Σταμπολίδης σημαίνει ο γιος του Πολίτη. Oι γονείς μου είχαν καταγωγή κωνσταντινουπολίτικη και μικρασιάτικη. Το παλιό επίθετο της οικογένειας πρέπει να ήταν Ασλάνογλου - ο γιος του λιονταριού. Έφυγαν κάποια στιγμή γιατί είχαν περιουσίες στο Εσκί Σεχιρ, στο Δορύλαιο δηλαδή. Και δεν τους έλεγαν πια Ασλάνογλου αλλά Σταμπολίδηδες, δηλαδή αυτοί που ήρθαν από την Ιστανμπούλ.
Οι γονείς μου παντρεύονται στα Χανιά. Είμαι ο πέμπτος, ο τελευταίος. Δεν ήμουν η περίπτωση του χαϊδεμένου παιδιού αλλά του ανεξάρτητου, του παιδιού που πρέπει να φροντίσει μόνο του να επιβιώσει, γιατί η προσοχή είναι δοσμένη στα μεγαλύτερα παιδιά και στις αδερφές του.
Έχει πάρα πολλά ερεθίσματα τα Χανιά. Οι πρώτες μυρωδιές των πραγμάτων, η ιστορία το Αρσενάλι, τα βενετσιάνικα, τα αρχαία, η Αγορά, το Γυμνάσιο, όλα αυτά σε μια πόλη που σφύζει από ζωή, η οποία είναι πάρα πολύ φιλελεύθερη και στη σκέψη της και στην οργάνωση της. Η μητέρα μου, όταν ήμουν γύρω στα 14, μου είπε «Να κάνεις αυτό που θες εσύ. Μόνο θέλω να μου υποσχεθείς κάτι. Αν γίνεις παπάς, Να γίνεις πατριάρχης, αν πας στην Αεροπορία, να γίνεις πιλότος. Αν πας για δάσκαλος, να γίνεις καθηγητής στο πανεπιστήμιο».
Αγαπάω πάρα πολύ τους ανθρώπους - με τα καλά τους, με τα στραβά τους, με τα ωραία τους, με τα άσχημα. Μου αρέσει αυτο το ον που λέγεται άνθρωπος από παιδί. Είχα πάντα μέσα μου αυτές τις ιστορίες των παππούδων, των χωρών της Μικράς Ασίας, τα ταξίδια, το παραμυθι, το μύθο. Αν θέλετε, αυτό με έσπρωξε υποσυνείδητα στον άνθρωπο από το παρελθόν, που έπρεπε να πάρεις τα κομμάτια του παζλ και να τα ενώσεις για να τον ανασυστήσεις.
Εάν με ρωτούσατε σήμερα πού θα ήθελα να επιστρέψω, εγώ θα ξαναπήγαινα στα φοιτητικά μου χρόνια, στη Θεσσαλονίκη. Πρόλαβα, ενώ ήταν σε σύνταξη, τον Ιωάννη Κακριδή, τον Γιώργο τον Μπακαλάκη, το δάσκαλό μου, τον Ανδρόνικο, το δεύτερο δάσκαλό μου, τον Γιώργο Δεσπίνη. Και οι δυο με σημάδεψαν. Ο Ανδρόνικος ήταν αυτή η σφαιρική αντιμετώπιση των πραγμάτων, η λογοτεχνία και ο Δεσπίνης η όξυνση του νου, η λεπτομέρεια, όλα σε μια επιστημονική βάση. Ήταν οι συγκυρίες των πραγμάτων -ένα μέρος των φοιτητικών μου χρόνων μες στη δικτατορία-, οι δυσκολίες που μας ένωναν με τους συμφοιτητές μας, οι εκδρομές μας οι καταπληκτικές στη Μικρά Ασία. Είναι αυτή η όσμωση των πραγμάτων και της ζωής. Έζησα πολλά, ερωτεύτηκα, ήταν μια πολύ ωραία ζωή, οξύνθηκε ο νους. Πήρα το πτυχίο μου με 10, οχι με 9.9, με 10.
Κατέληξα ότι, αν έκανα Κλασική Αρχαιολογία, θα μπορούσα να έχω και το πριν και το μετά - να κάνω δηλαδή αρχαιολογία πιο σφαιρικά. Η Αρχαιολογία δεν μπορεί να ειναι απο το 1100 μεχρι το 1130, είναι και πριν και μετα κι όποιος δεν τα καταλάβει αυτά έχει χάσει απο χέρι. Βεβαίως και είναι καλοί οι ειδικοί, αλλά εγώ ήθελα να γίνω πανεπιστημιακός δάσκαλος - κι αυτό σημαίνει πανεπιστήμιο, όχι ΑΕΙ. Αυτή η συρρίκνωση εμένα με πληγώνει. ΑΕΙ σημαίνει Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, συρρίκνωση δηλαδή του ρόλου του πανεπιστημίου. Πανεπιστήμιο σημαίνει κάτι άλλο: σφαιρική αντιμετώπιση των πραγμάτων, δεν σημαίνει εκπαίδευση μόνο. Σημαίνει παιδεία.
