Έξυπνη, υπέρκομψη, καλοαναθρεμμένη. Η Ασμά Αλ Ασάντ, όταν πίσω στο 2000 παντρευόταν τον Μπασάρ Αλ Άσαντ, πολλοί έκαναν λόγο για τη «λαίδη Ντι της Συρίας», μια γλυκιά, χαρισματική γυναίκα που ήξερε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, που αναζητούσε συμβουλές για το πώς να γίνει μια αποτελεσματική Πρώτη Κυρία. Τώρα, όσοι τη συμβούλευσαν ή τη συμπάθησαν τότε, μάλλον μετανιώνουν.
Η Ασμά γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1975, από Σύριους γονείς. Ο πατέρας της, από τους πιο διάσημους καρδιοχειρουργούς της Harley Street και η μητέρα της, διπλωματική ακόλουθος, την μεγάλωσαν σε ένα από τα πιο εύπορα σπίτια του Acton. Θα σπουδάσει στο King 's College στο Λονδίνο και θα εργαστεί ως ανώτερο στέλεχος της JP Morgan, αλλά και ως οικονομική αναλύτρια της Ντόιτσε Μπανκ.
Μιλάει αγγλικά, με βρετανικό αξάν, είναι κοσμοπολίτισσα και γνωρίζει καλά τις παγίδες της οικονομίας. Είναι προφανές ότι η Ασμά δεν θα παίξει τον ρόλο της σκιάς πίσω από τον σύζυγό της, όπως συνέβη με την πεθερά της, της σιωπηλής και υποταγμένης Ανίσα.
Με τον 10 χρόνια μεγαλύτερο της Άσαντ θα γνωριστούν καλύτερα, όταν εκείνος θα έρθει στο Λονδίνο να σπουδάσει οφθαλμίατρος. Είναι η εποχή που η Ασμά έχει γίνει δεκτή στο Χάρβαρντ. Θα προτιμήσει, ωστόσο, ένα μέλλον με τον άντρα της ζωής της, όπως τον αποκαλεί, τον ντροπαλό και λιγομίλητο Μπασάρ, με τον οποίο το μόνο που τους χωρίζει είναι ότι εκείνη είναι Σουνίτισσα με ρίζες από Χομς και ο Μπασάρ Αλαουίτης. Αυτό δεν θα εμποδίσει τον πολυτελή μυστικό γάμο τους και τον ερχομό τριών παιδιών.
Για πολλούς, η οικογένεια του Ασάντ, ενεργή στη Συρία ήδη από το 1970 δεν διαφέρει και πολύ από τη μαφία. Πολιτική και επιχειρήσεις βρίσκονται εδώ και χρόνια στο έλεος των Ασάντ, με ορκισμένους εχθρούς, αλλά και σημαντικούς φίλους.
Η δικτύωση της οικογένειας σε όλους τους τομείς της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής της σύγχρονης Συρίας έχει γίνει αρκετές φορές αντικείμενο ντοκιμαντέρ και ερευνών, τόσο για την ιεραρχία και τις πρακτικές της, όσο και για τον τρόπο να παραμένει στην εξουσία, είτε στο προσκήνιο είτε παρασκηνιακά.
Ο στρατός, οι μυστικές υπηρεσίες και οι διεφθαρμένοι πολιτικοί υπήρξαν από πάντα τα πραγματικά ατού του πατέρα του Ασάντ, του επίσης δικτάτορα Χαφίζ Αλ Άσαντ. Όταν πέθανε ο Χαφίζ, ο δικτάτορας που είχε απλώσει τα πλοκάμια του σαν χταπόδι σε όλη την κοινωνία, όπως λένε οι συμπατριώτες του γιου του, όλοι πίστευαν ότι η Συρία θα ανασάνει, είτε αναλάμβανε ο μορφωμένος και σε επαφή με τη Δύση, Μπασάρ είτε κάποιος άλλος.
Ο Μπασάρ, όμως, δεν ήθελε την εξουσία. Ήθελε να γίνει αστέρι της οφθαλμολογίας. Ήταν λιγομίλητος, ντροπαλός και σε εξαιρετική αμηχανία κάθε φορά που συναντούσε κάμερες, φωτογράφους και δημοσιογράφους. H Ασμά στο πλευρό του, η γυναίκα που έλεγε ότι θέλει να γίνει η φωνή ειρήνης για όλους τους συμπατριώτες της ήταν μια εγγύηση ότι επιτέλους η χώρα έπεφτε στα χέρια κάποιου μετρημένου, κάποιου όχι παράφρονα, που θα αντιμετώπιζε το αξίωμά του με υπευθυνότητα και δυτικόστροφη σκέψη.
