Ξενοδοχείο πολλών αστέρων σε απομακρυσμένη περιοχή έκανε προσφορά σε εξειδικευμένο επαγγελματία να δουλέψει από 1η Μαΐου μέχρι 31 Οκτωβρίου χωρίς ούτε μία μέρα ρεπό με αμοιβή που θα έπαιρνε αν δούλευε γκαρσόνι στην Αθήνα. Δεν πήγε γιατί βρήκε πολύ καλύτερη δουλειά κοντά στο σπίτι του.
Παρ' ότι η ανεργία εξακολουθεί να είναι υψηλή, οι εργαζόμενοι που έχουν κάποια προσόντα φαίνεται ότι έχουν περισσότερες ευκαιρίες να βρουν μια δουλειά.
Αυτό ισχύει και για τους νεότερους, όπως φαίνεται και από την ανταπόκρισή τους σε αγγελίες για θέσεις εργασίας. Τα τελευταία χρόνια, αρκετοί νέοι και νέες που δεν είχαν σταθερή δουλειά βρήκαν μια διέξοδο που τους καλύπτει εργασιακά και επαγγελματικά. Σε αυτό βοήθησε ο μεγάλος αριθμός νέων που έφυγαν στο εξωτερικό, το ότι αρκετοί βρήκαν τρόπο να εξειδικευτούν αλλά και η σημαντική ζήτηση στον τομέα της φιλοξενίας (που σε αρκετές τουριστικές περιοχές δεν καλύπτεται εύκολα).
Διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι στη Δύση περιμένουν αρκετά περισσότερα από τις εταιρείες τους (δεδομένου ότι έχουν κουραστεί να περιμένουν κάτι από την πολιτική). Έχουν υψηλότερες προσδοκίες, αλλά και απαιτήσεις. Η σκυτάλη έχει περάσει στις εταιρείες που διακηρύσσουν ότι βασίζουν πολλά στις σχέσεις τους με τους εργαζόμενους.
Μεγάλες εταιρείες που έχουν καταστήματα λιανικής πώλησης καλύπτουν με αρκετή προσπάθεια τις θέσεις εργασίας πρώτης γραμμής (πωλητές, ταμεία κ.λπ.). Οι εργαζόμενοι με σχετικά προσόντα προτιμούν να δουλέψουν μία σεζόν στον τουρισμό γιατί, λίγο-πολύ, εξασφαλίζουν το ίδιο ετήσιο εισόδημα με συνθήκες εργασίας που θεωρούν καλύτερες.
Η Ελλάδα έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά λόγω της κρίσης και της δομής των επιχειρήσεων, ωστόσο υπάρχουν ορισμένα κοινά στοιχεία με εξελίξεις σε πιο ανεπτυγμένες χώρες. Ο κοινός παρονομαστής είναι ότι μια αξιοσημείωτη μερίδα εργαζομένων είναι σε καλύτερο σημείο διαπραγμάτευσης απ' ό,τι το πρώτο μισό της δεκαετίας.
Πριν από λίγο καιρό ο πιο ακριβοπληρωμένος τερματοφύλακας του κόσμου, ο Kepa Arrizabalaga της Τσέλσι, αρνήθηκε να αντικατασταθεί, κάτι πρωτοφανές στα χρονικά του ποδοσφαίρου. Αυτό ήταν μια ευκαιρία για αρκετά πασίγνωστα διεθνή μέσα να κάνουν ρεπορτάζ για τα απανωτά φαινόμενα «αντίδρασης» ή «απείθειας» από μεσαίους αλλά και καλοπληρωμένους εργαζόμενους μεγάλων εταιρειών.
Πολλές ενδείξεις οδηγούν στην εντύπωση ότι οι εργαζόμενοι την τελευταία διετία δεν είναι τόσο υπάκουοι όσο τα προηγούμενα χρόνια. Η πολιτική και κοινωνική αναστάτωση που επικρατεί στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ (αλλά και σε άλλα σημεία του κόσμου) είναι ένα υπόβαθρο που εξυπηρετεί τέτοια φαινόμενα. Διάφορες αναλύσεις συγκλίνουν στο ότι αυτό το κλίμα είναι αποτέλεσμα της κόπωσής τους τόσο από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης του 2008 όσο και από τις συνεχείς τεχνολογικές αλλαγές.
