Τoo soon. Μπορεί να φταίει αυτό. Όσα αφηγείται η νέα ταινία του κ. Γαβρά είναι υπερβολικά πρόσφατα. Πιάνω τον εαυτό μου να θυμάται την αγωνία με τις κλειστές τράπεζες. Τους καβγάδες με συγγενείς και φίλους (γιατί;). Τις κακίες που είπαμε ο ένας στον άλλον (γιατί;). Το ότι ήμασταν με το «ναι» ή ήμασταν με το «όχι» κι αυτό αρκούσε για να μαλώσουμε στις δουλειές και στις παρέες μας. Τον ζόφο. Αυτή την αλλόκοτη ησυχία που είχε πέσει παντού. Τόσο συμπαγής ήταν που την ένιωθες στον αέρα. Το βαθύτατα ταξικό στοιχείο του ζόφου, με τους πλούσιους να περηφανεύονται χωρίς ντροπή για τους λογαριασμούς τους στους φορολογικούς παραδείσους και στο εξωτερικό και τους φτωχότερους να απελπίζονται ή να καταπίνουν ως ηρεμιστικό την ιδέα ότι αυτοί, έτσι κι αλλιώς, λεφτά στις τράπεζες δεν είχαν. Ημέρες ολόκληρες που ελπίζαμε, μαλώναμε, κλαίγαμε, χαιρόμασταν και παραμυθιαζόμασταν με το παραμικρό. Ολόκληρες εβδομάδες που δεν συγκεντρωνόμασταν σε τίποτε άλλο πέρα απ' την κατανάλωση, ανάλυση και ξανα-ανάλυση των ειδήσεων. Μέρες με τόσο πυκνές και τόσο πολλές ειδήσεις, που τις έβλεπες στον ύπνο σου.
Όλα αυτά γίνανε πρόσφατα. Και, όχι, δεν είχα καμία όρεξη να μου τα θυμίσει ο κ. Γαβράς. Και δεν είχα καμία όρεξη να μου 'ρθουν πάλι στο κεφάλι εκείνες οι ημέρες. Και δεν μου αρέσουν τα έπη όταν το σενάριο το έχει γράψει η ίδια η επική φιγούρα. Μου φαίνεται τουλάχιστον αλλόκοτο. Ο κ. Βαρουφάκης μπορεί, φυσικά, να αυτοσκηνοθετείται ως ο επαναστατικός μάρτυρας που είχε πλάι του έναν, υποτίθεται, δειλό πρωθυπουργό και απέναντί του, υποτίθεται, κάτι μοχθηρούς αξιωματούχους, μπορεί, εννοείται, να γράφει τα best sellers του, να δίνει διαλέξεις, να οργανώνει ομιλίες για τα στραβά της Ένωσης και να θεωρεί ότι αδικήθηκε όταν στη δουλειά του τον αντικατέστησε ένας ταπεινός και μετριοπαθής άνθρωπος. Όμως δεν καταλαβαίνω ποια καλλιτεχνική πρόκληση βρίσκεται σ' αυτήν την ιστορία και σίγουρα δεν βρίσκω πουθενά μέσα σε όλο αυτό ούτε καν την πιθανότητα να περάσω ευχάριστα την ώρα μου στο σινεμά.
