Aπό την Κορίνα Φαρμακόρη
Η ομάδα Αlternative Tours of Athens [atathens.org] απαρτίζεται από αρχιτέκτονες, φωτογράφους, καλλιτέχνες, μουσικούς και συγγραφείς που τους ενώνει η αγάπη τους για την Αθήνα. Οργανώνουν θεματικές περιηγήσεις στην πόλη, που απευθύνονται στους τουρίστες αλλά και στους Αθηναίους κι έχουν σκοπό να μας κάνουν να την δούμε με μια καινούρια ματιά και να ανακαλύψουμε τους θησαυρούς της.
Μιλήσαμε με τη Μαρία Πετεινάκη, αρχιτέκτονα και συνιδρύτρια του ΑΤΑ και της ζητήσαμε να μας συστηθούν.
Τι είναι η ομάδα ΑΤΑ;
Η ομάδα ΑΤΑ είναι μία ομάδα ανήσυχων ανθρώπων,παθιασμένων με την Αθήνα.Τους αρέσουν οι βόλτες, η ανακάλυψη, η επέμβαση και η δράση. Ο καθένας από διαφορετικό background, με διαφορετικά ενδιαφέροντα, συμπληρωνόμαστε και βοηθάμε ο ένας τον άλλο.
Ποιοι δημιουργήσατε την ομάδα και πώς σας ήρθε η ιδέα;
Στην ομάδα του ΑΤΑ είμαστε όλοι άνθρωποι που έχουμε ζήσει και ταξιδέψει αρκετά στο εξωτερικό και έχουμε δει αντίστοιχες προσπάθειες σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις. Έχουμε διαπιστώσει ότι οι περισσότερες πρωτεύουσες του εξωτερικού έχουν καταφέρει να προσελκύουν ξένους επισκέπτες λόγω του σύγχρονου προφίλ τους. Αντίθετα η Αθήνα προσελκύει μόνο λόγω του παρελθόντος της, γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές δεν αποτελεί προορισμό αλλά απλή μετάβαση για τα νησιά. Σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε την προώθηση της πόλης ως ένας σημαντικός προορισμός διακοπών λόγω του παρόντος της. Η βασική ιδέα, λοιπόν, είναι να παρουσιάσουμε στον επισκέπτη τον άγνωστο χαρακτήρα της σύγχρονης Αθήνας, μέσα από την αρχιτεκτονική, το streetart, τα κοινωνικά κινήματα, το ποδήλατο, τη φωτογραφία και τους σύγχρονους δημιουργούς. Το ΑΤΑ δημιουργήθηκε τέλος του 2012 από μία ομάδα από αρχιτέκτονες, φωτογράφους, γραφίστες, καλλιτέχνες, μηχανικούς, μουσικούς κ.α. που λόγω κρίσης είχαν μείνει είτε άνεργοι, είτε ημιαπασχολούμενοι και προσπάθησαν να αξιοποιήσουν το χρόνο και τα προσόντα τους ώστε να εκτονωθεί η ενέργεια τους μεν, να δημιουργηθεί ένα δεύτερο εισόδημα δε...
Ποιες είναι οι δράσεις τις οποίες πραγματοποιείτε και ποιος είναι ο σκοπός που εξυπηρετούν;
Πέρα από τις περιηγήσεις, οι atathens θέλουμε να δημιουργούμε καταστάσεις και να επεμβαίνουμε στην πόλη. Έτσι κάναμε κάποιες δράσεις («Βάφουμε την Αισχύλου», «Εδώ θα ήθελα», «Συμμετοχικός σχεδιασμός στην Ξούθου») και ετοιμάζουμε κι’άλλες. Ο σκοπός σε κάποιες δράσεις είναι η ενεργοποίηση των πολιτών στον σχεδιασμό, στην διεκδίκηση ενός ποιοτικού δημόσιου χώρου και σε περισσότερη δημοκρατία ως προς τις αποφάσεις που αφορούν τον δημόσιο χώρο. Πολλές φορές είναι και απλά να γνωρίσουμε καλύτερα και να αγαπήσουμε ξανά την πόλη μας, να την βιώσουμε με έναν διαφορετικό τρόπο, κίνηση, ματιά.
Ποια-ες από τις δράσεις ξεχωρίζεις;
Προσωπικά, η μελέτη συμμετοχικού σχεδιασμού που γίνεται σιωπηλά και αργά στην Μενάνδρου - Βερανζέρου – Ξούθου, γιατί μας φέρνει σε άμεση επαφή με τον κόσμο της περιοχής και τα προβλήματα του. Μελετάμε τις διαφορετικές οπτικές των πραγμάτων και είναι μια πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία από την οποία ελπίζουμε να έχουμε θετικό αποτέλεσμα.
Υπάρχει ανταπόκριση; Από Έλληνες; Από τουρίστες;
Στις δωρεάν βόλτες υπάρχει αρκετή ανταπόκριση από Έλληνες. Από τουρίστες, ανάλογα με την περίοδο. Αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι συνήθως οι «πελάτες» μας έχουν οι ίδιοι πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και εμάς, μας ευχαριστεί πραγματικά αυτό που κάνουμε.
Ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματά σας για την πόλη;
Αγάπη. Για το κέντρο τουλάχιστον που ξέρουμε καλά. Είναι μία πόλη που σε γοητεύει αν το θες. Αν δεν θες, θα την μισήσεις. Σε κάνει να νιώθεις την ελευθερία του χάους. Αλλά φυσικά χρειάζεται πολλές αλλαγές και βελτιώσεις.
