Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο αριθμεί, με βάση στοιχεία από την ιστοσελίδα του ιδρύματος, περίπου 13.000 φοιτητές. Οι εστίες του, από την άλλη, αποτελούνται από 589 (Παλαιά Φοιτητική Εστία Ζωγράφου) και 550 (Νέα Φοιτητική Εστία Ζωγράφου) δωμάτια. Ο μέγιστος αριθμός φοιτητών που μπορεί να στεγαστεί δηλαδή είναι περίπου το 9% του συνολικού φοιτητικού πληθυσμού του ιδρύματος.
Φυσικά, ακόμα και ο αριθμός αυτός είναι μακριά από την πραγματικότητα, μια και, όπως αποδεικνύει το ρεπορτάζ της LiFO, πολλά δωμάτια είναι εγκαταλελειμμένα, ενώ άλλα δεν είναι δυνατό να κατοικηθούν λόγω της πολύ κακής κατάστασης στην οποία βρίσκονται.
Η ιστοσελίδα των Φοιτητικών Εστιών Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΦΕΕΜΠ) παρουσιάζει μια άλλη πραγματικότητα. «Τα δωμάτια είναι εξοπλισμένα με ατομικό μπάνιο και επίπλωση (κρεβάτι, στρώμα, ντουλάπα, γραφείο, σε μερικά βιβλιοθήκη). Διαθέτουν θέρμανση-ψύξη, ζεστό νερό, internet. Είναι στην πλειονότητά τους ατομικά… Οι οικότροφοι έχουν δυνατότητα χρήσης εστιατορίου υψηλών προδιαγραφών υγιεινής και αισθητικής για πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό φαγητό, αναγνωστηρίων, αίθουσας αναψυχής με τηλεόραση, επιτραπέζια παιχνίδια, πινγκ πονγκ, γηπέδων μπάσκετ, τένις, αμφιθεάτρου. Στους χώρους υπάρχει 24ωρη φύλαξη» αναφέρουν, μεταξύ άλλων, και αυτό, μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις για τα μέλη συμμοριών που έμεναν εκεί, μόνο ως ειρωνεία μπορεί να εκληφθεί.
Ποια είναι, όμως, η πραγματική κατάσταση των εστιών;
Οι χώροι της ΦΕΕΜΠ δεν φημίζονταν ποτέ για την ασφάλειά τους. Φοιτητές που μας μίλησαν αναφέρουν τακτικά περιστατικά εμπορίας ναρκωτικών, συγκρούσεων μεταξύ εμπόρων, ακόμα και χρήση των εστιών για παράνομη σεξεργασία.
Σε μια περίοδο που το πρόβλημα της φοιτητικής στέγης έχει οξυνθεί και οι φοιτητές που έρχονται για να σπουδάσουν στην Αθήνα δυσκολεύονται να βρουν διαμερίσματα σε τιμές προσιτές, στην καρδιά της Πολυτεχνειούπολης, ακόμα και από τα λίγα δωμάτια που υπάρχουν στις Εστίες, αρκετά, όπως μάθαμε, έχουν καταληφθεί από συμμορίες και εγκληματικές ομάδες.
Η κατάσταση που αποκαλύφθηκε δεν είναι καινούργια. Η αδράνεια της πολιτείας είχε αφήσει εδώ και χρόνια τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στο έλεος κάθε συμμορίας, αναγκάζοντάς τους να αυτοοργανώνονται ακόμα και για τα βασικά.
Η χρηματοδότηση για τη στέγαση των φοιτητών είναι μικρή, η διαχείριση των κονδυλίων ανεπαρκής, με αποτέλεσμα οι οικότροφοι των εστιών να αναγκάζονται να ζουν σε συνθήκες που δεν αξίζουν σε κανέναν άνθρωπο.
Άτομα που έχουν σπουδάσει σε άλλες χώρες της Ευρώπης αναφέρουν στη LiFO το καθεστώς με το οποίο λειτουργούσαν οι εστίες τους: εβδομαδιαίοι έλεγχοι για καθαριότητα και σεβασμός των υποδομών, προσωπικό υπεύθυνο για τη συντήρηση του χώρου, υποχρέωση επισκευής τυχόν βλαβών και ελεγχόμενη πρόσβαση, επιτρεπόμενη μόνο στους φοιτητές που κατοικούν στις εστίες.
Οι συμμορίες και η επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ.
