φωτό: βιβλιοπωλείο El Ateneo Grand Splendid, Μπουένος Άιρες
Το παρακάτω ποστ αποτελεί την συνέχεια αυτού του ποστ. Πριν συνεχίσετε όμως, σας υπενθυμίζω:
Σας άρεσε (ή δεν σας άρεσε) κάποιο βιβλίο; Γράψτε μας λίγα λόγια γι ‘ αυτό!
Το Book Room θέλει να μάθει τι διαβάζετε, αν σας άρεσε ή όχι. Γράψτε λίγα (ή πολλά) λόγια για το βιβλίο που διαβάσατε και στείλτε τα στο lenfou@gmail.com. Οι κριτικές θα δημοσιεύονται κάθε Κυριακή στο Book Room. Όλοι ρωτάμε τους φίλους μας τι να διαβάσουμε και τι όχι, γιατί να μην γίνει και μέσα από αυτή τη στήλη;
Hardback VS Paperback
Στο εξωτερικό το βιβλίο πράγματι κυκλοφορεί πρώτα σε μορφή hardback, με σκληρό εξώφυλλο και καλύτερο χαρτί και εκτύπωση. Μετά από ένα χρονικό διάστημα, κυκλοφορεί και σε έκδοση paperback, με μαλακό εξώφυλλο και κατώτερη ποιότητα στην παραγωγή. Η συνύπαρξη των δύο αυτών εκδόσεων, προτείνεται ως λύση περισσότερους στη συζήτηση, θεωρώντας την αρκετά δίκαιη για όλους. Από τη μια, γι’ αυτούς που θέλουν να επενδύσουν στο προϊόν και να πληρώσουν για κάτι που είναι σαφώς καλύτερο ποιοτικά και δεν αλλοιώνεται με το πέρασμα του χρόνου. Από την άλλη, για όσους θέλουν απλά να διαβάσουν με λιγότερο κόστος το βιβλίο που τους ενδιαφέρει.
Φοβάμαι ότι στην Ελλάδα αυτό δεν έχει εφαρμοστεί για πολλούς λόγους και κυρίως για το μέγεθος του τιράζ. Συνήθως δεν γίνεται απόσβεση με την έκδοση του hardback. Οπότε το να προχωρήσει ο εκδότης σε περαιτέρω έξοδα, με μια επιπλέον paperback έκδοση είναι μάλλον μεγάλο ρίσκο. Επίσης πρέπει να σκεφτούμε ότι διπλές εκδόσεις σημαίνει και έξτρα έξοδα όσον αφορά την παραγωγή, αποθήκευση, διακίνηση, λογιστικό έλεγχο κ.α. του τίτλου. Η τιμή λοιπόν ενός paperback αντιτύπου ενδεχομένως να μην ήταν και πολύ χαμηλότερη τελικά. Υποθέτω ότι είναι απολύτως κατανοητό πως η παραγωγή ενός τίτλου σε π.χ. 2000 αντίτυπα, στα ελληνικά, δεν συγκρίνεται με τις πολλές χιλιάδες αντιτύπων της παραγωγής του στα αγγλικά, πόσο μάλλον όταν θα πωληθεί και εκτός Αγγλίας.
Επιπλέον είναι και οι ψυχολογικοί λόγοι. Μου φαίνεται απόλυτα λογικό όταν πρέπει να συμβιβαστώ με την τιμή, να επικεντρώνομαι στο περιεχόμενο ενός βιβλίου και η εμφάνιση να έρχεται σε δεύτερη μοίρα . Είμαστε όμως συνηθισμένοι σε αυτό; Ή τα βιβλία paperback αποτελούν στο μυαλό μας “εκδόσεις περιπτέρου”, γιατί εκεί έχουμε μάθει να τα βλέπουμε και επιπλέον να τα συνδέουμε με συγκεκριμένα είδη αναγνωσμάτων;
Ίσως η ανάγκη για φτηνότερο βιβλίο, να υπερνικήσει τα περισσότερα εμπόδια. Κι έτσι, η paperback έκδοση να υποστηριχτεί περισσότερο από τους αναγνώστες και κατ’ επέκταση από τους εκδότες, στο μέλλον.
