Όλο γκρινιάζουμε για τις μέτριες ταινίες που θριαμβεύουν τελικά, για τις απέλπιδες προσπάθειες της «Ακαδημίας» να διατηρήσει το κύρος και τον ίδιο τον λόγο ύπαρξής της στο σύγχρονο τοπίο, εμπλεκόμενη στα (μικρο)πολιτικά ζητήματα, τις ιδεολογικές ατζέντες και τους πολιτισμικούς εμφυλίους των καιρών μας, αλλά όταν φτάνει εκείνη η μέρα της απονομής των Όσκαρ, μπαίνουμε και πάλι στο τριπ, τραβάτε με κι ας κλαίω. Ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι κατά πάσα πιθανότητα το βραβείο καλύτερης ταινίας θα πάει σε κάποια ταινία που είδαμε μια φορά από «επαγγελματική» υποχρέωση και δεν θα δούμε ποτέ ξανά.
Ας θυμηθούμε για λίγο – όσο δύσκολο κι αν είναι – τις ταινίες που πήραν το Όσκαρ καλύτερης ταινίας την τελευταία δεκαετία:
The King's Speech (Ο Λόγος του Βασιλιά)
Δεν ενθουσιάστηκε ακριβώς, επικρότησε όμως η μαμά μου όταν την είδε μετά στην τηλεόραση - η γιαγιά μου, αν ζούσε, θα επικροτούσε ακόμα περισσότερο.
The Artist
Μουγκή κι αδέσποτη στην ανέμελη κοσμάρα της. Ευτυχώς ξεχάστηκε γρήγορα μια ταινία που έμοιαζε με εκούσιο αυτοτραυματισμό του ίδιου του μέσου.
Argo
Τα είχε πάρει στο κρανίο ο τότε Πρόεδρος του Ιράν, Αχμαντινεζάντ με το έργο του Μπεν Άφλεκ που είχε ως θέμα την «κινηματογραφική» φυγάδευση ομήρων από την Αμερικανική πρεσβεία της Τεχεράνης το 1979. Κακώς χαλάστηκε τόσο, ποιος την θυμάται τώρα... Εκτός από την ατάκα του Άλαν Άρκιν: "Argo fuck yourself"
12 Years a Slave (12 χρόνια σκλάβος)
Το αντίστοιχης θεματικής "Django Unchained" είχε πιο πολλή φάση αλλά και πιο πολλή ουσία εν τέλει.
Birdman
Αν έμεινε κάτι, ήταν το περιβόητο στυλ «μονοπλάνο» (που χρησιμοποιεί και το «1917») και η ημικρανία από τα κρουστά στο αλύπητο soundtrack.
Spotlight (Όλα στο φως)
Ένα φιλμ επιπέδου μέτριας διδακτικής τηλεταινίας από τα '70s, βρέθηκε στην «κορυφή» λόγω υπερ-καίριου δήθεν θέματος: ερευνητική δημοσιογραφία παλαιάς κοπής αποκαλύπτει σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης στην Καθολική εκκλησία.
Moonlight
Η μόνη ταινία σ' αυτή την χλιαρή (στα όρια της ανυπαρξίας) λίστα που μετέφερε ένα γνήσια συναισθηματικό mood και μια γενναιότητα στην κινηματογραφική της αντίληψη, δεν χάραξε έναν καινούριο δρόμο για τα Όσκαρ, όπως πολλοί είχαν ελπίσει τότε.
The Shape of Water (H Μορφή του Νερού)
Δεν συγκλόνισε όπως ίσως φιλοδοξούσε, είχε πάντως μια απόκοσμη, λυρική, παραμυθένια υφή η ταινία του Ντελ Τόρο, αλλά στο πλαίσιο της σοβαροφανούς λίστας με τις σοκαρικές υποψηφιότητες χανόταν η όποια ιδιαιτερότητα της.
Green Book
Καθόλου τυχαίο το ότι σε όποιους έκαναν τον κόπο, ερχόταν στο μυαλό συνειρμικά μια από τις πιο παρωχημένες «οσκαρικές» ταινίες στην ιστορία του θεσμού: «Ο σωφέρ της κυρίας Ντέιζι».