Οι συμμορίες που έχουν εισβάλει στις εστίες του ΕΜΠ ήταν κοινό μυστικό για τους φοιτητές που ζούσαν εκεί, αλλά φοβούνταν να μιλήσουν. Στις 23 Αυγούστου, χρήστης του Τwitter κατήγγειλε ανώνυμα τη δράση εγκληματικής ομάδας, ίσως και την ίδια σπείρα την οποία η ΕΛ.ΑΣ. καταδίωξε:
«Τις τελευταίες μέρες στις φοιτητικές εστίες ΦΕΕΜΠ έχουν εγκατασταθεί γύρω στα δέκα άτομα. Αυτά τα δέκα άτομα προκαλούν πάρα πολλά προβλήματα σε φοιτητές… Μπουκάρουν σε δωμάτια και τα κανιβαλίζουν. Δεν μπαίνουν για να κλέψουν αλλά για να καταστρέψουν ακόμα και ρούχα. Έχουν κάνει κατάληψη στα δωμάτια του 10ου ορόφου. Χθες, καθώς βρισκόμουν στον δέκατο όροφο, ένας από αυτούς έβγαλε το όπλο του μπροστά μου επιδεικτικά, δείχνοντάς μου και τον γεμιστήρα. Έπειτα έβαλε το όπλο στο παντελόνι και έφυγε πάλι προς τα δωμάτια. Πάρα πολλά άτομα έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν το κτήριο, μη έχοντας πού να πάνε να μείνουν, με αποτέλεσμα να είναι άστεγα».
Στο ίδιο thread αναφερόταν η αδράνεια της αστυνομίας και των φυλάκων απέναντι στην κατάσταση που επικρατούσε.
Όπως αναφέρουν τώρα φοιτητές, συμμορίες εκβίαζαν πολλούς απ' όσους ζούσαν στις εστίες. Κάποιοι αναγκάζονταν να διακόψουν τη διαμονή τους σε αυτές. Με την επίδειξη όπλων προσπάθησαν να τους εκβιάσουν ώστε να μην αντισταθούν, να καταστείλουν τις συλλογικές διαδικασίες που θα μπορούσαν να αποτρέψουν την παρουσία τους.
Η αστυνομία γνώριζε εδώ και τουλάχιστον έναν μήνα για την κατάσταση αυτή, επέλεξε όμως να καθυστερήσει τη δράση της, αφήνοντας τους οικοτρόφους των εστιών να ζουν σε ένα περιβάλλον τρόμου. Να σημειώσουμε πως η –καθυστερημένη– έφοδος έγινε λίγες μέρες μετά την αποτυχία εισόδου του σώματος πανεπιστημιακής αστυνομίας (ΟΠΠΙ) στους πανεπιστημιακούς χώρους του Ζωγράφου.
Μπορεί η επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ. στη ΦΕΕΜΠ να έγινε αφορμή για να στρέψουμε το βλέμμα μας στην Πολυτεχνειούπολη, δεν πρέπει ωστόσο να μείνουμε μόνο στο περιστατικό αυτό.
Οι εστίες αποτελούν τη μοναδική δυνατότητα στέγασης για εκατοντάδες φοιτητές, οι οποίοι καλούνται να τα βγάλουν πέρα με την όλο και πιο δυσπρόσιτη οικονομικά φοιτητική κατοικία. Όταν η πανάκριβη πλέον ενοικιαζόμενη στέγη δεν αποτελεί λύση, φοιτητές και φοιτήτριες έρχονται αντιμέτωποι με την πραγματικότητα της φοιτητικής εστίας. Παιδιά από φτωχότερα νοικοκυριά αναγκάζονται να ζήσουν σε χώρους ακατάλληλους, μη ασφαλείς, υγειονομικά, επικίνδυνους και ανεπαρκείς.
Ρίχνοντας μια ματιά στα κείμενα του Συλλόγου Οικοτρόφων των Εστιών ΕΜΠ, καταλαβαίνει κανείς ότι αντιμετωπίζουν μια ευρεία γκάμα προβλημάτων, από έλλειψη κλιματιστικών, πλυντηρίων ρούχων και WiFi μέχρι κλοπές, απειλές και βανδαλισμούς.
Σε σελίδα που δημιούργησαν στο Facebook οι οικότροφοι ΦΕΕΜΠ για τη μεταξύ τους επικοινωνία, δεν είναι λίγα τα περιστατικά κλοπών και βανδαλισμών που καταγγέλλονται.
«Παιδιά, βλέπω ότι αρκετοί γράφετε για τα δωμάτιά σας που έχουν μπει μέσα για να κλέψουν», αναφέρει φοιτήτρια. «… Η κατάσταση έχει ξεφύγει. Δεν ξέρω τι μπορούμε να κάνουμε μήπως σωθεί τίποτα. Γιατί σε λίγο θα φοβόμαστε να βγούμε και στους διαδρόμους, έτσι όπως πάμε. Έχει μπει ο κάθε άκυρος και άσχετος στην εστία. Ειλικρινά με τρομάζει αυτή η κατάσταση», γράφει στις 6 Σεπτέμβρη.
«Παιδιά, μπήκαν και στο δικό μου δωμάτιο να ξέρετε… Η πόρτα δεν κλειδώνει καν πια και δεν είναι για να μείνεις μέσα πλέον», γράφει άλλο μέλος του group.