Αυτοέκδοση/Ηλεκτρονικές εκδόσεις/Μελλοντικό μοντέλο εκδόσεων
Υπήρξαν αναφορές στην συζήτηση για τις αυτοεκδόσεις και τα εναλλακτικά μοντέλα εκδόσεων εκτός των παραδοσιακών. Αναμφίβολα η παρούσα κατάσταση απαιτεί επιπλέον λύσεις όχι μόνο για τους αγοραστές, αλλά και για τους ίδιους τους συγγραφείς. Υπάρχουν κάποια ελληνικά δείγματα αυτοεκδόσεων στο διαδίκτυο. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις ακόμα πιο προχωρημένων μοντέλων στο εξωτερικό που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο σαν βασικό εργαλείο. Θεωρώ ότι εναλλακτικές σαν αυτές θα κερδίσουν έδαφος πολύ νωρίτερα απ’ όσο σνομπάρει κανείς τώρα. Για την ευρεία εφαρμογή τους όμως στην Ελλάδα διατηρώ τις επιφυλάξεις μου. Ενδεχομένως να λειτουργήσουν παράλληλα, με κοινό συγκεκριμένης ηλικίας και ενδιαφερόντων και απαιτείται εξοικείωση με την τεχνολογία τόσο από τους συγγραφείς όσο κι από τους αναγνώστες. Πόσοι από αυτούς είναι η πλειοψηφία του ελληνικού αναγνωστικού κοινού; Και για να το τραβήξω ακόμα περισσότερο, το κοινό αυτό πόση ανάγκη έχει από βιβλία στα ελληνικά;
Επίσης, πρέπει να ξεπεραστεί μεταξύ άλλων και η συνήθεια χρόνων. Στην Ελλάδα τουλάχιστον ακόμα, ο αναγνώστης είναι συνηθισμένος να ξεχνιέται στα βιβλιοπωλεία, να ψαχουλεύει τις νέες εκδόσεις, να δίνει σημασία στην συλλογή των βιβλίων του, να τ’ ανταλλάσσει με φίλους του, να χάνεται “χειροπιαστά” μέσα σ’ αυτό. Κι ακόμα ενδέχεται να θεωρεί σημαντικό, μόνο αυτό για το οποίο πληρώνει.
Παράλληλα, υπάρχει και η δυσκολία τ ης προώθησης της είδησης από τον συγγραφέα μεμονωμένα. Πώς θα διαδώσει δηλαδή την ηλεκτρονική του έκδοση στους αναγνώστες, ειδικά αυτούς που δεν παρακολουθούν συστηματικά το ίντερνετ; Επιβάλλεται να υπάρξουν διαδικτυακοί τόποι που να λειτουργούν όπως τα ειδικά ένθετα σε εφημερίδες ή περιοδικά για το βιβλίο, με σκοπό να ενημερώνουν για τις νέες διαδικτυακές εκδόσεις. Είναι σίγουρα κομμάτι του μέλλοντος, αλλά στη χώρα μας χρειάζεται χρόνος και τύχη (και τόλμη). Π.χ. να γίνει ένα διαδικτυακό έργο μπεστσέλερ ή να το τολμήσει κάποιος γνωστός συγγραφέας με επιτυχία. Τι λέει όμως για το θέμα κοτζάμ Ίαν Ράνκιν; Ρίξτε μια ματιά σ’ αυτό.
Ως Lady Bookdust ονειρεύομαι ένα συνδυασμό ενός ηλεκτρονικού μοντέλου, μ’ ένα είδος εκδοτικού οίκου που να υποστηρίζει πρακτικά και την παραγωγή/διακίνηση/προώθηση του βιβλίου που οι αναγνώστες συμμετέχουν στην επιλογή του. Αν η λέξη κλειδί για το μέλλον είναι η λέξη “προσαρμογή”, επιβάλλεται όλη η διαδικασία να εκσυγχρονιστεί.
Ξενόγλωσσο βιβλίο στην Ελλάδα
Κατ’ αρχήν δεν πρέπει να συγκρίνεται με τις παροχές του Amazon. Το Amazon δεν είναι τούβλινο βιβλιοπωλείο και μπορεί να κάνει εκπτώσεις κατά κόρον. Στην Ελλάδα έχουν συμβεί κρούσματα όπως αυτό που απαντά σε όσους αναρωτιόμαστε γιατί τα ξενόγλωσσα σχολικά βιβλία είναι εξωφρενικά ακριβά (και κάθε χρόνο αλλάζουν από την ύλη των φροντιστηρίων).
Για τα υπόλοιπα ξενόγλωσσα βιβλία, επειδή δεν έχω προσωπική εμπειρία, μόνο λογικές υποθέσεις μπορώ να κάνω όπως κι εσείς. Μήπως πρόκειται για συμφωνίες μεταξύ βιβλιοπωλείων και προμηθευτών από το εξωτερικό; Μήπως εμπλέκεται και ο περιβόητος νόμος για την ενιαία τιμή του βιβλίου; Ωχ, αυτό μας πάει αυτομάτως στο επόμενο μεγάλο θέμα, όπως προέκυψε από την συζήτηση.
