μοναδικό προκειμένοι να υιοθετηθούν πιο αυστηροί ορατοί και αόρατοι κανόνες αεροπορικών ελέγχων ασφαλείας.
Τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ έχουν επικριθεί για φυλετική διάκριση στις διαδικασίες ασφαλείας στα αεροδρόμια.
Πέρυσι, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ αρνήθηκε να απαγορεύσει την δημιουργία προφίλ βάσει φυλετικών χαρακτηριστικών σε μια υπόθεση που έφερε προς εκδίκαση η Ένωση Πολιτικών Δικαιωμάτων του Ισραήλ, Το δικαστήριο άφησε όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να υποβάλλει μελλοντικά η ΕΠΔΙ αγωγή.
Η Αρχή Ασφαλείας Μεταφορών των ΗΠΑ, η οποία ιδρύθηκε μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, υπερηφανεύεται για την εξέλιξη της από "προσέγγιση μίας λύσης για τους ελέγχους ασφαλείας σε φορέα στρατηγικής βασισμένης σε πληροφορίες και την αξιολόγηση των κινδύνων."
Ωστόσο η στρατηγική αυτή, η οποία συμπεριλαμβάνει ένα πρόγραμμα Ανίχνευσης Συμπεριφοράς και Ανάλυσης που σύμφωνα με την αρχή είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο αλλά έχει δεχθεί επί μακρόν τις επικρίσεις των επιβατών, των αναλυτών ασφαλείας και των υπερασπιστών των πολιτικών ελευθεριών ως λανθασμένο και βάση διακρίσεων. Η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών κατέθεσε αγωγή το 2015 ζητώντας πρόσβαση σε αρχεία για να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα του προγράμματος.
Στην Ευρώπη κάθε έθνος διαχειρίζεται την αεροπορική ασφάλεια του όπως επιθυμεί, με τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάποιες άλλες χώρες συνοδοιπόρους να λειτουργούν υπό την σκέπη κανόνων που εισήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2002.
Η εφαρμογή αυτών των προτύπων όμως ποικίλλει ακόμα και μέσα στις ευρωπαϊκές χώρες από αεροδρόμιο σε αεροδρόμιο λέει ο Price, αρνούμενος να κατονομάσει συγκεκριμένα αεροδρόμια.
Εντωμεταξύ οι ειδικοί προβλέπουν δραματική αύξηση των μέτρων ασφαλείας στα αεροδρόμια παγκοσμίως. Οι περισσότεροι από τους απλούς ταξιδιώτες δεν θα τα προσέξουν καν, καθώς πρόκειται για μέτρα αύξησης της συλλογής πληροφοριών, αύξηση του αριθμού ανίχνευσης εκρηκτικών και τυχαίοι έλεγχοι των υπαλλήλων των αεροπορικών εταιριών και του αεροδρομίου.
Ο Brendan Koerner, συνεργαζόμενος συντάκτης του Wired και συγγραφέας του βιβλίου "The Skies Belong to Us," στο οποίο περιγράφονται οι αεροπειρατείες των 1960s και 1970s που οδήγησαν στην αύξηση της ασφάλειας στα αεροδρόμια των ΗΠΑ προσδοκά μια "συνολική επανεξέταση του που θα τοποθετείται το παραπέτασμα ασφαλείας, αν μπορούμε να το αποκαλέσουμε έτσι, στα αεροδρόμια".
"Τώρα φυσικά και μπορεί κανείς να σταματήσει το αυτοκίνητο του μπροστά στο πεζοδρόμιο όλων των μεγάλων αεροδρομίων, λίγα μέτρα μακρυά από τις πόρτες που οδηγούν στα γκισέ των εισιτηρίων" λέει ο Koerner.
Πιστεύει ότι περισσότερα εμπόδια ανάμεσα στα σημεία αποβίβασης από τα αυτοκίνητα και τις εισόδους των κτηρίων θα μειώσουν τις πιθανότητες πυροδότησης αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών σε οχήματα.
Αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς είναι αδύνατον να προλάβει κανείς όλες τις επιθέσεις.
"Δεν γνωρίζω κατά πόσο μπορούμε να αυξήσουμε τα μέτρα ασφαλείας χωρίς να παραβιάσουμε σοβαρά τις ελευθερίες που είναι θεμελιώδεις για τις ζωές μας" δηλώνει ο Koerner.
"Ένας ένοπλος φρουρός σε κάθε πόρτα και είσοδο ανά τον κόσμο; Αυτό εκτός από αδύνατον, είναι ακριβώς η υπερβολική αντίδραση που θέλει να προκαλέσει το Ισλαμικό Κράτος."
Κι ακόμα κι αυτό μπορεί να μην αποδειχθεί 100% αποτελεσματικό.
"Ακόμα κι όταν τα κάνεις όλα σωστά, συμβαίνουν άσχημα πράγματα" όπως είπε κι ο Bloom.
Στοιχεία από το CNN