Το πιο ενοχλητικό είναι ότι επικρατεί συνήθως ένα ευπρεπές τίποτα, ενώ πάντα υπάρχουν καλές ταινίες ανάμεσα στις υποψήφιες (ας μην ξεκινήσουμε για τις μυριάδες ταινιάρες που δεν υπήρξαν ούτε καν υποψήφιες).
Ανάμεσα σ' αυτές που «έχασαν» τα τελευταία αυτά χρόνια είναι αρκετές σημαντικές, ξεχωριστές και απολαυστικές ταινίες. Ενδεικτικά, κάποιες από αυτές: The Social Network, Amour, The Tree of Life, The Wolf of Wall Street, Mad Max: Fury Road, Manchester by the Sea, Get Out, Phantom Thread, The Favourite ... Όλες τους ταινίες που εκτιμήθηκαν πολλαπλώς και αγαπηθήκαν δεόντως. Δυστυχώς, παραήταν ψαγμένες, μυστήριες, βίαιες, μηδενιστικές, «αντικοινωνικές», ψυχαγωγικές για να πάρουν το μεγάλο βραβείο.
Σύμφωνα με τα καθιερωμένα κριτήρια της Ακαδημίας λοιπόν, το πιο πιθανό είναι να επικρατήσει φέτος μια ταινία σαν το «1917», που εκτός από τα τεχνικά της χαρίσματα, μοιάζει να κινείται με μοναδικό καύσιμο μια αόριστη «αντιπολεμική» πρόθεση και μια αφηρημένη νοσταλγία για κάποιες πανανθρώπινες αξίες, ενώ απουσιάζει εντελώς οποιαδήποτε σπουδή χαρακτήρων και οποιοδήποτε ιστορικό / κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο.
Θα είναι κρίμα, γιατί φέτος υπάρχουν τα «Παράσιτα» του Μπονγκ Τζουν Χο, μια μοναδική ευκαιρία να επιβραβεύσει μια ταινία που όχι μόνο θα γινόταν η πρώτη «ξένη» στην ιστορία του θεσμού που θα σήκωνε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας, αλλά θα ήταν και μια σπανιότατη περίπτωση νικήτριας που συνδυάζει με τόσο υποδειγματικό τρόπο στυλ και ουσία, μεταφέροντας χωρίς στρατεύσεις και διδακτισμούς ένα ηχηρότατο κοινωνικό μήνυμα.
Συμβιβάζομαι και με το απολαυστικό τρίωρο του Ταραντίνο αλλά είπαμε η σινεφιλική απόλαυση ποτέ δεν είναι κριτήριο στα Όσκαρ. Tο "Snowpiercer" άλλωστε, η συναρπαστική (αγγλόφωνη) φουτουριστική περιπέτεια δράσης που είχε κάνει πριν μερικά χρόνια ο δημιουργός του "Parasite", δεν είχε πάρει καμία υποψηφιότητα.
Πλάκα θα είχε επίσης να το πάρει η πιο «αμφιλεγόμενη» (αλλά και η πιο αδύνατη μάλλον – αυτό με τον χοροπηδηχτό Χίτλερ δεν έχω δει μόνο) ταινία από τις εννέα υποψήφιες, το Joker, έτσι για να γενικευτεί η σύγχυση που σκόρπισε ένα έργο που θα μπορούσε να κατοχυρωθεί ως ένα ξεχωριστό, ιδιαίτερο "origin story" ενός διάσημου χαρακτήρα κόμικ, κατάφερε όμως να εκμεταλλευτεί την περιρρέουσα δηλητηριώδη ατμόσφαιρα και να εμφανιστεί ως περιπτωσιολογική μελέτη αυθαίρετων ιδεολογικών αναγνώσεων.
Θα το πάρει όμως μάλλον το Όσκαρ Α' ανδρικού ο Ζαοκίν Φίνιξ στον ομώνυμο ρόλο, αφαιρώντας για άλλη μια φορά την διάκριση από τον πιο σταθερά άξιο και συνεπή σταρ του σύγχρονου σινεμά, τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο, ο οποίος παρέδωσε άλλη μια σπουδαία ερμηνεία στο «Κάποτε...στο Χόλιγουντ», χωρίς ιδιοσυγκρασιακά κόλπα και χωρίς επιδεικτικές ακρότητες.