Υπάρχει κάτι που την κάνει ξεχωριστή; Τι είναι αυτό;
Η Αθήνα έχει τόσα πολλά να δώσει, και προπαντώς αυτό που κάνει την πόλη όμορφη είναι η ζωντάνια της, οι άνθρωποι δηλαδή και οι εκπλήξεις της. Υπάρχει μία διαρκής αλλαγή – μετάβαση. Δεν μας ενδιαφέρει μία πόλη τέλεια σαν μουσείο.
Πώς φαντάζεστε ότι θα είναι στο μέλλον;
Μπορεί να είναι πολλά διαφορετικά πράγματα. Και οι παράγοντες είναι πολλοί. Βρισκόμαστε σε μία πολύ ασταθή περίοδο για να μπορέσουμε να προβλέψουμε κάτι. Βλέπουμε κινήσεις, περιοχές που πάνε να αλλάξουν. Καλύτερο; Χειρότερο; Για ποιον; Μεγάλη συζήτηση…
Ποια προβλήματά της έχετε εντοπίσει και θα θέλατε να αντιμετωπιστούν από τους αρμόδιους;
Ως περιπατητές, τα πεζοδρόμια και η μετακίνηση των πεζών - καροτσιών γενικά στην πόλη είναι πολύ δύσκολη. Αναμένουμε επίσης με αγωνία τους ποδηλατοδρόμους που μας υποσχέθηκαν. Περισσότερο πράσινο και παιδικές χαρές. Το Μεταξουργείο για παράδειγμα, μία ολόκληρη συνοικία με πολλά παιδιά, δεν έχει ούτε μία παιδική χαρά.Το Ψυρρή (και το μεγαλύτερο μέρος του ιστορικού κέντρου) θα έπρεπε να ήταν καλύτερο πεζοδρομημένο.
Περισσότερες δωρεάν δημόσιες τουαλέτες σε καίρια σημεία. Αυτά είναι κάποια από τα εύκολα.
Μετά πάμε σε κοινωνικά θέματα – σοβαρότερα - αποκλεισμών και ναρκωτικών. Νομίζω ότι τα ναρκωτικά και ο τρόπος που η πολιτεία τα αντιμετωπίζει μέχρι στιγμής έχει αποδειχθεί πλήρης αποτυχία και είναι από τα σοβαρότερα προβλήματα του κέντρου της πόλης. Προσωπικά πιστεύω ότι η απαγόρευση έχει αποδειχθεί ότι χειροτερεύει την κατάσταση. Ήρθε ο καιρός να δοκιμαστεί η νομιμοποίηση και ο έλεγχος.
Έχουμε επίσης πλήρη έλλειψη κοινωνικών κατοικιών που θα έδιναν την δυνατότητα σε οικογένειες/ άτομα χαμηλών εισοδημάτων να στεγαστούν αξιοπρεπώς για κάποια χρόνια. Παράλληλα καταστρέφονται άδεια δημόσια κτίρια σε όλο το κέντρο.Η λίστα θα μπορούσε να είναι μεγάλη..
Mίλησέ μου για το συμμετοχικό σχεδιασμό για την περιοχή της Ομόνοιας.
Πρόκειται για ένα οικόπεδο που κατεδαφίστηκε πριν 4 χρόνια περίπου και το κενό που άφησε - χωρίς να προχωρήσει η υλοποίηση κάποιας πλατείας - έχει πλήξει την περιοχή. Εκεί υπάρχει μεγάλο ποσοστό μεταναστών (υπό διωγμό), ναρκωτικά και πορνεία. Η διαδικασία που ακολουθούμε μας φέρνει σε επαφή με πολύ και διαφορετικό κόσμο. Μαθαίνουμε πολλά. Μιλήσαμε με οργανώσεις και φορείς της περιοχής (ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, θέατρα κλπ), όπως και με τους περισσότερους καταστηματάρχες, τα γραφεία και πολλούς περαστικούς.
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να ακούει κανείς τις αντιφατικές απαντήσεις και απόψεις, την απογοήτευση, κυνισμό, και την θετικότητα ορισμένων. Ευχόμαστε η ίδια η σκέψη και συζήτηση που κάνουμε με τον καθένα να βοηθάει στην κινητοποίηση του να ξανασκεφτεί την γειτονιά του, να την δει με ελπίδα ίσως. Στις επόμενες μέρες θα κάτσουμε όλοι αυτοί οι διαφορετικοί άνθρωποι σε ένα τραπέζι, να δούμε τι θα βγει. Είναι μια διαδικασία που θα έπρεπε να γίνει λίγο πιο γρήγορα, αλλά εφόσον το κάνουμε όλοι εθελοντικά στον ελεύθερό μας χρόνο πάει αρκετά αργά.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Πολλά και διάφορα. Να δημιουργήσουμε έντυπους οδηγούς, να κάνουμε μία συλλογή κόμιξ για την Αθήνα, να φτιάξουμε αντικείμενα ίσως, αλλά και καινούριες βόλτες, καινούριες συνεργασίες, πάρτυ και δράσεις. Μπορείτε να τα παρακολουθείτε στην σελίδα μας στο facebook, ή και να γραφτείτε στο newsletter μας.
Μπορεί να ενταχθεί κάποιος στην ομάδα; Αν ναι, πως;
Φυσικά, Οι δράσεις μας είναι ανοιχτές και θέλουμε πολύ να βοηθήσει καινούριος κόσμος. Στην Ομόνοια για παράδειγμα δημιουργήθηκε μία ομάδα μόνο γι’αυτό με άτομα εκτός του ΑΤΑ. Όποιος θέλει μπορεί να έρθει να μας γνωρίσει στο drag καραόκε πάρτυ που κάνουμε την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, στην οδό Γιατράκου 19 ή απλά να μας στείλει μήνυμα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.