— Εκατό ημέρες συμπληρώθηκαν από την έναρξη των αιματηρών εχθροπραξιών στη Λωρίδα της Γάζας. Ποιο είναι το αποτύπωμα αυτού του πολέμου;
Μετά την έναρξη των εχθροπραξιών ως απάντησης του Ισραήλ στην εκτεταμένη και βάρβαρη τρομοκρατική επίθεση που δέχθηκε από τη Χαμάς, 25.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στη Λωρίδα της Γάζας, δηλαδή το 1% του πληθυσμού, και το 70% της έκτασης έχει ισοπεδωθεί. Η μόνη «νίκη της διπλωματίας» είναι πως δεν υπήρξε διάχυση του πολέμου σε περιφερειακό επίπεδο. Το ερώτημα όμως επιστρέφει βασανιστικά. Πού σταματάει το δικαίωμα του Ισραήλ στη νόμιμη άμυνα και πού ξεκινά η ανθρωπιστική καταστροφή διά της συλλογικής τιμωρίας και της προσπάθειας βίαιου εκτοπισμού των Παλαιστίνιων;
Το έως τώρα αποτύπωμα του πολέμου αφορά την επίτευξη ενός μαξιμαλιστικού και μη ρεαλιστικού στόχου από κοινού με την απουσία στρατηγικής εξόδου για όσο διάστημα δεν επικεντρώνεται η προσπάθεια στην επόμενη ημέρα. Εκείνης που θα προτεραιοποιήσει τη διαδικασία ειρηνικής συνύπαρξης Ισραηλινών και Παλαιστίνιων. Σωστά ο Χαράρι είχε από τον Οκτώβριο προειδοποιήσει πως αυτός ο πόλεμος θα κερδηθεί πολιτικά και ιδεολογικά και όχι απλώς στρατιωτικά. Σε διαφορετική περίπτωση, θα ρίξει –κι εκεί βρισκόμαστε σήμερα– επιπλέον νερό στον μύλο του ριζοσπαστισμού και του εξτρεμισμού.
Πού σταματάει το δικαίωμα του Ισραήλ στη νόμιμη άμυνα και πού ξεκινά η ανθρωπιστική καταστροφή διά της συλλογικής τιμωρίας και της προσπάθειας βίαιου εκτοπισμού των Παλαιστίνιων;
Ταυτόχρονα, ο πόλεμος επιβεβαίωσε το έλλειμμα ηγεσίας σε Ισραήλ και Παλαιστίνιους (για παράδειγμα, τα χρόνια που προηγήθηκαν ποτέ δεν μας προβλημάτισε όσο θα έπρεπε η συσσωρευμένη απαξίωση και απονομιμοποίηση της Παλαιστινιακής Αρχής στα μάτια του μέσου Παλαιστίνιου, που δεν έβλεπε καμία προοπτική και μέλλον, φτάνοντας σήμερα δυστυχώς να απολαμβάνει η Χαμάς ποσοστά υποστήριξης που ούτε η ίδια φανταζόταν ποτέ).
αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Οι Αμερικανοί είχαν προειδοποιήσει τον Νετανιάχου για όλα τα παραπάνω, αλλά επιβεβαιώθηκε η ιστορία πως δεν επρόκειτο να εισακουστούν. Μπορεί το διάγγελμα του Μπάιντεν και η ισχυρή αυτοκριτική για τα λάθη των ΗΠΑ στον πόλεμο της τρομοκρατίας να έχουν ξεχαστεί, όμως ο παγκόσμιος Νότος και όχι μόνο δεν θα ξεχάσει τα δύο μέτρα και δύο σταθμά σε αντιπαραβολή με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μεγάλη η δυσφήμηση για τις ΗΠΑ και ευρύτερα για τη Δύση ως κοινότητας αξιών, πέρα από συμφερόντων.
— Πότε προβλέπεται να τελειώσει αυτός ο πόλεμος; Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο μιας γενικότερης ανάφλεξης στην περιοχή;
Ας μην ξεχνάμε πως ο πόλεμος Ισραήλ - Χαμάς αντανακλά ένα περίπλοκο περιβάλλον σε μια κατάσταση για την οποία δεν υπάρχει άμεση λύση. Άρα ασφαλώς και με ανησυχεί, παρόλο που εξακολουθεί να μην αποτελεί το κυρίαρχο σενάριο. Από τις ελάχιστες σταθερές, και με όλη την επισφάλεια που συνοδεύει τη Μέση Ανατολή στο σενάριο των παρατεταμένων επιχειρήσεων, παραμένουν η αυτοσυγκράτηση των μεγάλων παικτών (ΗΠΑ, Ιράν, χώρες του Κόλπου, Κίνα) και η βούλησή τους να μην περάσουμε σ’ έναν περιφερειακό πόλεμο. Στην άλλη όχθη βρίσκεται ο Νετανιάχου. Θα ήθελε να γίνει και είναι η θέση του εδώ και πολλά χρόνια. Τώρα όμως είναι μόνος του και κανείς άλλος δεν θέλει να μπλέξει σε μια τέτοια περιπέτεια.
