Από τη Μαρία Παπαπαναγιώτου
Αν αυτό το άρθρο τώρα το διαβάζετε, ενώ θα έπρεπε να συνεχίζατε απερίσπαστα τη δουλειά σας, το μυαλό σας το αποφάσισε. Με τον τρόπο του, ανακοίνωσαν οι επιστήμονες, που απέδειξαν ότι το μυαλό καταφέρνει να βάζει στοπ στην ανία, που πολύ καλά γνωρίζει ότι τι τώρα θα νοιώθατε, αν είχατε αναγκάσει τον εαυτό σας να συνεχίσετε να εργάζεσθε.
Η new age μελέτη για τα ταχύτατα αντανακλαστικά που ο νους διαθέτει για να διαχειρίζεται τα ενδιαφέροντα και την πλήξη του, δημοσιεύτηκε στα πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ και δίνει νόημα τελικά στο διάλειμμα και την αξία του, όπως και στη σχέση του με την πειθαρχεία του μυαλού.
Κατεβάζουμε ρολά, μολύβια, πληκτρολόγια (ή και την ταβανόβουρτσα... αν χρειαστεί), όταν ο εγκέφαλος πάρει το σήμα, -ένα συγκεκριμένο μήνυμα τη στιγμή του peak-, ότι δεν μπορεί άλλο. Πρόκειται, εξηγούν οι κορυφαίοι ερευνητές, για ένα Σήμα Διακοπής που δίνουν οι μύες του εγκέφαλου, ακριβώς κατά τον ίδιο τρόπο που στο γυμναστήριο οι μύες του σώματος μας αναγκάζουν να σταματήσουμε. 'Έτσι και οι νευρώνες τις αντίληψης μας, την ώρα που το μυαλό αρνείται να συγκεντρωθεί σε μια σελίδα χαρτί, π.χ., μας ειδοποιούν να σταματήσουμε κι ας προσπαθούμε εμείς φιλότιμα να αναβάλουμε την διακοπή.
Το ενδιαφέρον, σύμφωνα με την καινούργια μελέτη, είναι ότι απομονώθηκε «το σύνθημα break» στην εγκεφαλική διαδρομή. Σαν κουδούνισμα διαλείμματος, αυτό το μήνυμα που ο ίδιος ο εγκέφαλος «φλασάρει» επίμονα μέχρι να υπακούσουμε, σβήνει σταδιακά την ώρα του διαλείμματος, παρότι μπορεί να σας βασανίζει η καθυστέρηση, το άγχος ή η δική σας ενοχή. Το σύνθημα break θα σταματήσει να εκπέμπει, εξήγησε η έρευνα, όταν ο εγκέφαλος σας θα γνωρίζει ότι έχει ξεκουραστεί, -κάτι σαν ηλεκτρονικό refresh-, και ότι μπορεί να συνεχίσει και πάλι τη δουλειά.
Η διαδρομές και οι κωδικοί που σε χρόνο δευτερολέπτων ενεργοποιούν τις απόφασή μας για διαλείμματα, όσο μεγάλο και αν είναι το στρες ότι χρονοτριβούμε, εξαρτώνται από μια αυστηρή αξιολόγηση που ανά πάσα στιγμή, δηλώνουν οι ερευνητές, τρέχει ως «ειδικό πρόγραμμα» στον εγκέφαλο. Βασικοί παράγοντες στο πόσο γρήγορα ολοκληρώνουμε μια εργασία, με τα λιγότερα δηλαδή διαλείμματα, αποδεικνύονται ότι είναι η δυσκολία και η προσπάθεια που χρειάζονται, όπως και η ύπαρξη ή η αμεσότητα της ανταμοιβής.
- Όσο μεγαλύτερη και αμεσότερη η ανταμοιβή και όσο μικρότερη κατά το δυνατόν η προσπάθεια που απαιτείται, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά μπορεί να ολοκληρώσει κανείς μια εργασία, μερικές φορές και χωρίς να σηκώσει κεφάλι! Χωρίς το σύνθημα για break, δηλαδή, καν να ενεργοποιηθεί.
- Δυσκολότερη δουλειά που απαιτεί μεγαλύτερη προσπάθεια ενοχλείται λιγότερο από το σήμα του μυαλού για διάλειμμα, όταν η προσμονή για ανταμοιβή είναι μεγαλύτερη. Ως γνωστόν, το ιδεώδες κίνητρο που βοηθά τον άνθρωπο να ξεπερνά με προκοπή τα όριά του.
Όσο δουλεύουμε, όπως αποδεικνύεται, ο εγκέφαλος διορθώνει διαρκώς το σημείο που θα κουδουνίσει «διακοπή», σε συνδυασμό με το όφελος που προσδιορίζεται ως αναμενόμενο από τη συγκεκριμένη δουλειά. Όμως,
- σε κατάσταση κινδύνου, και αυτό είναι το ιδιαίτερο συμπέρασμα, οι άνθρωποι –και το μυαλό τους-, μπορούν να προσπαθούν περισσότερο και να απαιτούν λιγότερη ξεκούραση αντιστρόφως ανάλογα με τον αυξανόμενο κίνδυνο. Όταν χτυπά το καμπανάκι του κινδύνου, κατέδειξαν οι έρευνες, το κουδούνισμα του break υποχωρεί ώσπου που σιγεί.
Μ' άλλα λόγια, ακούραστη και αδιάκοπη, αδιαμαρτύρητη εργασία μπορούν να προσφέρουν οι άνθρωποι, αν, όταν δεν υπάρχει δυνατότητα να τους τάξει κανείς μεγάλη ανταμοιβή, τους προσφέρει κίνδυνο...
Επίσης, σημειώνουν οι επιστήμονες, και ο πόνος σε κατάσταση κινδύνου γίνεται ανεκτός και αδιαμαρτύρητος.
Συνταγή γάντι, θα λέγαμε, για τις Νέες Ελληνικές Εργατοώρες!