Στη σελίδα 22 δημοσιεύουμε ένα από τα πιο ωραία αυτοβιογραφικά κείμενα της σειράς «Οι Αθηναίοι» – αν όχι το καλύτερο. Είναι η ιστορία ζωής της συγγραφέως Μαριάννας Κορομηλά στους δρόμους και την κοινωνία της Αθήνας. Με ευφυείς παρατηρήσεις, ωραία ελληνικά, ελευθερία στη σκέψη. Συστήνω ολόθερμα να το διαβάσετε.
Η Μαριάννα Κορομηλά είναι γνωστή κυρίως για δύο εκπληκτικά βιβλία της: το Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα και το Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα. Ειδικά το πρώτο είχε πέσει σαν βόμβα το 1991, καλύπτοντας ένα τεράστιο κενό της βιβλιογραφίας, ασυγχώρητο για την Ελλάδα. Διότι στον Άξενο Πόντο, στις παραδουνάβιες χώρες, στην Αζοφική και προπαντός στην Προποντίδα άνθησε το ζωτικότερο κομμάτι του Ελληνισμού – αυτό που «συνέδεσε το Αιγαίο με την Κολχίδα και τον Δούναβη, τα παλαιά με τα νέα έθνη, την Κωνσταντινούπολη με το οικουμενικό της πεπρωμένο». Δεν είναι μόνο οι Έλληνες που ήρθαν πρόσφυγες από εκεί, είναι και οι Έλληνες που πήγαν εκεί – και μεγαλούργησαν.
Λίγες φορές με έχει μαγέψει μελέτη, όπως αυτή. Κυρίως γιατί δίχως εθνικιστικά κολλήματα, έψαξε τα αποσιωπημένα ίχνη και τις ρίζες αυτού που είμαστε. Και φώτισε «τον ανεξερεύνητο ωκεανό πέρα από τις ψυχροπολεμικές Συμπληγάδες, για να αποκτήσει ξανά υπόσταση αυτή η εσωτερική λεκάνη που μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών, την επανάσταση των μπολσεβίκων και τη Μικρασιατική Καταστροφή είχε βουλιάξει στα βάθη της απαγορευμένης συλλογικής μνήμης».
Η συνέντευξη της σελίδας 22 μου έχει κάνει εντύπωση για έναν ακόμα λόγο: την αμείλικτη, σχεδόν μικροβιολογική παρατηρητικότητά της. Αναφέρει ότι ο εθνάρχης των Ελλήνων γεννήθηκε Οθωμανός (ο Κωνσταντίνος Καραμανλής!) και ότι η νονά της, η εκδότρια Ελένη Βλάχου, ήταν ένας βαθύτατα αντιπνευματικός άνθρωπος που περιφρονούσε για λόγους στυλ τους συνταγματάρχες, αλλά δεν θα την ενοχλούσε καθόλου μια χούντα οικείων στρατηγών.
Σε μια εποχή γενικευμένης προκατάληψης, όπου η αξία των ανθρώπων μετριέται βάσει συμφερόντων ή φιλίας και η συντριπτική πλειονότητα όσων λέγονται και γράφονται είναι δημόσιες σχέσεις, προωθητικές ενέργειες, εξαγορασμένη εκτίμηση ή εξαγορασμένη λάσπη, το να λέει κανείς την κοφτερή του γνώμη, ατρόμητα και ακηδεμόνευτα, είναι τόσο σπάνιο, όσο και ανεκτίμητο.
Κλείνοντας, να σας ευχαριστήσω για την υποδοχή του προηγούμενου τεύχους μας «Η Ιστορία μιας Πόλης». Στην καρδιά της κρίσης, η LiFO ζει την πιο καλή της στιγμή.