Σήμερα, η πολιτική ορθότητα επιβάλει να μη θίξουμε τη θρησκευτική συνιστώσα πίσω απ' τις αποτρόπαιες εκφάνσεις του εξτρεμισμού. Για όλα φταίει η "κακιά" Ευρώπη και οι "νεοφιλελεύθερες" τακτικές της ή οι "σχιζοφρενείς" του ISIS που απλώς διεκδικούν οικονομικά/εξουσιαστικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή και απειλείται η επικράτηση τους λόγω Δυτικών συμμαχιών. Στο φάσμα αυτών των ακραίων, υπεραπλουστευτικών ερμηνειών μοιάζει να υπάρχει μια γκρίζα αιτιακή ζώνη, την οποία κανείς δε σχολιάζει φοβούμενος μη προσβάλλει το κοινό θρησκευτικό αίσθημα.
Επιθυμώντας πρώτα να αποκηρύξω κάθε σύνδεση των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών με την τρομοκρατία, γιατί ούτως ή άλλως αυτές οι ομάδες ανθρώπων από τον ίδιο όλεθρο προσπαθούν απελπισμένα να αποδράσουν, θα ήθελα να μιλήσουμε για το θρησκευτικό εξτρεμισμό.
Η Ευρώπη πέρασε τη δική της εξτρεμιστική φάση κατά το Μεσαίωνα και νίκησε το χριστιανικό φονταμενταλισμό μόνον όταν αναγνώρισε τη θρησκευτική διάσταση του προβλήματος. Όταν προχώρησε σε εκκοσμίκευση της εξουσίας και σε σαφή διαχωρισμό των εξουσιών κράτους-θρησκείας. Ήρθε η σειρά των Ισλαμικών εθνών να δουν πώς θα περιορίσουν τις εξτρεμιστικές εκφάνσεις της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, που κατατρύχει τις κοινωνίες τους.
Ίσως είναι κοινός τόπος ότι η αποβλάκωση επέρχεται αυτομάτως όταν αρνείσαι πεισματικά το προφανές. Να σας πω τι μου μοιάζει με προφανές; Ότι ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός είναι υπαίτιος για τις σημερινές βομβιστικές επιθέσεις κατά δεκάδων αθώων πολιτών στις Βρυξέλλες, όπως και για τις τρομοκρατικές ενέργειες προ ολίγων μηνών στο Παρίσι. Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός ευθύνεται για τα ακραία φαινόμενα βίας στη Μέση Ανατολή, τα οποία δεν προκαλούν καμία αίσθηση πια, λες και τα έχουμε συνηθίσει. Να λιθοβολούν, να απαγχονίζουν, να καίνε ανθρώπους, να τους υποβάλλουν σε αδιανόητα βασανιστήρια, δίχως την παραμικρή ένδειξη σεβασμού στην αξία της ανθρώπινης ζωής.
Αν και σε προηγούμενο άρθρο ("Τι συμβαίνει στο μυαλό των εξτρεμιστών. Μια νευροβιολογική προσέγγιση") διατύπωσα την άποψη ότι τα φαινόμενα εξτρεμισμού οφείλονται κατά βάση στην ολέθρια αποσταθεροποίηση και μετέπειτα ριζοσπαστικοποίηση που έχουν επιφέρει οι επεμβατικοί πόλεμοι της Δύσης, πλέον νομίζω ότι συνιστά επικίνδυνη εθελοτυφλία να παραμερίζουμε από την ανάλυση τη θρησκευτική συνιστώσα.
Επιτρέψτε μου να διατυπώσω τις παρακάτω σκέψεις/προβληματισμούς για τη θρησκευτική διάσταση του διογκούμενου προβλήματος του εξτρεμισμού:
- Εάν η Ισλαμική θρησκεία δεν καλλιεργούσε στο μυαλό διαταραγμένων ανθρώπων ότι επιτελούν θεάρεστο έργο και ότι πρόκειται να κερδίσουν τον αιώνιο παράδεισο εξουδετερώνοντας αλλόθρησκους, θα ενέδιδε κανείς σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας;
- Εάν τα Ισλαμικά έθνη είχαν προασπίσει/κατοχυρώσει το διαχωρισμό μεταξύ κράτους-θρησκείας, θα επέτρεπαν οι λεγόμενοι μετριοπαθείς Ισλαμιστές το θρησκευτικό εξτρεμισμό;
- Εάν οι ίδιοι οι μετριοπαθείς Ισλαμιστές -όσοι είναι στοιχειωδώς εγγράματοι και φορείς ανοιχτών οριζόντων- δεν ασκήσουν πίεση για αλλαγές στο τρέχον κοινωνικό-πολιτικό μοντέλο των χωρών τους και στην απαράδεκτη επιρροή του θρησκευτικού αισθήματος στις ζωές των πολιτών, ποιος θα το κάνει;
- Εάν ο Δυτικός κόσμος [που έναν Διαφωτισμό τον έχει περάσει] δεν ασκήσει κριτική στα Ισλαμικά έθνη και δεν καταδείξει τη θρησκευτική διάσταση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, πώς αλλιώς δύναται να συνεισφέρει; Με πλήρη απομόνωση ή πόλεμο;