Παρόλο που πλέον έχει έρθει και δημοσίως σε ρήξη με τον Λευκό Οίκο, πιο πιθανό παραμένει το σενάριο αργότερα να προχωρήσει σε μια στροφή πολιτικής. Ιδανικά θα ήθελε να περιμένει τις αμερικανικές εκλογές και μια πιθανή επιστροφή του Τραμπ, αλλά δεν νομίζω πως έχει την πολυτέλεια να φτάσει έως τότε. Το πιθανότερο είναι να δοθεί μια αφορμή για να τελειώσει ο πόλεμος με μία άνω τελεία. Στο πλαίσιο μιας πιθανής διακήρυξης που θα περιλαμβάνει καταρχήν την πρόθεση για τη λύση των δύο κρατών. Εξαιτίας της επιστροφής του Παλαιστινιακού ως κυρίαρχου ζητήματος που δεν μπορεί να αγνοηθεί και να προσπεραστεί. Χωρίς αυτό να συνεπάγεται άμεση μετουσίωση σε άσκηση πολιτικής.
— Πιστεύετε ότι θα επηρεάσει το «μέτωπο» των Χούθι τη Γάζα; Και αν ναι, με ποιον τρόπο;
Όχι με τρόπο αποφασιστικό. Μόλις καταστεί επιχειρησιακή η πολυεθνική δύναμη «Φύλακας της Ευημερίας» και συμπληρωματικά η ευρωπαϊκή συνιστώσα της, νομίζω πως η κατάσταση θα αρχίσει να ομαλοποιείται. Αποτελεί έναν ακόμα λόγο για αύξηση της πίεσης προς το Ισραήλ, ειδικά εκ μέρους της Δύσης. Βλέπετε, σε αυτόν τον πόλεμο, το γεωπολιτικό (το οποίο περιλαμβάνει και τις τιμές του πετρελαίου διεθνώς και το πώς αυτές συνδέονται όχι μόνο με την αποφυγή της ύφεσης σε δυτικές οικονομίες αλλά κυρίως με τη στρατηγική της Δύσης έναντι της Ρωσίας) είναι προτεραιότητα για τις ΗΠΑ.
— Μπορούμε πλέον να μιλάμε για διπλωματική ήττα του Ισραήλ και ποιο αναμένεται να είναι το πολιτικό μέλλον του Μπ. Νετανιάχου;
Αν θεωρείς πως μπορείς να συνεχίσεις και μόνος σου εναντίον όλων, δεν σε ενδιαφέρει η ήττα στο πεδίο της διπλωματίας. Μιλάμε για έναν άνθρωπο που έχει θέσει το πολιτικό του συμφέρον πάνω από το εθνικό. Τρέφεται από τον πόλεμο για να επιβιώσει αλλά και για να μετριάσει τις ευθύνες που του αναλογούν πριν την τρομοκρατική επίθεση. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι Δυτικοί έχουν διαχωρίσει το Ισραήλ ως χώρα, και τα μεταξύ τους συμφέροντα, από την ηγεσία του. Πολιτικά τον θεωρούν «κουτσή πάπια», αλλά μέχρι σήμερα απέτυχαν να τον εξισορροπήσουν.
Στο σημείο αυτό φωτίζεται ένα από τα αδύναμα σημεία της ανάλυσης, το οποίο περιλαμβάνει την υπερτίμηση του ρόλου και κυρίως της αποτελεσματικής πίεσης που είναι σε θέση να ασκούν οι Αμερικανοί προς το Ισραήλ. Ιστορικά δεν επαληθεύεται κάτι τέτοιο. Μάλλον το ανάποδο συνέβαινε. Τέλος, δεν θα πρέπει να προσπεράσουμε τις ευθύνες του ως προς το ποια ήταν η κατάσταση στο εσωτερικό του Ισραήλ πριν την 7η Οκτωβρίου.
Μια πρωτόγνωρη συνταγματική/θεσμική, πολιτική και κοινωνική κρίση, με εμφανή τα ρήγματα και τον ιστορικό διχασμό που ασφαλώς άφησαν το αποτύπωμά τους τόσο στις Ένοπλες Δυνάμεις όσο και στις Υπηρεσίες Πληροφοριών, καθιστώντας το Ισραήλ περισσότερο ευάλωτο. Και όλα αυτά με το προσωνύμιο «κύριος Ασφάλεια».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.