Ο φτωχός ιταλικός Νότος είναι γνωστό ότι αποτελεί τη φημισμένη χωματερή του πλούσιου Βορρά. Χωματερή δεν σημαίνει τίποτα· μόνο αν υπολογίσει κανείς ότι στη Νάπολη και στα περίχωρα -από την Καμπανία ως την Πούλια κι από την Καζέρτα ως το Πρίντιζι- εδρεύει και δραστηριοποιείται ο πασίγνωστος υπόκοσμος των μαφιόζικων οικογενειών μπορεί να μπει στο θέμα. Η κινέζικη ΚΟΣΚΟ, η σημαντικότερη ναυτιλιακή εταιρεία της Κίνας, συνδέει τις ντόπιες φατρίες με τα εμπορεύματα που παράγονται στην Ανατολή. Η Ευρώπη προσφέρει το περιτύλιγμα, ενώ η Κίνα το περιεχόμενο. Η λάμψη της πασαρέλας και της κοσμικής ζωής τροφοδοτείται από τη «μαύρη υφαντουργία» του Σαλέντο και της Νάπολης. Χωριά ολόκληρα, αυτοσχέδιες πολιτείες που κρύβουν εργαστήρια, λούμπεν χειρώνακτες οι οποίοι υπηρετούν τα αφεντικά των φατριών που ηγεμονεύουν με τον τρόμο και το αίμα.
Ο Μάρτης δεν λείπει από τη μαφιόζικη Σαρακοστή. Η κόκα αναχωρεί από τη Νότια Αμερική, περνά από την Ισπανία και φτάνει στην Αλβανία διά ξηράς. Η ηρωίνη ξεκινά από το Αφγανιστάν και μεταφέρεται μέσω Βουλγαρίας, Κοσόβου και Αλβανίας. Μαριχουάνα και χασίς κατάγονται από τις χώρες του Μαγκρέμπ, με βαποράκια Τούρκους και Αλβανούς. Σημειωτέον ότι ενώ η ηρωίνη έχει ξεπέσει, η κόκα κυριαρχεί διότι ξέφυγε από τη μαστούρα κι έγινε καθημερινή υπόθεση. Είναι η ουσία των φορτηγατζήδων, των φοιτητών, των κομπιουτεράδων, των γυναικών και του νυχτοκάματου. Τυχαία ειπώθηκε ότι «η κοκαΐνη είναι ο τρόπος που επινόησε ο Θεός για να σου πει ότι έχεις πολλά λεφτά;».
Η διακίνηση -εργατικών χεριών, εμπορευμάτων, ναρκωτικών ουσιών, αποβλήτων, όπλων, πορνείας και επιχειρήσεων- αποτελεί την περηφάνια των φατριών και των κάθε λογής καρτέλ που σκαρώνουν μισονόμιμα μισοπαράνομα αυτό το βρόμικο εμπορικό παιχνίδι που κοστίζει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Θα πίστευε κανείς ότι ο Νότος έχει σπαρθεί από αλλόκοτα ανθρωποειδή που έπεσαν από την καλαθούνα του Σατανά. Μόνο που η ηθικολογία δεν παίζει κανέναν ρόλο σε αυτό τον υπόκοσμο. Τα ήθη είναι αμιγώς πολεμικά, οι μαφιόζοι δολοφονούνται, αλλά οι επιχειρήσεις παραμένουν. Από τη φυλακή ένα παιδί έγραφε: «Θέλω να μπαίνω σε ένα μαγαζί και να με σέβονται, να έχω καταστήματα σε όλο τον κόσμο. Κι έπειτα θέλω να πεθάνω. Αλλά όπως πεθαίνει ένας αληθινός άντρας: θέλω να πεθάνω δολοφονημένος». Η οικονομική επιτυχία, η εξουσία, η δύναμη, ο στρατός της φατρίας, οι υπόγειες συνδέσεις με τη νόμιμη εξουσία, οι εκτελέσεις αντιπάλων και μη είναι τα βασικά εμβόλια κατά της άγονης ζωής που διάγει ο νομοταγής πολίτης. Οι μαφιόζοι ζουν περίπου σαν «ομιλούντες νεκροί».
