Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Drive me

Το πρώτο βιβλίο της δημοσιογράφου είναι γεμάτο με ιστορίες για αυτοκίνητα και δρόμο, με παράξενους οδηγούς που θα μπορούσαν να είναι ήρωες σε film noir, με αναμμένα φώτα και θολά τζάμια, με φως και λιακάδα. Το <em>Ντράιβ Ιν</em> μυρίζει λάστιχο και καμένα λάδια και τρέχει με χίλια.

Drive me
Σου αρέσει να γράφεις, Μαρία; Γράφεις πολύ, γενικά;

Γράφω λόγω δουλειάς, έγραφα πάντα, εδώ που τα λέμε, από μικρή. Είχα πάρει, θυμάμαι, μια γραφομηχανή κι έγραφα ατελείωτα για να εξασκηθώ, έπαιζα.

Πες μου για το πρώτο σου διήγημα.
Εννοείς αυτό που είχε βραβευτεί στα Νέα; Μια μέρα έμαθε η μάνα μου για το διαγωνισμό και μου λέει, δεν στέλνεις από αυτά που γράφεις; Στην αρχή την κορόιδευα, σοβαρολογείς, κι όλα αυτά, ήταν και λίγο αστείος ο τίτλος, Η λέξη ματ και πώς δεν την είπα, αλλά τελικά το έστειλα. Είναι μια ιστορία για κατασκόπους, κάτι σαν James Bond. Πήρε μια διάκριση, βγήκε δεύτερο, αν θυμάμαι καλά, αυτό μου άνοιξε το δρόμο για την εφημερίδα. Με πήραν μια μέρα τηλέφωνο και με ρώτησαν, θα σας ενδιέφερε να ασχοληθείτε με τη δημοσιογραφία; Μόλις είχα τελειώσει τη γαλλική φιλολογία, ο πατέρας μου ήταν από τους λογοτεχνίζοντες νέους εκείνης της εποχής, είχε ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία και το είχα το μικρόβιο. Έτσι βούτηξα στη φάση. Δεν το έχω ξαναδιαβάσει από τότε, είμαι περίεργη να το ξαναδώ γιατί τα γραπτά μου ακόμα και δυο χρόνων πριν μου φαίνονται περίεργα.

Η μουσική πότε ήρθε;
Η μουσική ήταν εκεί. Θυμάμαι από μικρή κανονίζαμε με τον ξάδερφό μου τι άλμπουμ θα αγοράσει ο καθένας, μοιράζαμε τα πράγματα, εσύ θα πάρεις Clash κι εγώ Damned. Ήταν αυτό που ήθελα να κάνω όταν ασχολήθηκα με την εφημερίδα, να γράφω για μουσική.

Γιατί σου φαίνονται περίεργα τα γραπτά σου, αναθεωρείς τις απόψεις σου;
Βεβαίως. Αλλάζεις απόψεις. Συνέχεια. Μερικές φορές θέλω να πετάξω μεγάλο μέρος της δισκοθήκης μου! Είμαι διαρκώς σε μια κατάσταση αλλαγής και επανεκτίμησης των πραγμάτων.

Αλλιώς δεν είναι και ζωντανό όλο αυτό. Αν ασχολείσαι με τη μουσική και δεν το κάνεις παθιασμένα, καλύτερα να μην το κάνεις καθόλου.
Συμφωνώ. Δεν γίνεται ούτε να μην υπερβάλλεις ούτε να χρειάζεται διαρκώς να απολογείσαι αν εκθειάσεις κάτι που δεν είναι τόσο καλό, δεν γίνεται να μη βάλεις συναίσθημα. Διαφωνώ με το ακαδημαϊκό γράψιμο, με την αυστηρή ανάλυση, δεν μπορώ να κρίνω, σου περιγράφω το συναίσθημα που μεταφέρει. Στην ουσία μια δική μου ιστορία περιγράφω μέσα από την παρουσίαση. Είναι σαν να μιλάμε μαζί και να σου λέω τι μου θύμισε. Δεν θέλω να χαρακτηρίζομαι μουσικοκριτικός, δεν έχω καμία σχέση με κριτικό, πιστεύω ότι έχω τον ίδιο ενθουσιασμό που είχα πριν χρόνια, απλώς έχω ακούσει λίγο περισσότερα πράγματα. Μου αρέσουν το ίδιο ακόμα ο Dylan και ο Springsteen.

