Τον περασμένο Μάρτιο, ένα νέο όχημα έκανε την εμφάνισή του στην πόλη, το ηλεκτρικό πατίνι. Μέσα σε μερικές μέρες, η Αθήνα είχε αρχίσει να γεμίζει με οδηγούς –τουρίστες και μη– οι οποίοι τα νοίκιαζαν και άρχιζαν να κινούνται μ' αυτά σχεδόν παντού. Από τα πεζοδρόμια μέχρι τους μονόδρομους και τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους όπως τη Συγγρού, στην οποία έγιναν καταγγελίες ακόμη και για αυτοσχέδιες κόντρες που έστηναν νεαροί αναβάτες τους ως την παραλιακή.
Οι αποκαλύψεις εκείνων των ημερών οδήγησαν τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα να απαγορεύσουν την κίνηση των πατινιών στους μεγάλους αυτοκινητόδρομους αλλά και να μειώσουν την ταχύτητα προκειμένου να είναι πιο ασφαλή. «Η αλήθεια είναι πως τα ηλεκτρικά πατίνια μάς έπιασαν εξαπίνης. Δηλαδή η τεχνολογία έτρεξε τόσο γρήγορα που βρήκε ξεκρέμαστους και τους εκπαιδευτές και τη νομοθεσία» εξηγεί ο Άρης Ζωγράφος, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης.
Αυτά τα οχήματα μπορούν να βοηθήσουν άμεσα αυτούς που χρησιμοποιούν το κέντρο γιατί καταναλώνουν πολύ λιγότερο χώρο, είναι ευέλικτα και, εκτός των άλλων, μπορείς να τα παρκάρεις όπου θέλεις. Έχουν μεγάλη οικολογική αξία. Στην Ελλάδα, όμως, όλα γίνονται ανάποδα. Πρώτα ήρθαν τα πατίνια και μετά σκεφτήκαμε να φτιάξουμε νομοθεσία.
Ο ίδιος, σχεδόν όλο τον χρόνο, γυρνά από σχολείο σε σχολείο, παραδίδοντας μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής στους νέους. Η πιο συχνή ερώτηση, λοιπόν, των μαθητών ήταν για τα ηλεκτρικά πατίνια και πώς μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν στην πόλη. Απ' αυτή την ανάγκη για ενημέρωση ο σύλλογος, σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και συγκοινωνιολόγους, διοργάνωσαν μια εσπερίδα για τη μικροκινητικότητα: τα νέα ηλεκτρικά οχήματα, τα οποία έρχονται για να αλλάξουν τις συγκοινωνίες στις πόλεις. Στο τέλος της προέκυψε και όνομα γι' αυτά: Ε.Π.Η.Ο. (Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα).
Σ' αυτή την κατηγορία εντάσσονται τα ηλεκτρικά ποδήλατα, τα e-scooters ακόμη και τα ηλεκτρικά πατίνια, τα πρώτα καταστήματα ενοικίασης των οποίων έχουν κάνει επίσης την εμφάνισή τους στην πρωτεύουσα. «Συμπεριλαμβάνονται όσα οχήματα έχουν ηλεκτρική υποβοήθηση μεγαλύτερη από ένα όριο. Όσα, ουσιαστικά, δεν χρειάζεται τη μυϊκή δύναμη του αναβάτη για να κινηθούν» εξηγεί ο κ. Ζωγράφος.
Στόχος της συγκεκριμένης κατάταξης, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι να πάρουν τα εν λόγω οχήματα «οντότητα» και να ενταχθούν στις διατάξεις του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που πρόκειται να συνταχθεί το επόμενο διάστημα.
«Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Αυτά τα οχήματα μπορούν να βοηθήσουν άμεσα αυτούς που χρησιμοποιούν το κέντρο γιατί καταναλώνουν πολύ λιγότερο χώρο, είναι ευέλικτα και, εκτός των άλλων, μπορείς να τα παρκάρεις όπου θέλεις. Έχουν μεγάλη οικολογική αξία. Στην Ελλάδα, όμως, όλα γίνονται ανάποδα. Πρώτα ήρθαν τα πατίνια και μετά σκεφτήκαμε να φτιάξουμε νομοθεσία» συμπληρώνει.
Αν περπατήσει κανείς στην πόλη, θα παρατηρήσει πως ακόμη μέχρι σήμερα, παρά τους περιορισμούς στη χρήση τους, οι αναβάτες των πατινιών κινούνται σε μονόδρομους και παραβιάζουν κόκκινους σηματοδότες σε πολύ κεντρικούς δρόμους της πόλεις, όπως την Πανεπιστημίου. Πολλά από αυτά, βέβαια, τόσο ποδήλατα όσο και πατίνια, συνεχίζουν να κινούνται στα πεζοδρόμια. «Η άποψή μας είναι πως οποιοδήποτε μέσο αναπτύσσει ταχύτητα πάνω από 6 χιλιόμετρα την ώρα δεν πρέπει να κινείται στο πεζοδρόμιο, φέρουν ενέργεια και ως εκ τούτου θα πρέπει να βρίσκονται στο δρόμο. Είναι επικίνδυνα σε διαφορετική περίπτωση.