Όταν τελικά ο Μπασάρ εξελέγη, ακόμη κι αν αυτό δεν έγινε με ακριβώς δημοκρατικές διαδικασίες, πολλοί πίστεψαν ότι η δημοκρατία είναι κοντά, ότι θα έμπαινε ένα τέλος στις τακτικές "εξαφάνισης" των πολιτικών αντιπάλων και των επιχειρηματιών που δεν ήταν φίλοι του καθεστώτος του πατέρα του.
Έξι μήνες μετά τον μυστικό πολυτελή γάμο του με την Ασμά και μόλις ελάχιστο χρονικό διάστημα μετά τις εξαγγελίες του για οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και για εθνικό διάλογο στη Συρία, την παρουσιάζει για πρώτη φορά στον λαό της Συρίας και κερδίζει τις εντυπώσεις.
Είναι η μορφωμένη fashionista από το Λονδίνο, κάποια που όλοι έχουν την καλή διάθεση να της φιλοτεχνήσουν ένα προφίλ "νεράιδας της δικαιοσύνης" που έρχεται από την καρδιά της Δύσης, αλλά η συριακή καταγωγή της της επιτρέπει να στείλει μηνύματα δημοκρατίας, να προχωρήσει σε αλλαγές, να βοηθήσει τις γυναίκες της Συρίας να βρουν τον δρόμο τους.
Μιλάει αγγλικά, με βρετανικό αξάν, είναι κοσμοπολίτισσα και γνωρίζει καλά τις παγίδες της οικονομίας. Είναι προφανές ότι η Ασμά δεν θα παίξει τον ρόλο της σκιάς πίσω από τον σύζυγό της, όπως συνέβη με την πεθερά της, της σιωπηλής και υποταγμένης Ανίσα.
Στη Δαμασκό, το ζευγάρι αποφασίζει να μείνει σε ένα πολυτελές διαμέρισμα και όχι στο παλάτι. Να βγαίνει για φαγητό και να έρχεται σε επαφή με τον κόσμο. Εκείνη θα ταξιδεύει, θα προσκαλείται ως ομιλήτρια σε διάφορα διεθνή συνέδρια, θα μιλάει από καρδιάς χωρίς σημειώσεις για θέματα οικονομίας και πολιτισμού, καθηλώνοντας δύσκολο κοινό, όπως η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ και πίσω στη Συρία όλοι θα ελπίζουν ότι κάτι άλλαξε.
Και φαινομενικά δικαιώνονται. Η Ασμά οργώνει τη Συρία, επισκέπτεται σπίτια αναξιοπαθούντων, μοιάζει να βοηθά επί της ουσίας, αρθρογραφεί.
Το 2009 σε συνέντευξή της στο CNN, καταδικάζει την επίθεση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας ως «βάρβαρη» και απαιτεί, «ως μητέρα και άνθρωπος», τον τερματισμό της. «Ζούμε στον 21ο αιώνα. Πού αλλού θα μπορούσε να συμβεί αυτό; Δυστυχώς όντως συμβαίνει», ακούγεται να λέει με σπασμένη φωνή. Φυσικά, αυτή η δήλωση σήμερα, με όσα έχουν συμβεί στη Γούτα και όχι μόνο έρχεται για να στοιχειώσει την κομψή κυρία Άσαντ.
Οι εθιμοτυπικές επισκέψεις στο Λονδίνο και στην οικία του Τόνι Μπλερ, η μαχητική αρθρογραφία σε γυναικεία περιοδικά όπως η Vogue, το όργωμα για γνωριμία με τους "πτωχούς" της Συρίας δεν ήταν παρά η βιτρίνα, η σμίλευση του προφίλ ενός ζευγαριού που θα έφερνε την ελπίδα στην καθημαγμένη χώρα.
Εκείνο το άρθρο στη Vogue "κατέβηκε" λίγο μετά την εξέγερση του 2011 και τη θέση του πήραν άλλα που έδειχναν ότι εκείνο που πραγματικά ένοιαζε την Ασμά ήταν η αποδοχή της Δύσης και η δική της εδραίωση στα διεθνή πράγματα, μέσω της δύναμης της εικόνας.