Έμαθες ότι τον Springsteen τον απέκλεισαν από κάποιους αμερικάνικους σταθμούς ως «παλιό»;
Είναι η θεωρία του εναλλακτικού αυτή. Μου αρέσουν πάρα πολλά πράγματα που δεν είναι mainstream, αλλά θεωρώ ότι και το mainstream έχει την ίδια δυναμική. Είναι και το γεγονός ότι αποκτάς κτητικά δικαιώματα πάνω σε κάποιο καλλιτέχνη, όταν περάσει σε πολύ κόσμο κάτι δεν είναι καλό, ξεπουλήθηκε, τέλειωσε. Δεν μπορώ κάτι να το δεχτώ ως καλό απλά επειδή είναι περιθωριακό ή περίεργο. Αυτή είναι η στάση μου απέναντι στη μουσική αλλά και στις ταινίες που μου αρέσουν.

Οδηγείς;
Οδηγώ. Δεν είμαι και φανατική του τιμονιού, αλλά οδηγώ. Η αλήθεια είναι ότι μου 'ρχονται πολλά πράματα στο τιμόνι. Από τον πρόλογο στο κομμάτι που έχω να γράψω για τη δουλειά, μέχρι μικρές ιστορίες. Χαλαρώνω φαίνεται.

Έχεις κάνει μεγάλα ταξίδια με αυτοκίνητο;
Έχω κάνει, όχι όμως αυτά που έχω φανταστεί και θα ήθελα. Τα μεγάλα ταξίδια τα έχω κάνει με το μυαλό μου περισσότερο. Θέλω κάποια στιγμή να τα πραγματοποιήσω αυτά τα μεγάλα ταξίδια στην Ευρώπη και στην Αμερική. Έχω την αίσθηση ότι στο ταξίδι με αυτοκίνητο ορίζεις εσύ το ταξίδι. Σταματάς, ξεκινάς, φεύγεις ό,τι ώρα θέλεις, δεν περιμένεις να έρθει το λεωφορείο...

Το ίδιο δεν κάνεις και σε ένα διήγημα; Το ορίζεις περισσότερο, ενώ σε ένα μυθιστόρημα χάνεσαι λίγο.
Σωστή παρατήρηση. Είναι περισσότερο στο χέρι σου η κατάσταση με το διήγημα, το ελέγχεις πιο πολύ, το στρίβεις, το γυρνάς. Νομίζω ότι μου βγήκαν πιο εύκολα τα διηγήματα επειδή ήταν πιο μικρά.

Οι ιστορίες σου είναι πολύ κινηματογραφικές, είχες καθόλου στο μυαλό σου το σινεμά όταν τις έγραφες;
Ίσως επειδή το σινεμά το αγαπάω πάρα πολύ να λειτούργησε λίγο κινηματογραφικά μέσα μου. Και πάντα όταν γράφω έχω εικόνες στο μυαλό μου. Δεν έγινε από πρόθεση, μάλλον έγινε επειδή το σινεμά το έχω πολύ στο υποσυνείδητό μου.

Αυτό το concept με το αυτοκίνητο θα μπορούσε να λειτουργήσει και σαν ταινία.
Το αυτοκίνητο νιώθω ότι με απελευθερώνει, ο δρόμος, η κίνηση, νιώθω ότι μπορώ να φύγω, να πάρω τα κλειδιά μου και να την κάνω. Και μετά να γυρίσω. Ακόμα και στα γραπτά μου για τη μουσική καμιά φορά μου έρχεται στο μυαλό κάποια ταινία.

Έχεις κάποιον ήρωα;
Όταν ήμουν μικρή είχα τον Κάπτεν Κερκ, ήταν απ' τους πρώτους μου ήρωες. Έβλεπα φανατικά το Star Trek. Μου άρεσε επειδή ήταν ένας άνθρωπος δημοκρατικός, με ανοιχτούς ορίζοντες - αυτά βέβαια τα κατάλαβα αργότερα. Αυτός ήταν ο ήρωάς μου. Αυτός και ο Φυγάς.

Κι οι δυο έχουν σχέση με ταξίδια. Περίμενα να μου πεις κάποιον μουσικό.
Ο Bruce Springsteen είναι σίγουρα. Και ο Strammer. Όταν πέθανε, αισθάνθηκα ότι έφυγε ένας δικός μου άνθρωπος. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα πόσο με είχε επηρεάσει.

Πες μου ένα βιβλίο που σε σημάδεψε.
Οι ιστορίες του Παπαδιαμάντη, κατά έναν περίεργο τρόπο. Παρ' όλο που ήταν άλλη εποχή, άλλη γλώσσα, αυτές τις εικόνες τις νιώθω πολύ σημερινές, κάτι μου κάνουν στο συναίσθημα. Είναι πολύ ατμοσφαιρικές, κατά κάποιον τρόπο ελληνικό gothic, μου βγάζουν ψυχόδραμα.