Νόμος για την ενιαία τιμή βιβλίου
Εδώ σφάζονται παλικάρια.
Σύμφωνα με τον νόμο κάθε τίτλος βιβλίου που εκδίδεται, επανεκδίδεται ή ανατυπώνεται, πωλείται προς το κοινό στην ίδια τιμή λιανικής πώλησης από όλα τα σημεία λιανικής πώλησης. Την ενιαία τιμή την καθορίζει ο εκδότης για κάθε βιβλίο που εκδίδει. Οι βιβλιοπώλες και κάθε τρίτος που πωλεί λιανικώς βιβλία μπορούν να κάνουν εκπτώσεις μόνον έως 10% επί της ενιαίας τιμής. Επίσης δεν μπορούν να προβαίνουν σε «πρόσθετες παροχές», όπως για παράδειγμα προσφορά δώρων μαζί με τα βιβλία.
Αυτό ισχύει για τα 2 πρώτα χρόνια από την ημερομηνία κυκλοφορίας του βιβλίου με στόχο τον πλουραλισμός του, την κυκλοφορία δηλαδή όλων των ειδών κι όχι αποκλειστικά των βιβλίων μπεστσέλερ. Υπάρχει αυτή η πλευρά που αναφέρεται στο κείμενο που υπέγραψαν κάποιοι εκδότες και βιβλιοπωλεία, για τα οφέλη του νόμου. Υπάρχει όμως και η άποψη ότι ο νόμος δεν ωφελεί τους αναγνώστες τελικά. Αναφορά στην ενιαία τιμή, γίνεται σε κάθε μπλογκ, δημοσίευμα, συζήτηση κ.α. που ασχολείται με το βιβλίο και σέβεται τον εαυτό του. Οι βιβλιοπώλες που υποτίθεται ότι προστατεύει ο νόμος δεν έχουν την ίδια άποψη. Μικροί βιβλιοπώλες, που θεωρητικά προστατεύονται, κατηγορούν το νόμο ότι τους πνίγει. Υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να σπρώξουν τα βιβλία που επιθυμούν χρησιμοποιώντας το μόνο όπλο που έχουν, την έκπτωση, παρά μόνο περιμένοντας 2 χρόνια από την κυκλοφορία τους. Με αποτέλεσμα να παραγγέλνουν πάλι κυρίως bestsellers. Οπότε για ποιο πλουραλισμό μιλάμε; Μέσα σ’ όλα, είναι πολύ μικρότερο το ποσοστό έκπτωσης που έχουν από τους εκδότες λόγω μικρότερου τζίρου από ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο-αλυσίδα, το οποίο έχει κι άλλα έσοδα (π.χ. γκάτζετ, cd, κ.α.) Κι όλο αυτόν τον μύλο, έρχεται να τον ανταγωνιστεί και το ηλεκτρονικό εμπόριο βιβλίων.
Να συμπληρώσω ότι στην Αγγλία δεν ισχύει ο νόμος. Γι’ αυτό και κάποιος σχολίασε στην συζήτηση ότι μπορείς να βρεις και στα σούπερ μάρκετ εκεί βιβλία με 5 λίρες. Αλλά και τα βιβλιοπωλεία τους έχουν το περιθώριο νόμιμα να ανταγωνιστούν κάποιο ηλεκτρονικό ή μη βιβλιοπωλείο, κάνοντας προσφορές του τύπου “3 βιβλία στην τιμή των 2” με τίτλους πρόσφατης παραγωγής. Ή να πουλάνε με πολύ χαμηλότερη τιμή π.χ. χριστουγεννιάτικους τίτλους, αμέσως μετά τα Χριστούγεννα, χωρίς να περιμένουν 2 χρόνια για να το κάνουν.
Lady Bookdust
Σας άρεσε (ή δεν σας άρεσε) κάποιο βιβλίο; Γράψτε μας λίγα λόγια γι ‘ αυτό!
Το Book Room θέλει να μάθει τι διαβάζετε, αν σας άρεσε ή όχι. Γράψτε λίγα (ή πολλά) λόγια για το βιβλίο που διαβάσατε και στείλτε τα στο lenfou@gmail.com. Οι κριτικές θα δημοσιεύονται κάθε Κυριακή στο Book Room. Όλοι ρωτάμε τους φίλους μας τι να διαβάσουμε και τι όχι, γιατί να μην γίνει και μέσα από αυτή τη στήλη;