Παραμένοντας και αυτή την Παρασκευή σε μυθιστορηματικές πλοκές που πάνε μπρος – πίσω, σε παρελθόν και παρόν – βλέπε πρόσφατα και το "A Visit from the Goon Squad" -, ένα από τα καλύτερα βιβλία του Mordecai Richler, «O Tζόσουα τότε και τώρα», πρωτοεκδόδηκε το 1980, ενώ μεταφράστηκε στα ελληνικά το 2009.
Ο Joshua Shapiro – πολλοί διακρίνουν αυτοβιογραφικά στοιχεία στον πρωταγωνιστή – έζησε μια έντονη, ανορθόδοξη ζωή, από τα γεννοφάσκια του κι όλας. Εβραίος που μεγάλωσε στις καναδέζικες φτωχογειτονιές, με πατέρα πυγμάχο αλλά έντιμο απατεώνα και μητέρα χορεύτρια αισθησιακών χορών, ο Joshua αποφασίζει σε μικρή ηλικία να ξεχωρίσει, να γίνει διάσημος και πλούσιος, επιτυχημένος και ευτυχισμένος. Τον πετυχαίνουμε κοντά στα πενήντα. Κρίσιμη ηλικία, που αρχίζει κανείς εύκολα τους απολογισμούς: τα έχει καταφέρει. Είναι παντρεμένος με μια πανέμορφη και πλούσια γυναίκα. Ο ίδιος έχει δημιουργήσει μια αξιοζήλευτη καριέρα ως αθλητικογράφος και τηλεοπτικό πρόσωπο.
Φωτογραφία: Joy von Tiedemann
Μετά όμως από το ξέσπασμα ενός σεξουαλικού σκάνδαλου, ξαπλωμένος στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου, ο Joshua αρχίζει κι αμφισβητεί τις επιλογές που έχει κάνει μέχρι τώρα και να σκαλίζει την επιφάνεια μιας καλοστημένης ζωής, της δικιάς του. Ξαφνικά, εικόνες και συναισθήματα από την παιδική του ηλικία αναβιώνουν κάτω από πρωτόγνωρες οπτικές γωνίες, που μέχρι τότε δεν τον είχαν προβληματίσει ποτέ. Τι δεν είδε τότε καθαρά; Γιατί δεν είναι ευτυχισμένος χρόνια τώρα; Τι προλαβαίνει να αλλάξει;
Οι σκέψεις του πρωταγωνιστή παραμένουν σαρκαστικές σε όλη την αφηγηματική πορεία, πολλές φορές γίνονται αστείες, ενίοτε δε και γλυκόπικρες. Οι παράπλευροι χαρακτήρες αναπτύσσονται αβίαστα αλλά ολοκληρωτικά, κι έτσι υπάρχει πάντα η αίσθηση ότι δεν διαβάζεις αποκλειστικά την ιστορία του Joshua. Είναι από αυτά τα βιβλία που δένεσαι με όλους και όταν τελειώνουν σε πιάνει μια μικρή μοναξιά. Για τους βιβλιοράθυμους, να σημειωθεί ότι το 1985, το βιβλίο έγινε ταινία με τους James Woods, Alan Arkin και Gabrielle Lazure.