Οι ορθολογικοί πολίτες αυτού του κόσμου θα πρέπει να ορθώσουν το πνευματικό τους ανάστημα και να ασκήσουν ελεύθερα κριτική στα ειδεχθή τεκταινόμενα και τις αιτίες τους. Να εξεγερθούν ενάντια στα αίσχη της όποιας σκοταδιστικής κουλτούρας αντιμετωπίζει χειριστικά/σαδιστικά τους ανθρώπους, ισοπεδώνοντας τις ζωές τους. Όσο αποφεύγουμε να το πράξουμε υπό το φόβο του χαρακτηρισμού "ισλαμοφοβικός", απλώς θα υποθάλπουμε τη διαιώνιση του φονταμενταλισμού. Δε γνωρίζω πώς οι μετριοπαθείς Ισλαμιστές, και εν γένει οι Μουσουλμάνοι, προσεγγίζουν την όλη κατάσταση, αλλά είναι οι πρώτοι που λόγω θρησκευτικής/πολιτισμικής συγγένειας οφείλουν να καταφερθούν -κάπως πιο πρακτικά- ενάντια στους φορείς εξτρεμιστικών αντιλήψεων/πράξεων [με περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας μάλιστα]. Αλήθεια, τι απέγινε η Αραβική Άνοιξη που όλοι παραλλήλισαν/συσχέτισαν με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και τα επαναστατικά γεγονότα που εκείνος πυροδότησε;
Παρεμπιπτόντως, δε θέλω να φανταστώ ποια θα ήταν η εξέλιξη της Ευρώπης, εάν οι μεγάλοι στοχαστές του Διαφωτισμού σιωπούσαν υπό την απειλή του χαρακτηρισμού "χριστιανοφοβικός", εάν η κριτική ενάντια στην επιρροή του κλήρου και του φοβικού θρησκευτικού αισθήματος προερχόταν μακρόθεν και μόνο, π.χ. από στοχαστές Ισλαμικών εθνών. Μάλλον καμιά ανατροπή δε θα συνέβαινε και η Ιερά Εξέταση -το αντίστοιχο του ISIS- θα έκαιγε για πολλά χρόνια ακόμη ανυπεράσπιστους ανθρώπους στην πυρά.
Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό αν μελετήσουμε Ιστορία, η Ευρώπη πέρασε τη δική της εξτρεμιστική φάση κατά το Μεσαίωνα και νίκησε το χριστιανικό φονταμενταλισμό μόνον όταν αναγνώρισε τη θρησκευτική διάσταση του προβλήματος. Όταν προχώρησε σε εκκοσμίκευση της εξουσίας και σε σαφή διαχωρισμό των εξουσιών κράτους-θρησκείας. Ήρθε η σειρά των Ισλαμικών εθνών να δουν πώς θα περιορίσουν τις εξτρεμιστικές εκφάνσεις της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, που κατατρύχει τις κοινωνίες τους. Ζούμε στον 21ο αιώνα, επιτέλους! Καθώς φαίνεται, η εξέλιξη της ιστορίας δεν είναι ντετερμινιστική και αναπόφευκτη για όλους. Ας αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του.
Υ.Γ.: Προσωπικά, διάκειμαι αρνητικά απέναντι στις θρησκείες. Θεωρώ πως δε μιλούν απλώς στην ψυχή του ανθρώπου, αλλά και στο μυαλό του. Τον υποβάλλουν σε μια φιλοσοφία υπαρκτού ανορθολογισμού και καλλιεργούν στ' ασύνειδα του θρησκευόμενου νου φασίζουσες τάσεις. Αφενός γιατί δεν επιτρέπουν την άσκηση κριτικής στα δόγματα που φέρονται ως "αλήθειες", αφετέρου γιατί μπολιάζουν μια αλαζονική αντίληψη ότι γνωρίζεις το "καλό" των άλλων, ότι μπορείς να κρίνεις τις ζωές τους, τις επιλογές τους -και επομένως, αν περνά απ' το χέρι σου, δικαιούσαι να τις καθυποτάξεις, να τις ελέγξεις. Είναι δύο συστατικά που οδηγούν σε έναν εκρηκτικό συνδυασμό, ένα συνδυασμό που μπορεί να δυναμιτίσει το φιλελεύθερο life-style οποιασδήποτε κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο οτι η ραγδαία πρόοδος του ανθρώπινου γένους κατέστη εφικτή μόνον μετά την αναστολή της επιρροής της θρησκοληψίας στις ζωές των "άλλων". Μια διεκδίκηση τολμηρών στοχαστών/φιλοσόφων, όπως ο Βολταίρος, που κυνηγήθηκαν όσο λίγοι κατατρεγμένοι για τις ιερόσυλες ιδέες τους!
Αν ενδιαφέρεστε για τα πιο πρόσφατα άρθρα μου, έχετε ερωτήσεις ή επιθυμείτε να μου προτείνετε ένα θέμα, μπορείτε να με ακολουθήστε στο Facebook και να επικοινωνήσετε μαζί μου.