Ωστόσο, δεν πρόκειται για απλούς πιστολάδες που μετράνε τις μέρες τους. Απεναντίας, κάνουν μεγάλες οικογένειες, έχουν συνείδηση επιχειρηματία και φιλοδοξίες κοινωνικής επιβολής, σπουδάζουν τα παιδιά τους, καθώς τα κέρδη τους είναι αμύθητα και οι κατοικίες τους ανακτορικές. Επίσης, οι γυναίκες, που θα μπορούσαν να αποτελούν ανασταλτικό μηχανισμό σε αυτήν τη λατρεία του χρήματος και του αίματος, δεν συναινούν απλώς, υπερθεματίζουν και ενίοτε υποκαθιστούν τους διαβόητους μπος, όπως η Άννα Μότσα ή η Πουπέττα Μαρέσκα. Ο φυσικός θάνατος μάλλον σπανίζει στις τάξεις τους. Ορθότερα θα λέγαμε ότι είναι ντροπή, διότι αργά ή γρήγορα όποιος ανέρχεται και κυριαρχεί θα πρέπει να πεθάνει. Το Σύστημα συνιστά συμβόλαιο θανάτου - παθητικά και ενεργητικά. Κάθε μαφιόζος ηδονίζεται να εκτελεί τον αντίπαλο όχι με μια σφαίρα, αλλά τελετουργικά, σατανικά, κάνοντάς τον εξευτελισμένο θεατή του θανάτου του. Το καταρρακωμένο πτώμα του Εντοάρντο Λα Μόνικα διαβαζόταν σαν κείμενο: σου κόβουμε τα αυτιά (με τα οποία άκουσες πού κρυβόταν ο μπος)· σου σπάζουμε τους καρπούς (γιατί κίνησες τα χέρια για να πάρεις λεφτά)· σου βγάζουμε τα μάτια με κατσαβίδι (γιατί με αυτά κοίταξες)· σου κόβουμε τη γλώσσα (με την οποία μίλησες)· σου σφραγίσαμε τα χείλη με σταυρό (γιατί πρόδωσες την πίστη σου)· σου λιώσαμε το πρόσωπο με σφυρί (γιατί το έχασες ενώπιον του Συστήματος).
Ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, Ναπολιτάνος και με σπουδές φιλοσοφίας, στον οποίο οφείλουμε αυτήν τη μαρτυρία (Γόμορρα, μτφρ. Μαρία Οικονομίδου, εκδόσεις Πατάκης), δεν αποφεύγει και τις μαύρες στατιστικές. Η Καμόρα εκτέλεσε περισσότερους από τη Μαφία της Σικελίας, από την Ντράγκετα, από τη ρώσικη μαφία, από τις αλβανικές οικογένειες, από την ΕΤΑ στην Ισπανία, από τον ΙΡΑ στην Ιρλανδία, από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες. Όσο για τα όπλα, διαπιστώνει ότι η Ιταλία ξοδεύει ετησίως είκοσι επτά χιλιάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Όπερ σημαίνει περισσότερα από τη Ρωσία, διπλάσια από το Ισραήλ. Συνολικά οι φατρίες διαχειρίζονται τα τρία τέταρτα των όπλων που κυκλοφορούν στον πλανήτη. Με πρώτο και καλύτερο το Καλάσνικοφ.
Θα μπορούσε, λοιπόν, να λείπει από αυτήν τη δραματική μπαλάντα μια αναφορά στον Μιχαήλ Τιμοφέγιεβιτς Καλάσνικοφ; Εδώ βρίσκεται και ένα από τα τρομερά οξύμωρα της τεχνικής και του πολιτισμού. Ένας γαλήνιος άνθρωπος κατασκεύασε το όπλο που θα αποδεικνυόταν δήμιος της ανθρωπότητας. Το οπλοπολυβόλο του -απλό στη χρήση- εξόντωσε περισσότερους από τα θύματα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, από τη βουβωνική πανώλη, από την ευλογιά, από το σύνολο των νεκρών που άφησαν πίσω τους οι σεισμοί του γήινου φλοιού. «Εγώ εφηύρα το όπλο, το πώς το χρησιμοποιούν οι άλλοι δεν με αφορά».