Πιστεύεις ότι ένα βιβλίο σήμερα έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει πετυχημένο απ' όσο ένα μουσικό άλμπουμ;
Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια με το internet ο γραπτός λόγος γνωρίζει ξανά μέρες δόξας. Βλέπω ότι ο κόσμος αγοράζει βιβλία. Έρχονται πολλά ερεθίσματα από το χώρο του βιβλίου που σε βάζουν σε μια διαδικασία να ψάξεις να βρεις. Βλέπω πολλούς νέους που διαβάζουν. Αυτό που έχουν καταφέρει τα free press είναι που έχουν κάνει τον κόσμο φιλικό προς την ανάγνωση. Μια εφημερίδα στο περίπτερο απαιτεί μια κινητοποίηση, πρέπει να σε στείλει να την αγοράσεις, κι αν θέλεις, τα free press μιλούν περισσότερο τη γλώσσα των νέων, ενώ ο παραδοσιακός Τύπος παλεύει ακόμα να βρει τον τρόπο. Δεν τον έχει βρει ακόμα. Τα free press έχουν κάνει τον κόσμο να αγαπήσει το γραπτό κείμενο. Τα blog επίσης. Σου δίνουν την ευκαιρία να ξεφυλλίσεις σελίδες, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί υπήρξαν αντιδράσεις στο νέο μέσο.

Άλλαξαν οι ισορροπίες, γι' αυτό. Οι αντιδράσεις υπήρξαν κυρίως από δημοσιογράφους που αισθάνονταν ότι απειλούνταν.
Τα μέσα αλλάζουν πολύ γρήγορα. Είναι πολύ γοητευτικό ότι ζούμε το κομμάτι αυτής της αλλαγής. Βγαίνεις έξω για έναν καφέ και βλέπεις τόσα πράγματα να ρέουν γύρω σου. Παλιά παρακολουθούσαμε ένα έντυπο ανελλιπώς, διαβάζαμε συγκεκριμένους ανθρώπους, κόβαμε κομμάτια. Έκανα μια εκκαθάριση προχθές και βρήκα το αγαπημένο μου περιοδικό των '90s, το «Details», και λέω κοίτα να δεις πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα. Ήταν στο μεταίχμιο πριν γίνει αυτή η φάση με το internet, σήμερα βρίσκεις τα πάντα on line. Τώρα, πάμε στο επόμενο.

Πες μου μερικά πράγματα που θέλεις να ξέρει κάποιος για σένα.
Κατάγομαι από την Αμοργό, δουλεύω στην εφημερίδα απ' το ‘87, ζω με το φίλο μου, μου αρέσουν πάρα πολύ οι βόλτες με το αυτοκίνητο κάπου που να έχει θάλασσα. Μου αρέσουν η μουσική, το σινεμά, να βγαίνω με παρέες και να μιλάμε, δεν είμαι του Σαββατοκύριακου. Θέλω να βγαίνω κάθε μέρα, ασχέτως αν έχω τις αντοχές. Είμαι easy going. Μου αρέσει το καλό. Πιστεύω ότι αν κάνεις κάτι καλό στη ζωή σου, κάποια στιγμή θα σου έρθει από αλλού.

Και το κακό το πληρώνεις;
Φυσικά και το πληρώνεις. Παρ' όλο που ζούμε σε μια εποχή κακίας, μοχθηρίας και ζήλιας, πιστεύω στο καλό.

Σου αρέσει ο ήλιος; Πρόσεξα ότι οι πιο πολλές ιστορίες σου είναι λουσμένες στη λιακάδα.
Δεν το είχα σκεφτεί, αλλά έχεις δίκιο. Μου αρέσουν ο ήλιος, η ζέστη, το καλοκαίρι, η θάλασσα. Φαίνονται όλα πιο ωραία απ' το αυτοκίνητο με λιακάδα, οι λεπτομέρειες.

Έχεις κρίνει ποτέ κάποιον από τις μουσικές του προτιμήσεις;
Όχι, ποτέ. Θα μπορούσα να συναναστραφώ οποιονδήποτε. Βέβαια, θα έχω περισσότερα να πω με κάποιον με παρόμοια γούστα. Ωστόσο, η μουσική που ακούει κάποιος σού αποκαλύπτει πάρα πολλά πράγματα γι' αυτόν. Έχεις κερδίσει χώρο και χρόνο για να γνωρίσεις τον άλλο.

Το βιβλίο της Μαρίας Μαρκουλή Ντράιβ Ιν κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.