Όταν γύρισα από τη Γερμανία, υποστήριξα τη διατριβή μου στη Θεσσαλονίκη και ο συγχωρεμένος ο Ανδρόνικος μού είπε: «Άκου παιδί μου, ουδείς προφήτης στη χώρα του». Ήταν να πάω στο Σινσινάτι, αλλά είχαν προκηρυχτεί οι θέσεις και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το προτίμησα ως νέο πανεπιστήμιο, γιατί ήλπιζα στο καινούργιο. Και πράγματι, τα πρώτα χρόνια ήταν πολύ δημιουργικά και πολύ ευχάριστα. Οχι πως τωρα δεν είναι, αλλά δεν έχω πια και όλη του την εικόνα, γιατί μετά το '96 ήρθα εδώ, στο Μουσείο, φορώντας δυο καπέλα, όπως λέω. Είναι ωραίο να αφήνεις το ένα και να βάζεις το άλλο. Λειτουργεί καλά - πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία. Σε εξοντώνει αλλά είναι μια θαυμάσια ισορροπία. Νομίζω πως φαίνεται το έργο στο Μουσείο. Πολλά από τα όνειρά μου, οι εκθέσεις «Η πόλη κάτω από την πόλη», «Οι Πλόες», «Ο Πικάσο» δεν θα μπορούσαν ποτέ να υλοποιηθούν αν ήμουν μόνο καθηγητής στο πανεπιστήμιο.
Διδάσκω 26 χρόνια. Είμαι αυτήν τη στιγμή ο αρχαιότερος, μετά τον Μιχάλη Τιβέριο, καθηγητής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Κλασικής Αρχαιολογίας. Έχει να κάνει με αυτο που λέει ο Παπανούτσος για την αντανάκλαση της ψυχής, με πολύ ωραίο τρόπο: «Η παράδοση της ψυχής στην αισθητική εποπτεία ειναι το άπαν». Οταν έγω παίρνω όμορφα πράγματα αντανακλώ και όμορφα πράγματα. Στη ζωή μου προσπαθώ να υπερπηδώ τα εμπόδια ή να τα αφήνω στην άκρη.
Οι άνθρωποι που προσπαθούν να σε ποδηγετήσουν είναι πάρα πολλοί. Εγώ τους ανθρώπους τους ξεχωρίζω σε δυο είδη. Τους δημιουργούς και τους μη δημιουργούς. Οι δημιουργοί είναι αυτοί που προχωρούν και οι μη δημιουργοί είναι αυτοί που προσπαθούν να τους σταματήσουν. Το ‘χω ζήσει στο πετσί μου, άνθρωποι μορφωμένοι να προσπαθούν να σε τυλίξουν στα δίχτυα τους, να σε πάνε προς τα πίσω. Δεν έχουν μάθει στη ζωή τους πως τίποτα δεν ελέγχεται από την άποψη της ανθρώπινης αδυναμίας.
Ο άνθρωπος μπορεί να είναι και Θεός, μπορεί να είναι όμως και ζώον. Εναι και τα δυο μαζί. Το θέμα ειναι η προσπάθεια να τείνει προς το Θείον και όχι να τραβάς τον άλλον να γίνει ζώον σαν και σένα.
Φέτος συμπληρώνουμε 25 χρόνια ανασκαφών στην Ελεύθερνα - πιστεύω ότι αν ενταθούν οι ανασκαφές θα μπορούσε η Ελεύθερνα, σε 2-3 γενιές, να έχει αναπτυχθεί έτσι ωστε να ειναι πραγματικά ένα μοναδικό παράδειγμα ανασκαφικού χώρου. Εξάλλου, ο χώρος δεν ειναι μόνο αρχαιολογικός αλλά έχει και φυσικό κάλλος. Οι επισκέπτες μπαίνουν σε μια κάψουλα χώρου και χρόνου, με τα ρυάκια του, τους λόφους του, τις γέφυρές του, τα μονοπάτια του και θα μπορεί έτσι να δει κανείς την Ελεύθερνα από την προϊστορία μέχρι τα βυζαντινά χρόνια, με έμφαση βέβαια στη Νεκρόπολη.
Θεωρώ το θέμα του χρόνου πάρα πολύ σημαντικό και ως αρχαιολόγος και ως σκεπτόμενος άνθρωπος, γιατί κανείς δεν μπορεί να του ξεφύγει. Ο Χρόνος είναι ο Κρόνος που τρώει τα παιδιά του. Αργά ή γρήγορα θα μας καταναλώσει. Ως αρχαιολόγος τον αντιμετωπίζω με μια στωικότητα, με μια φιλοσοφημένη, κατά το δυνατόν, σκέψη, ότι έτσι είναι τα πράγματα. Το μόνο που μπορεί να του αντισταθεί ειναι το Έργο. Τι κάνεις για να μείνει στη μνήμη. Αυτό που μένει στη μνήμη δεν ξεχνιέται, άρα δεν πεθαίνει. Ξέρετε πόσοι παππούδες μάς χωρίζουν από τον Σωκράτη; Ογδόντα και νομίζουμε ότι είναι ένα διάστημα τεράστιο. Δεν είναι. Εάν το σύμπαν δημιουργήθηκε στην αρχή ενός 24ώρου, ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν είναι παρά μόνο τα 2 τελευταία λεπτά πριν χτυπήσει μεσάνυχτα.