Οι διπλωμάτες ομολογούν ότι επέτρεψαν στον εαυτό τους να παρασυρθεί από τη γοητεία αυτού του ζευγαριού. Ακριβά ρούχα, ακριβά παπούτσια, "ακριβοί" τρόποι και για καιρό ήταν σαν να μην αποδέχονταν ότι έχουν να κάνουν με ακόμη δύο δικτάτορες και ότι το καθεστώς δεν είχε αλλάξει ποτέ...
«Ήταν εξαιρετική στις δημόσιες σχέσεις, εξαιρετική στις ομιλίες που προωθούσαν τον οικονομικό ανταγωνισμό. Σ' αυτές τις ομιλίες, όλοι αναγνωρίζαμε τη γυναίκα που είχε διαπρέψει ως οικονομική αναλύτρια στην JP Morgan. Τώρα πια σχεδόν καταλαβαίνω πώς ακόμη και οι δημοσιογράφοι πείστηκαν από αυτά που έκανε και έλεγε και την βάφτισαν Λαίδη Ντι της Ανατολής που πραγματικά καμία σχέση», ομολογεί με πικρία ο Frank Hesske, πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Συρία από το 2002 έως το 2007.
Όσο στις φυλακές Adra της Δαμασκού στοιβάζονται "προδότες" του καθεστώτος Άσαντ, η Ασμά ψωνίζει παπούτσια και παράλληλα, παραγγέλνει πανάκριβα έπιπλα για το σπίτι της και ανοιχτά πλέον δουλεύει ως εργαλείο δημοσίων σχέσεων του Άσαντ στη Δύση. Όπου δεν του επιτρέπεται πλέον η είσοδος, επιτρέπεται σε αυτήν. Σε όποιο διεθνές event οι πολιτικοί αρχηγοί δεν τον χαιρετούν, δεν παραλείπουν, να χαιρετίσουν εκείνη.
Ακόμη κι αν δεν πέρασε το ψέμα περί διασφάλισης της διεθνούς κοινότητας από τη στυγνή τρομοκρατία της Ανατολής, η Ασμά ακόμη "περνάει". Στην κηδεία του Πάπα Ιωάννη Παύλου το 2005 στη Ρώμη, κανείς από τους πολιτικούς αρχηγούς δεν θέλει να έρθει σε επαφή με τον Μπασάρ Αλ Άσαντ: δύο μήνες πριν του χρεώθηκε η εντολή δολοφονίας του πρωθυπουργού του Λιβάνου Ραφίκ Χαρίρι.
Η Ασμά Αλ Ασάντ σε συνέντευξή της το 2016 μιλάει για τον πόλεμο στη Συρία.
Αποδείξεις δεν υπάρχουν, όμως, ο Ασάντ θεωρείται ξεκάθαρα φονιάς. Ο Τόνι Μπλερ τον αγνοεί, όπως και το σύνολο των πολιτικών ηγετών που έχουν έρθει να τιμήσουν τον εκλιπόντα ηγέτη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Όμως, οι φωτογράφοι εντοπίζουν την Ασμά να μιλά με τη Σέρι Μπλερ, να ανταλλάσσει λίγες κουβέντες με τη βασίλισσα της Ισπανίας, Σοφία... Παράλληλα, εντοπίζουν πλέον ξεκάθαρα τον ρόλο της. Βρίσκεται εκεί που βρίσκεται για να γοητεύει, να αμβλύνει, να εξιδανικεύει όσο μπορεί την εικόνα του καθεστώτος που πρακτικά υπηρετεί.
Πού βρίσκεται τώρα η Ασμά; Λογικά, μαζί με τον σύζυγο της έχει οδηγηθεί σε ασφαλές σημείο, μακριά από το χλιδάτο ανάκτορο της Δαμάσκου, που βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πολύπαθη Γούτα. Η ίδια έχει σταματήσει τις δημόσιες εμφανίσεις και τις δηλώσεις, ωστόσο δεν σταμάτησε ποτέ την προπαγάνδα μέσω της σελίδας της στο Instagram. Δεν φαίνεται να την πτοεί ότι είναι πλέον μία από τις πιο μισητές γυναίκες της Συρίας.
Εξακολουθεί να εμφανίζεται με πανάκριβα ρούχα και παπούτσια, με άψογο στιλ και πολυτελή σημεία, ως "ρόδο της συριακής ερήμου", που προωθεί τον διάλογο και την προστασία των αμάχων (!), τη ρητορική εναντίον του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και την αποκατάσταση της αλήθειας και της ειρήνης στη χώρα της...