Μετά την έφοδο της αστυνομίας στις εστίες η καταστροφή των δωματίων είναι ακόμα μεγαλύτερη. Φοιτητές γύρισαν στα δωμάτιά τους, βρίσκοντας τις πόρτες και τις κλειδαριές σπασμένες, και δεν υπήρξε καμία πρόβλεψη για τη φύλαξη των εστιών μετά την επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ.
«Δουλεύω μέχρι αργά. Με ενημέρωσαν οι συγκάτοικοι ότι έγινε το περιστατικό και ότι τα δωμάτιά μας είχαν μείνει εκτεθειμένα. Δεν με άφησαν από τη δουλειά να γυρίσω πιο νωρίς για να φυλάξω το δωμάτιό μου», αναφέρει φοιτήτρια που μένει στην εστία.
Στην ομαδική σελίδα του Facebook απεγνωσμένοι φοιτητές έγραφαν τον αριθμό του δωματίου τους ώστε όσοι πήγαιναν στην Εστία να τους ενημερώσουν και για την κατάσταση στην οποία βρίσκονταν τα προσωπικά τους αντικείμενα, τα ρούχα τους, τα κρεβάτια και τα γραφεία τους.
Ομάδες φοιτητών αναγκάστηκαν να πραγματοποιήσουν ολονύκτιες περιπολίες περιφρούρησης των χώρων. Με τις πόρτες σπασμένες, ήταν ο μόνος τρόπος για να προστατέψουν τα υπάρχοντά τους.
Δυστοπία και εγκατάλειψη
Επισκεφθήκαμε τις εστίες για αυτοψία. Η κατάσταση ήταν χειρότερη απ' ό,τι περιμέναμε. Ένας χώρος δυστοπικός, με μόνο «φως» τα σημεία στα οποία φαίνονται οι προσπάθειες των φοιτητών να καλλωπίσουν κάποια σημεία.
Μπαίνοντας στον εσωτερικό χώρο του ισογείου, κανείς δεν μας είπε τίποτα. Ο φύλακας δεν ζήτησε στοιχεία. Στον πρώτο όροφο, πολλά από τα δωμάτια, εγκαταλελειμμένα. Οι τοίχοι, γεμάτοι μούχλα, τα μπάνια βρόμικα και μη συντηρημένα.
Να θυμίσουμε πως δεν μιλάμε για δημόσιες τουαλέτες αλλά για τις τουαλέτες τις οποίες οι φοιτητές χρησιμοποιούν καθημερινά. Επειδή πολλά από τα εγκαταλελειμμένα δωμάτια είχαν τις πόρτες τους σπασμένες, μπορούσαμε να δούμε το εσωτερικό τους. Παλιά έπιπλα, φθαρμένοι τοίχοι, σπασμένοι καθρέφτες.
Λίγα δωμάτια δίπλα στα παραπάνω φιλοξενούν ακόμα φοιτητές και φοιτήτριες. Οι σαγιονάρες τους έξω από τις πόρτες είναι δείγμα ότι τα διπλανά δωμάτια από αυτά στις φωτογραφίες κατοικούνται. Μυρίσαμε το σαμπουάν από τα μπάνια, ακούσαμε φωνές και θορύβους. Κάθε δείγμα ζωής σε αυτό το μέρος έμοιαζε μια μεγάλη αντίθεση.
«Η κατάσταση εδώ είναι άσχημη. Το βλέπετε κι εσείς», μας είπε μια οικότροφος. «Δεν έχω πει στους γονείς μου για την κατάσταση εδώ. Δεν θέλω να με επισκεφτούν. Ντρέπομαι να τους στενοχωρήσω», συμπλήρωσε η συγκάτοικός της.
Φεύγοντας από τις εστίες, μένεις άφωνος από τις εικόνες εγκατάλειψης. Είχαμε ακούσει για την κατάστασή τους, δεν περιμέναμε όμως κάτι τόσο άσχημο. Να θυμίσουμε ότι στις εξαγγελίες της κυβέρνησης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης δεν υπήρξε καμία αναφορά για τις εστίες στην Αθήνα, παρά μόνο γι' αυτές σε κάποιες επαρχιακές φοιτητουπόλεις.
Σε συζήτηση που είχε την άνοιξη ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας με μέλη της ακτιβιστικής οργάνωσης «Πρωτοβουλία Νέων», τα οποία διαμαρτύρονταν για τον προϋπολογισμό της φοιτητικής στέγασης, η απάντησή του ήταν πως το πρόβλημα δεν είναι τόσο έντονο στην Αθήνα, μια και πολλοί φοιτητές από την επαρχία έχουν σπίτια στην πόλη και μένουν σε αυτά.
Το ρεπορτάζ και οι πρόσφατες αποκαλύψεις, όμως, κατέδειξαν μια άλλη πραγματικότητα από εκείνη του κ. Σταϊκούρα και ανέδειξαν την ανάγκη για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος, για την παροχή αξιοπρεπούς στέγης στους φοιτητές και τις φοιτήτριες της χώρας.