Την δραματική μείωση των εισοδημάτων στα ελληνικά νοικοκυριά, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, καταγράφει έρευνα της Διανέοσις.
Οι ερευνητές εστίασαν στις μεταβολές του μέσου ισοδύναμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών. Το «ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα» συγκρίνει εισοδήματα νοικοκυριών με διαφορετικό μέγεθος και με διαφορετικές ανάγκες.
Για παράδειγμα, ένα ένα άτομο με μηνιαίο διαθέσιμο εισόδημα 500 ευρώ θεωρείται πως έχει το ίδιο βιοτικό επίπεδο με ένα τετραμελές νοικοκυριό με εισόδημα 1.050 ευρώ.
Η άνοδος και η πτώση
Την περίοδο 2003-2009, πριν από το ξέσπασμα της κρίσης, το μέσο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 14%.
Όμως με την εκδήλωση της κρίσης, και πιο συγκεκριμένα την περίοδο 2009-2014, το ισοδύναμο εισόδημα μειώθηκε κατά 42%.
Αιτίες για αυτή την κατακόρυφη μείωση είναι η μεγάλη αύξηση της φορολογίας σε συνδυασμό με την μείωση του ΑΕΠ κατά 26% με αποτέλεσμα την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των νοικοκυριών.
Ποιους έπληξε περισσότερο η κρίση
Οι νέοι ήταν οι μεγάλοι χαμένοι της κρίσης, ενώ μικρότερο μέρος του εισοδήματός τους έχασαν οι πολίτες ηλικίας 45-64 και ακόμη μικρότερο - το μικρότερο ποσοστό όλων - έχασαν οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών.
Οι απώλειες ήταν μεγαλύτερες για τις οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά παρά για εκείνες χωρίς παιδιά, ή με τρία παιδιά και άνω.
Χαμένοι της κρίσης υπήρξαν και εκείνοι με την καλύτερη, θεωρητικά, εκπαίδευση.
Το μέγεθος της απώλειας εισοδήματος, σύμφωνα με την ανάλυση των ερευνητών, δείχνει να αυξάνεται ανεβαίνοντας τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Οι απόφοιτοι λυκείου έχασαν περισσότερα στην πρώτη φάση της κρίσης (2009-2012), ενώ στη δεύτερη φάση η εισοδηματική κατάστασή τους παρέμεινε σταθερή.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως οι συνταξιούχοι έχασαν μικρότερο μέρος του εισοδήματός τους (-32%) από οποιαδήποτε άλλη ομάδα και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τον γενικό μέσο όρο (-42%).
Τις μεγαλύτερες απώλειες εμφάνισαν άτομα που ζουν σε μέσης πυκνότητας κατοίκησης περιοχές.
Αντίστοιχα, όσοι ζούσαν σε ιδιόκτητη κατοικία και αποπλήρωναν στεγαστικό δάνειο είδαν επίσης τα εισοδήματά τους να μειώνονται περισσότερο.
Ακόμη, μεγάλοι χαμένοι υπήρξαν όσοι είχαν εθνικότητα από χώρα εκτός της ΕΕ, καθώς είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται στο μισό, κατά 50%, έναντι 34% που ήταν ο μέσος όρος.
Ανεργία
Η μείωση της απασχόλησης ήταν μεγαλύτερη για τους άνδρες από ότι για τις γυναίκες, στους κλάδους της οικοδομής (-63%), της βιομηχανίας, του ηλεκτρισμού και της ύδρευσης (-38%). Μικρότερη μείωση καταγράφηκε στους τομείς της δημόσιας διοίκησης (-2%) και στον πρωτογενή τομέα (-9%).
Περισσότερο μειώθηκαν οι εργαζόμενοι μικρότερων ηλικιών, με τους εργαζόμενους έως 29 ετών να μειώνονται στο μισό. Οι εργαζόμενοι ηλικίας 45-64 μειώθηκαν μόνο κατά 9%.
Σημειώνεται πως η μείωση της απασχόλησης ήταν αντιστρόφως ανάλογη με το μορφωτικό επίπεδο των εργαζομένων.
Οι εργαζόμενοι απόφοιτοι δημοτικού, γυμνασίου λυκείου ή κάποιας μεταλυκειακής εκπαίδευσης μειώθηκαν σημαντικά (από 53% έως 20%) ενώ, αντίθετα, οι εργαζόμενοι με μεταπτυχιακό ή διδακτορικό αυξήθηκαν κατά 57%.
Πώς η κρίση άλλαξε την κοινωνία
Αναλύοντας τη σχετική αναλογία στο φτωχότερο 20% ανά ηλικιακή ομάδα προκύπτει ότι κατά την περίοδο της κρίσης αυξήθηκε σημαντικά ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας των παιδιών.
Αντιθέτως, μειώθηκε το ποσοστό συμμετοχής των ηλικιωμένων στο φτωχότερο 20%. Δηλαδή, την ίδια στιγμή που ο κίνδυνος φτώχειας μεγάλωνε για τα παιδιά, μειωνόταν για τους ηλικιωμένους.
Αναλύοντας τα στοιχεία για τους ηλικιωμένους, οι ερευνητές σημειώνουν πως το σύνολο σχεδόν της υποχώρησης σημειώθηκε το 2011, όταν οι μειώσεις συντάξεων άρχισαν να πλήττουν «λιγότερο ή καθόλου» τους χαμηλοσυνταξιούχους, «ενώ η καταβύθιση της οικονομίας συνέχισε να στοιχίζει σε απώλειες θέσεων εργασίας και περικοπές αποδοχών», καταλήγουν οι ερευνητές.