ΓΙΑΤΙ, ΘΕΕ ΜΟΥ, ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΟΥΜΕ ΣΟΒΑΡΟΥΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΥΣ;
Μέσα στις 100 πρώτες μέρες της διακυβέρνησής του ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έφερε τα πάνω κάτω. Αυτή είναι κοινή και τετριμμένη πλέον διαπίστωση. Οι συνεχείς συγκρίσεις με τον Φράνκλιν Ρούσβελτ και τον Λίντον Τζόνσον είναι υπεραρκετές για να δείξουν ότι οι αλλαγές στις οποίες προχώρησε έχουν προσληφθεί ως ρηξικέλευθες και ως επανασύνδεση του Δημοκρατικού κόμματος με τις καλύτερες παραδόσεις του.
Αυτό που σπανίως ακούγεται, τουλάχιστον στη χώρα μας, είναι ότι οι μέχρι τούδε πολιτικές του σε μεγάλο βαθμό αποτελούν υλοποίηση της ατζέντας της λεγόμενης αριστερής πτέρυγας του Δημοκρατικού κόμματος. Δεν χρειάζεται κάποιος πολύπλοκους συλλογισμούς για να το αποδείξει. Αρκεί η υποστήριξη ή/και η απουσία γκρίνιας από τη μεριά της για τις πρωτοβουλίες του Μπάιντεν.
Ο Μπάιντεν θάβει τον προ πολλού αποδημήσαντα εις το υπερπέραν «νεοφιλελευθερισμό» (μέχρι και ο ΣΥΡΙΖΑ αρχίζει να καταλαβαίνει ότι ψυχορραγεί), ο οποίος επί μια 30ετία κυριάρχησε με την γκραμσιανή σημασία του όρου, διαποτίζοντας ακόμη και τα σοσιαδημοκρατικά κόμματα. Είναι αναπόφευκτη και κατανοητή η αδυναμία να αναπροσαρμόσουν το ιδεοσύστημά τους όσοι, περισσότερο ή λιγότερο, είχαν υιοθετήσει τις νεοφιλελεύθερες συνταγές. Θα το κάνουν, ασφαλώς, αλλά θέλει τον χρόνο του.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει ενδιαφέρον (και είναι διασκεδαστική) η εμμονή ορισμένων «νεοσυντηρητικών» διανοητών στη χώρα μας.
Για παράδειγμα, κάποιοι είδαν στο κείμενο που υπέγραψαν οι απόστρατοι στρατιωτικοί στη Γαλλία ότι υποβόσκει ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα. Αντί να δουν μια συντονισμένη ενέργεια του στρατοπέδου της Μαρίν Λεπέν εν όψει της προεδρικής εκλογής του 2022 να δημιουργηθεί κλίμα πόλωσης και διχασμού, υιοθετούν την ακροδεξιά επιχειρηματολογία ως τέτοια. Δεν είναι η πολιτική αφέλεια που βλέπει μείζον πολιτικό θέμα στην σχεδόν αστεία περίπτωση των απόστρατων, και στην αντίστοιχη και εντελώς γελοία αμερικανική του Flag Officers 4 America (αυτό το «4», ποιος άραγε το σκέφτηκε;). Είναι η πλήρης υιοθέτηση της λεπενικής / τραμπικής ατζέντας, και μάλιστα στη χειρότερη εκδοχή της.
Κάποιοι άλλοι εστιάζονται στις αδυναμίες της αριστεράς που, όπως ισχυρίζονται, τροφοδοτεί τον ακροδεξιό χώρο. Φτάνουν μάλιστα να επικαλούνται τον Μαρξ και τον Ένγκελς για να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους ότι η αριστερά έχει ξεστρατίσει από τους ταξικούς αγώνες, μολονότι αυτοί οι ίδιοι έχουν επιχειρηματολογήσει ότι οι θεωρίες τους είναι εγγενώς ολοκληρωτικές. Λένε και άλλα. Έχουν αναγάγει την ισλαμοφοβία σε αρετή, δεν αντέχουν το κίνημα ΛΟΑΤΚΙ και τους εκνευρίζει ο φεμινισμός (λες και η Πολωνία βρίσκεται σε άλλο πλανητικό σύστημα), και το «Black Lives Matter» τους αρρωσταίνει (λες και δεν διαβάζουν εφημερίδες για τις δολοφονίες εγχρώμων). Κοντολογίς, ο τραμπισμός στα καλύτερά του.
Το ουσιαστικό πρόβλημα στις δυτικές κοινωνίες είναι ότι, μετά την κατάρρευση της σοσιαλδημοκρατίας, έχει καταρρεύσει ή καταρρέει ο παραδοσιακός συντηρητικός πόλος, τον οποίον καταβροχθίζει ο επελαύνων ακροδεξιός λαϊκισμός. Το είδαμε αυτές τις μέρες στους Ρεπουμπλικάνους με την καθαίρεση της Λιζ Τσέινι, το είδαμε στην Ισπανία με τη σαρωτική νίκη της Ισάβελ Ντίαθ Αγιούσο, και το βλέπουμε στη Γαλλία με τη Μαρίν Λεπέν και τον σχεδόν επιθανάτιο ρόγχο των γκωλικών.