Ο κ. Βαρουφάκης μπορεί, φυσικά, να αυτοσκηνοθετείται ως ο επαναστατικός μάρτυρας που είχε πλάι του έναν, υποτίθεται, δειλό πρωθυπουργό και απέναντί του, υποτίθεται, κάτι μοχθηρούς αξιωματούχους, όμως δεν καταλαβαίνω ποια καλλιτεχνική πρόκληση βρίσκεται σ' αυτήν την ιστορία
Βέβαια, με όλα αυτά, δεν σκοπεύω να υποτιμήσω την ανάγκη σκληρής κριτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν έχουμε επεξεργαστεί, νομίζω, επαρκώς τα στραβά της Ένωσης. Μιλάμε για την Ευρώπη των εθνικισμών, αλλά εξακολουθούμε να συνδέουμε τη μετανάστευση με την ασφάλεια ή να βλέπουμε τους ξένους ως απειλή.Ενώ αναζητούμε ευκαιρίες ανάπτυξης, στη μετανάστευση δεν βλέπουμε μια ευκαιρία αλλά ένα βρομερό, απειλητικό πρόβλημα προς διαχείριση. Ταυτόχρονα, η πολιτική έχει φύγει απ' το κάδρο. Η Ένωση απευθύνεται στους νέους με χίπστερ διατυπώσεις, βιντεάκια και σαχλαμαρίτσες στα social, για να μη μιλήσει πολιτικά. Η απολιτίκ, ανέλεγκτη και κατά κύριο λόγο όχι αιρετή ελίτ της «δίνει λύσεις» σε πολιτικά θέματα με κλειστά γκρουπ σοφών, νομικών και οικονομολόγων. Υιοθετούνται οι πιο φλύαρες νομικές διατυπώσεις και η πιο άκαμπτη γλώσσα για χίλια δυο κρίσιμα θέματα που οι πολίτες ούτε καταλαβαίνουν ούτε αντέχουν να προσπαθήσουν να καταλάβουν. Την ίδια ώρα που η Ένωση προτάσσει τα ανθρώπινα δικαιώματα σε διάφορα νομικά της ευχολόγια, sites και δημόσιες τοποθετήσεις, αποτυγχάνει φριχτά να αποτρέψει θανάτους μεταναστών και προσφύγων στα σύνορά της.
Κάποιος πρέπει να μιλήσει γι' αυτά. Και πιστεύω ότι κυρίως πρέπει να το κάνουν αυτοί που πιστεύουν στην Ευρώπη. Να κρίνουν τις ατυχέστατες διατυπώσεις που κάνουν την Κομισιόν να μοιάζει με κλαμπ για προνομιούχους γραφειοκράτες μ' έναν «τρόπο ζωής» που κινδυνεύει. Να ενημερώνουν διαρκώς τους πολίτες για ό,τι αντιδημοκρατικό συμβαίνει στην Ένωση. Για το πώς λειτουργούν τα λόμπι. Για τον ίσως υπερβολικά μεγάλο ρόλο που παίζουν στη νομοθέτηση της ζωής μας ανέλεγκτοι ειδικοί που τα τελευταία 25 χρόνια δεν έχουν βγει απ' το ερευνητικό τους ινστιτούτο. Να επεξεργαστούν στα σοβαρά το πώς η Ένωση θα σαγηνεύσει τη νεολαία. Να αναρωτηθούν γιατί οι νέοι αποφεύγουν την πολιτική ή γιατί είναι τόσο απελπιστικά επιφανειακοί όταν ασχολούνται μαζί της.
Οι άνθρωποι που νοιάζονται για την Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βρουν τις σωστές λέξεις να περιγράψουν τα κοινά μας βιώματα και να αρθρώσουν κριτική για την κοινή μας ζωή. Αν αυτή την κριτική αρνούνται να την αναλάβουν σοβαρές φωνές ή αν επικρίνονται όταν το κάνουν ως εχθρικές, αντίθετες στο ενωσιακό εγχείρημα, αριστερίστικες, ακραίες ή άκαιρες, τότε το πεδίο της κριτικής μένει υπερβολικά ανοιχτό. Σ' αυτόν τον ανοιχτό χώρο έρχονται και ακκίζονται τα ναρκισσιστικά παιδιά. Εκφράζουν εύκολα κατηγορίες κατά της Ένωσης, πολλές από τις οποίες είναι εντελώς βάσιμες. Σ' αυτόν τον χώρο φύεται και ο άνθρωπος που διαπραγματευόμενος έγραφε το best seller του και που περιχαρής συμφώνησε να γίνει και ταινία. Γι' αρχή, επιλέγω απλώς να μην το δω.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO