Παραμονή του Αγίου Φανουρίου, 26 Αυγούστου. Το καλοκαίρι φεύγει, η κανέλα έρχεται. Και η θεία Ελευθερία προετοιμάζει από το μεσημέρι και κατόπιν φουρνίζει το απόγευμα τη φανουρόπιτα.
Η γειτονιά ολόκληρη μοσχοβολάει από το χαρακτηριστικότερο ίσως μπαχαρικό. Σπάει τη μύτη. Και μαζί, μυρίζει το φθινόπωρο. Η πίτα της θείας είναι μια από τις απλούστερες στη σύσταση, ωστόσο για την παρασκευή της χρειάζεται λίγη προσοχή και άλλη λίγη υπομονή.
Η θεία είναι αφοσιωμένη όταν φτιάχνει την πίτα. Δεν ασχολείται παράλληλα με τίποτα άλλο. Ο νους είναι στο προζύμι. Αυτό θέλει προσοχή. Με τη μαγιά δεν παίζεις. Ο νους και στο τάμα, εφόσον υπάρχει κάποιο. Αν και πάντα υπάρχει...
Άλλοι ετοιμάζουν αυτή την πίτα για τους «φανερωθεί» επιτέλους αυτό που χάθηκε. Κλειδιά, λεφτά, ο έρωτας, η σωφροσύνη. Άλλοι την ετοιμάζουμε, γιατί έτσι! Ψάχνουμε αφορμή, μας αρέσει. Αναζητούμε ένα θεσπέσιο συνοδευτικό για τον απογευματινό μας καφέ. Κάτι που να μην είναι ούτε τσουρέκι, ούτε κέικ.
Το έθιμο προστάζει η φανουρόπιτα να διαβάζεται στην εκκλησία την 26η Αυγούστου το απόγευμα ή την 27η το πρωί στη λειτουργία (ανήμερα του Αγίου Φανουρίου). Η πίτα διαβάζεται από τον ιερέα, στον οποίο μαζί με την πίτα δίδεται χαρτί που αναγράφει «υπέρ Υγείας» και μια λίστα με τα ονόματα των μελών της οικογένειας και των φίλων αυτού που την παρασκεύασε.
Το τελετουργικό
Για την ιστορία: το έθιμο προστάζει η φανουρόπιτα να διαβάζεται στην εκκλησία την 26η Αυγούστου το απόγευμα ή την 27η το πρωί στη λειτουργία (ανήμερα του Αγίου Φανουρίου). Η πίτα διαβάζεται από τον ιερέα, στον οποίο μαζί με την πίτα δίδεται χαρτί που αναγράφει «υπέρ Υγείας» και μια λίστα με τα ονόματα των μελών της οικογένειας και των φίλων αυτού που την παρασκεύασε.
Ο τελευταίος, πρέπει βγάζοντάς την από τον φούρνο να ζητήσει συγχώρεση για τη μάνα του Αγίου Φανουρίου, η οποία κατά την παράδοση ήταν πόρνη. Κατόπιν, τάζει για κάτι που θέλει να πραγματοποιηθεί. Οπωσδήποτε, η πίτα πρέπει να μοιραστεί σε οικεία πρόσωπα ώστε να επιτευχθεί το τάμα.
Ακολουθεί η συνταγή, με την ευχή για καλή επιτυχία. Κι όπως λέει η θεία Ελευθερία: «Ό,τι τάξετε να γενεί!».
Υλικά
• 1 ποτήρι λάδι (ιδανικά μισό ελαιόλαδο – μισό ηλιέλαιο)
• 2 ποτήρια ζάχαρη διαλυμένη σε 1 ποτήρι χλιαρό νερό
• 20 γρ. μαγιά (προτιμήστε τη νωπή) διαλυμένη σε 1 ποτήρι χλιαρό νερό (προζύμι)
• 1 κουταλιά κανέλα
• ½ κουταλιά μοσχοκάρυδο
• ½ κουταλιά γαρύφαλλο
• 1 κιλό αλεύρι (σκληρό)
Εκτέλεση
Διαλύετε τη μαγιά στο χλιαρό νερό και προσθέτετε μερικές κουταλιές από το αλεύρι ώστε να γίνει ένας χυλός (με υφή φρουτόκρεμας μωρού). Το αφήνετε σε ζεστό μέρος για λίγο (ιδανικά, σε θερμοθάλαμο φούρνου, σε θερμοκρασία περί των 40 βαθμών). Θα «ανέβει» γρήγορα.
Ανακατεύετε το υπόλοιπο αλεύρι σε μια λεκάνη με το ελαφρά ζεσταμένο λάδι, ώστε να προκύψει ένα τρίμμα υφής χώματος, χωρίς σβώλους αλευριού. Προσθέτετε το ζαχαρόνερο, κατόπιν τα μπαχαρικά και τελευταίο το προζύμι και ανακατεύετε καλά ζυμώνοντας με τα χέρια ή στο μίξερ με τον γάντζο.
Τοποθετείτε το μείγμα σε λαδωμένο και αλευρωμένο ταψί και το αφήνετε (όπως γίνεται με τα τσουρέκια), σε ζεστό μέρος ή ιδανικά σε θερμοθάλαμο φούρνου σε θερμοκρασία περί των 40 βαθμών).
Πασπαλίζετε με σουσάμι και παπαρουνόσπορο (προαιρετικά). Ψήνετε για 45′ περίπου (ποικίλει ανάλογα τον φούρνο) σε μεγάλο στρογγυλό ταψί (26 εκ.) στους 180 βαθμούς (αέρας) ή 160-170 (αντιστάσεις) – ελέγχετε μετά τα 40′ με μαχαίρι αν έχει ψηθεί (στην ίδια λογική με τα κέικ). Φυσικά δεν ανοίγετε φούρνο το πρώτο μισάωρο για να μην «κάτσει» το αρτοσκεύασμα.
Υ.Γ. Οι συνταγές για φανουρόπιτα ποικίλουν απ' άκρη σ' άκρη στην Ελλάδα. Ωστόσο, όλες τους συγκλίνουν στο ότι ο αριθμός των υλικών πρέπει να είναι μονός (7, 9, 11 κ.ο.κ).