Απέναντι σε αυτή τη δυσοίωνη προοπτική, τα μόνα αναχώματα είναι η κεντροδεξιά και η κεντροαριστερά. Όσο ταχύτερα προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα, τόσο πιο αποτελεσματικά θα αντιμετωπιστεί ο τραμπισμός/λεπενισμός. Όσο για τους Έλληνες «νεοσυντηρητικούς» θα επαναλάβω μια πρόταση που χρησιμοποιούσε επί μακρόν ο Μπραντ Ντελόνγκ: «Γιατί, Θεέ μου, να μην έχουμε σοβαρούς συντηρητικούς;».
• • •
ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ Η ΦΡΙΚΗ
Το πολύ αδύναμο νοσοκομειακό σύστημα στη Λωρίδα της Γάζας πάλευε τις προηγούμενες εβδομάδες με την covid-19. Τα νοσοκομεία ήταν πλήρη, οι εμβολιασμοί ελάχιστοι, και τα κρούσματα πολλά.
Τώρα με τους βομβαρδισμούς, οι γιατροί αλλάζουν τη χρήση των κρεβατιών στις ΜΕΘ και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν πληγές από τις εκρήξεις, να παράσχουν πρώτες βοήθειες, να κάνουν ακρωτηριασμούς. Υπάρχει μεγάλη έλλειψη εξοπλισμού και η κατάσταση επιδεινώνεται από τις συχνές διακοπές του ρεύματος.
«Είναι αδύνατον να περιγραφεί η φρίκη», έγραψε η Haaretz.
• • •
ΕΧΩ ΤΗ ΛΥΣΗ, ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Πέθανε στις 8 Μαΐου ο ερευνητής χημικός, Σπένσερ Σίλβερ (1941 – 2021), που επινόησε τα αυτοκόλλητα χαρτάκια Post-it Note, το πιο διάσημο προϊόν της εταιρείας 3Μ.
Η ιστορία του λίγο-πολύ είναι αντιπροσωπευτική της πορείας των καινοτομιών.
Λέγεται ότι ο Σίλβερ βρήκε, το 1968, συμπτωματικά την κόλλα, με την οποία χαρτάκια κολλούσαν εύκολα σε επιφάνειες, μπορούσαν να αποκολληθούν και να χρησιμοποιηθούν αλλού, δίχως να αφήνουν υπολείμματα.
Επί χρόνια, ο Σίλβερ έψαχνε να βρει πρακτική εφαρμογή της κόλλας, την οποία ονόμασε «λύση που περιμένει ένα πρόβλημα να λύσει», μέχρι το 1974 που ένας συνάδελφός του είχε την ιδέα να τη χρησιμοποιήσει στο βιβλίο των ψαλμωδιών του, για να μην του πέφτουν τα χαρτάκια που έβαζε.
Χρειάστηκαν άλλα 6 χρόνια μέχρι το προϊόν να απογειωθεί εμπορικά. Έκτοτε το γραφείο και τα βιβλία μας πλημμύρισαν με τα αυτοκόλλητα χαρτάκια. Μέχρι «μέσα» στους υπολογιστές μας εισέβαλλαν.
• • •
ΚΑΙ Η ΖΩΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Γεγονότα που τρέχουν παράλληλα τον Μάιο του 1968.
Στη φωτογραφία, μια από τις μεγάλες διαδηλώσεις στο Παρίσι σε μια Γαλλία που βρίσκεται σε αναβρασμό παραμονές της μεγαλύτερης αυθόρμητης γενικής απεργίας της ιστορίας. Πολλοί διαδηλωτές είναι γραβατωμένοι, αλλά πολύ σύντομα οι γραβάτες θα εξαφανιστούν και από τις διαδηλώσεις και από τα αμφιθέατρα. Επί 50 χρόνια, πολιτικοί αναλυτές και διανοητές θα αναζητούν το νόημα του γαλλικού Μάη, το οποίο αναπόφευκτα θα αλλάζει ανάλογα με τις πολιτικές συγκυρίες.
Στις 11 Μαΐου, κατασκευάστηκε το πρώτο αυτοκίνητο Dacia 1100. Ο πρώτος που το οδήγησε ήταν ο τότε στις δόξες του Νικολάι Τσαουσέσκου. Ύστερα από 20 χρόνια θα εκτελεστεί με συνοπτικές διαδικασίες, ύστερα από 30 χρόνια η Dacia θα αγοραστεί από τη Ρενώ, και ύστερα από 50 χρόνια θα ενωθεί με το άλλο σύμβολο της κομμουνιστικής αυτοκινητοβιομηχανίας, το Lada, επίσης ιδιοκτησία της Ρενώ.
Στις 11 Μαϊου η Μάντσεστερ Σίτι στέφεται πρωταθλήτρια Αγγλίας. Θα πρέπει να περάσουν 40 χρόνια για να ξαναπάρει το πρωτάθλημα.
Και η ζωή συνεχίζεται, και εμείς προσπαθούμε να καταλάβουμε το νόημά της.
• • •
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
«Πιστός υπηρέτης της Ιστορίας», ο διάσημος Ινδός φωτορεπόρτερ Sunil Janah (1918 - 2012) αποτύπωσε την πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας του, τον λιμό της Βεγγάλης, τους αντιαποικιοκρατικούς αγώνες, και τη μετά την ανεξαρτησία περίοδο της εκβιομηχάνισης και αστυφιλίας.