Η σε σημαντικό βαθμό απαγόρευση κυκλοφορίας και μετακίνησης συνιστά σοβαρό και έντονο περιορισμό των ατομικών δικαιωμάτων. Πρόκειται για το δικαίωμα που προστατεύεται ως ελευθερία κίνησης κατά το άρθρο 5 παρ.3 Συντάγματος. Διαβάζω αναρτήσεις αριστερών συναδέλφων νομικών, που κατά κάποιο τρόπο ισχυρίζονται ότι αυτό το δικαίωμα δεν μπορεί να περιορισθεί κατά τρόπο συνταγματικά ανεκτό.
Λυπάμαι, αλλά πρόκειται για απίστευτες ανοησίες. Όλα τα ατομικά δικαιώματα που ορίζει το Σύνταγμα, πλην ορισμένων ανεπιφύλακτων δικαιωμάτων, μπορούν να περιοριστούν όπως ορίζει ο νόμος. Ο λόγος του περιορισμού τους κατά τον νόμο είναι ένα σημαντικό και υπέρτερο δημόσιο συμφέρον. Δεν θα ήθελα να είμαι εγώ αυτός που θα το υπενθυμίσει, αλλά χρειάζεται να το κάνω. Σοβαρότερο δημόσιο συμφέρον από την προστασία της ζωής και της δημόσιας υγείας δεν υφίσταται, είτε υπό την έννοια της δημόσιας υγείας ως αντιθέτου σταθμιζομενου δικαιώματος, είτε και ως διάστασης της ίδιας της δημόσιας τάξης.
Διαβάζω αναρτήσεις συναδέλφων νομικών, που κατά κάποιο τρόπο ισχυρίζονται ότι αυτό το δικαίωμα δεν μπορεί να περιορισθεί κατά τρόπο συνταγματικά ανεκτό. Λυπάμαι, αλλά πρόκειται για απίστευτες ανοησίες.
Αν η προστασία της ζωής δεν συνιστά salus populi, δεν μπορώ να φανταστώ τι θα μπορούσε ειλικρινά να συνιστά. Βεβαίως, ο περιορισμός ενός ατομικού δικαιώματος, όπως του δικαιώματος κίνησης και κυκλοφορίας, πρέπει να είναι ανάλογος προς την διάσταση του προβλήματος για την δημόσια υγεία και να μην προσβάλλει τον πυρήνα του δικαιώματος. Η αναλογικότητα, με βάση όσα συμβαίνουν σε γειτονικές χώρες, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί πειστικά. Το αν προσβάλλεται ο πυρήνας, δεν αφορά μόνο την ένταση του περιορισμού, η οποία εδώ όντως είναι σημαντική, αλλά και την διάρκεια και μονιμότητα του.
Όπως έχω επισημάνει και άλλες φορές, αν αυτά τα επώδυνα μέτρα αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα, υπάρχει πραγματικό πρόβλημα ροπής προς τον ολοκληρωτισμό και την εξάλειψη της αρχής του κράτους δικαίου. Επίσης, δεν αντιλαμβάνομαι την ελαφρότητα της σκέψης ορισμένων συναδέλφων που συγκρίνουν το σοβαρό μέτρο που επιβλήθηκε με το άρθρο 48 του Συντάγματος περί κατάστασης πολιορκίας ή συνταγματικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Σίγουρα η απαγόρευση κυκλοφορίας πρακτικά αναστέλλει σε σημαντικό βαθμό την άσκηση και άλλων ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων, όπως το συνέρχεσθαι, και δυσκολεύει σοβαρά την άσκηση του συνδικαλιστικού δικαιώματος, του συνεταιρίζεσθαι, της απεργίας κλπ. Όμως το 48 του Συντάγματος είναι κάτι το τελείως διαφορετικό σε κλίμακα και σε ποιότητα και δεν θα έπρεπε να το βάζουμε με άφρονα τρόπο στην δημόσια συζήτηση. Το άρθρο 48 όχι μόνο μπορεί να συνεπάγεται στέρηση του δικαιώματος μετακίνησης, αλλά και της ελευθερίας έκφρασης, ατομικής ή συλλογικής καθώς πρακτικά και της ελευθερίας πολιτικής οργάνωσης. Αν εφαρμοζόταν το 48, η συζήτηση εδώ θα μπορούσε να απαγορευθεί και η κυβέρνηση να σύρει όποιον ήθελε στα ποινικά δικαστήρια. Δεν έχουμε εφαρμογή του άρθρου 48 και ευτυχώς, καθώς άλλωστε το 48 μόνο σε περίπτωση πολέμου, άμεσου εξωτερικού κινδύνου,πραξικοπήματος η επανάστασης μπορεί να τύχει εφαρμογής. Η επιδημία δεν είναι σε καμία περίπτωση λόγος εφαρμογής του άρθρου 48. Έχουμε σοβαρούς, αλλά όχι αδικαιολόγητους περιορισμούς ατομικών δικαιωμάτων, που ορθότερα πρέπει να εισαχθούν με τυπικό νόμο και όχι με ΠΝΠ. Κατά τα λοιπά, η ρητορεία με τον δήθεν... φιλελευθερισμό πρέπει να πάψει και ο καθένας ατομικά ή συλλογικά να αναλάβει τις ευθύνες του. Διαφορετικά, κοινώς παίζουμε τον παπά. Και κινδυνεύουμε να χάσουμε κάτι περισσότερο από το πορτοφόλι μας. Τα παραπάνω τα καταθέτω ως νομικός και ως άνθρωπος που ασχολείται πάνω από είκοσι χρόνια σοβαρά με το δημόσιο και το συνταγματικό δίκαιο και όχι απλά ως πολιτική μου άποψη.