»Επίσης όλα αυτά τα οχήματα πρέπει να έχουν όριο ταχύτητας τα 20 χιλιόμετρα την ώρα για να είναι ασφαλή». Το ζήτημα της τοποθέτησης «κόφτη» στην ταχύτητα στα πατίνια είχε προκύψει μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν ύστερα και από το πρώτο τροχαίο που σημειώθηκε στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης.
Η Lime, μία από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο, άμεσα μείωσε την ταχύτητα και έθεσε ως μέγιστο όριο τα 20 χιλιόμετρα την ώρα. Η Αθήνα, μ' αυτή την εξέλιξη, έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που μείωσε τόσο την ταχύτητα, ωστόσο, δήμος και συγκοινωνιολόγοι υποστηρίζουν πως πρέπει να πέσει ακόμη περισσότερο στα 5 και στα 10 χιλιόμετρα.
Πέραν, όμως, της ταχύτητας, ερωτήματα προκύπτουν σχετικά με το πόσο προσβάσιμη και φιλική είναι η Αθήνα στη χρήση των μικρών αυτών ηλεκτρικών οχημάτων. Θα μπορούν να κινηθούν κανονικά στους αυτοκινητόδρομους όπως όλα τα υπόλοιπα οχήματα ή θα πρέπει να δημιουργηθεί ειδικός χώρος ακριβώς δίπλα; Όπως σημειώνει ο κ. Ζωγράφος, το ζήτημα αυτό πρέπει να διευθετηθεί άμεσα, καθώς τα οχήματα συνεχίζουν να βρίσκονται κανονικά εδώ και μήνες στους δρόμους. «Συναντήσαμε τους φορείς. Τους προτείναμε να φτιάξουν υποδομές. Να μικρύνουν λίγο τις λωρίδες και να δημιουργήσουν μία 50-60 πόντων για να κινούνται τα πατίνια».
Αυτές οι λωρίδες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και ως ποδηλατόδρομοι. Ήδη ο δήμος Αθηναίων είχε δημιουργήσει ένα ολόκληρο πλάνο για τον σχεδιασμό τους, μ' ένα μεγάλο «αλλά». Αυτό έχει να κάνει με τη στενότητα των μικρών δρόμων της Αθήνας, οι οποίοι δεν επιδέχονται διαπλάτυνσης. «Ας γίνει πιλοτικά και σε πρώτη φάση να μην επιτρέπεται στους στενούς δρόμους».
Όλο το προηγούμενο διάστημα, ο σύλλογος είχε αναθέσει σε δέκα εκπαιδευτές να βγουν έξω και να οδηγήσουν σε κανονικές συνθήκες της πόλης τα πατίνια. «Δεν μπορείς να νομοθετείς χωρίς να γνωρίζεις πώς συμπεριφέρονται έξω. Αν κάποιος σου δείξει πώς οδηγείται, δεν είναι δύσκολο. Το θέμα είναι, όμως, ποιος θα το χρησιμοποιεί, με τι προσλαμβάνουσες, τι διαδικασίες και τι γνώσεις. Μπορεί να το κάνει ένας πιτσιρικάς όπως το ποδήλατο; Εμείς λέμε όχι. Πρέπει να έχουν συμπληρώσει τα 16 και να έχουν κάνει μαθήματα Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και συμπεριφοράς».
Αυτό έχει να κάνει ακριβώς με το γεγονός πως τα νέα αυτά ελαφρά ηλεκτρικά οχήματα είναι αθόρυβα και κινούνται στην «τυφλή γωνία», δηλαδή με τέτοιο τρόπο που μπορεί να μην γίνονται αντιληπτά από τα μεγαλύτερα οχήματα στο δρόμο.
Ο ίδιος, ωστόσο, εντάσσει τα συγκεκριμένα μαθήματα στο γενικότερο πλαίσιο του «διπλώματος κινητικότητας», όπως το ονομάζει ο ίδιος και για το οποίο μιλάει εδώ και χρόνια. «Αυτό το δίπλωμα πρέπει να το έχει ο κάθε χρήστης του δρόμου για να κυκλοφορεί με επάρκεια και γνώσεις. Από τον πεζό, τον ποδηλάτη μέχρι και τον οδηγό του ηλεκτρικού πατινιού. Δεν μπορεί τα αυτοκίνητα να κινούνται με τους κώδικες και τα πατίνια και οι πεζοί όπως θέλουν» εξηγεί.
Το ζητούμενο είναι πώς μπορεί, λοιπόν, ένα όχημα μικροκινητικότητας να λειτουργεί συμπληρωματικά στην πόλη με τα κύρια οχήματα. «Στην ουσία, όταν μιλάμε για τη μικροκινητικότητα, θα πρέπει να αναφερόμαστε στα δύο τελευταία χιλιόμετρα, από τη στιγμή που αφήνω το αμάξι μου σε κάποιο πάρκινγκ μέχρι να πάω στη δουλειά μου. Αυτό μπορεί να βοηθήσει άμεσα τους χρήστες τους κέντρου. Ήδη πόλεις στην Ευρώπη έχουν αρχίσει να αποσυμφορούνται. Γιατί να μην λυτρωθεί και το κέντρο της Αθήνας;»