Αυτά τα συμπτώματα παρατηρούνται στις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες της Δύσης (ο απόηχός τους φτάνει και σε χώρες όπως η Ελλάδα). Αρκετοί εργαζόμενοι νιώθουν ότι επωμίστηκαν το κύριο βάρος της λιτότητας που ακολούθησε την κρίση αλλά και ότι οι τεχνολογικές αλλαγές λειτούργησαν εις βάρος του ελεύθερου χρόνου τους (π.χ. πλέον η δουλειά τούς ακολουθεί, αφού φύγουν από το γραφείο, βράδυα και Σαββατοκύριακα).
Αποτελέσματα αυτής της συμπεριφοράς είναι ότι νιώθουν πως έχουν λιγότερους δεσμούς με τον εργοδότη τους απ' ό,τι παλιότερα (loyalty). Και όσοι δεν μπορούν να βρουν εύκολα δουλειά αλλού προτιμούν τον δρόμο της παθητικότητας.
Δυσαρέσκεια προκύπτει και όταν οι νέες και οι νέοι νιώθουν ότι πρέπει να βρουν δεύτερη και τρίτη δουλειά, ώστε να εξασφαλίσουν ένα εισόδημα αντίστοιχο με αυτό στο οποίο τους είχαν συνηθίσει οι γονείς τους.
Εβδομάδα 4 ημερών;
Ο φημισμένος οικονομολόγος Κέινς το 1930 είχε κάνει την πρόβλεψη ότι τον 21ο αιώνα τα εγγόνια του θα δούλευαν 15 ώρες την εβδομάδα, δηλαδή περίπου μόνο δύο μέρες (στο πόνημά του «Economic possibilities for our grandchildren»). Έπεσε τελείως έξω.
Αυτά τα ρεαλιστικά στοιχεία έχουν κάνει κάποιους αναλυτές να εξετάσουν τα συμπτώματα αυτά πέρα από τη συγκυρία. Όχι τόσο για τους εργαζόμενους που δουλεύουν για το προς το ζην και δεν έχουν πολλά περιθώρια αντίδρασης αλλά περισσότερο για τη νέα γενιά με τα πολλά πτυχία, τις γλώσσες και τις εμπειρίες. Ένα μεγάλο μέρος τους μεγάλωσε ηρωοποιώντας πρόσωπα όπως ο Steve Jobs (ο ιδρυτής της Apple) και άλλες ιδιοφυΐες της τεχνολογίας των οποίων η εικόνα είναι ισχυρότερη από αυτήν που είχαν παλιότερα οι αστέρες του ροκ. Αυτές οι προσωπικότητες ευαγγελίζονταν το μοντέλο εργασίας «όλα για τη δουλειά».
Αρκετά μέλη εκείνης της νέας γενιάς, λοιπόν, είχαν αναγάγει την εργασία σε ισχυρό στοιχείο της ταυτότητάς τους. Δημιουργήθηκε κάποιο είδος θρησκείας. Τώρα βλέπουν πως αυτό απέδωσε αρκετά λιγότερο απ' όσο περίμεναν, τόσο σε εισόδημα όσο και σε ισορροπία προσωπικής ζωής-εργασίας.
Όταν η ομάδα του LinkedIn γράφει και προωθεί άρθρο που λέει ότι το να είσαι υπεραπασχολημένος έχει καταλήξει να είναι ένα νοσηρό σύμβολο status, καταλαβαίνεις ότι τα πράγματα είναι σοβαρά. To site αυτό, που απευθύνεται σε φιλόδοξα, υψηλόβαθμα στελέχη καριέρας, φτάνει στο σημείο να πει ότι και λίγη τεμπελιά είναι δημιουργική.
Διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι στη Δύση περιμένουν αρκετά περισσότερα από τις εταιρείες τους (δεδομένου ότι έχουν κουραστεί να περιμένουν κάτι από την πολιτική). Έχουν υψηλότερες προσδοκίες, αλλά και απαιτήσεις. Η σκυτάλη έχει περάσει στις εταιρείες που διακηρύσσουν ότι βασίζουν πολλά στις σχέσεις τους με τους εργαζόμενους.
Κάπου εδώ φαίνεται πόσο εκτός πραγματικότητας ήταν ο καβγάς για την 7ήμερη εργασία. Αρκετοί εργαζόμενοι θα αποδεχτούν κάποιο τέτοιο πλαίσιο, αλλά οι πιο ικανοί θα αναζητήσουν δουλειά σε άλλη χώρα, εκεί όπου προχωράει πιο γρήγορα η απομυθοποίηση της εργασίας ως θρησκείας και οι εργοδότες προσαρμόζονται σε τάσεις που έχουν σχέση με την ποιότητα της ζωής των εργαζομένων.