Δευτέρα πρωί και στην Στοά του Βιβλίου οι φοιτητές σχηματίζουν ουρές προκειμένου να προμηθευτούν τα συγγράμματα τους. Προσπερνάμε γοργά και κατεβαίνουμε στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης. Στην σκηνή οι ηθοποιοί με τον σκηνοθέτη Βασίλη Μαυρογεωργίου έχουν ξεκινήσει τις πρόβες για την παράσταση “Me lene Sandra”. Η Σάντρα είναι μια 16χρονη που αναζητά ακατάπαυστα διαδικτυακή επικοινωνία. Μοναδικός στόχος της, η επιβεβαίωση. Όλα συμβαίνουν online, όπως και η εμφάνιση του μυστηριώδους χρήστη “Captain”, ο οποίος δεν αποκαλύπτει στη Σάντρα το πρόσωπό του αλλά ούτε και το πραγματικό του όνομα. Με τα γλυκόλογα που της λέει καταφέρνει να τη γοητεύσει και να κερδίσει την εμπιστοσύνη της, με αποτέλεσμα κάθε μέρα να της ζητάει να μάθει κάτι περισσότερο για εκείνην αλλά και να δει κάτι περισσότερο από εκείνη. Ώσπου την πείθει να σηκώσει την μπλούζα της και να του δείξει στην κάμερα το στήθος της «για μια μικρή στιγμή». Αυτή «η μικρή στιγμή» που θα αλλάξει όλη της τη ζωή.
Πρόκειται για ένα έργο που στηρίζεται τους κίνδυνους που κρύβουν τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης οι οποίοι παραμονεύουν μέσα σε ένα κλειστό δωμάτιο, χωρίς καν να σε πλησιάσει κανείς. «Το έργο είναι εμπνευσμένο από αληθινές ιστορίες εφήβων που δέχτηκαν άγριο cyber-bullying, όπως η Amanda Todd», θα μου πει ο σκηνοθέτης της παράστασης Βασίλης Μαυρογεωργίου. «Είναι ένα υλικό που προέκυψε από έρευνες και μας σόκαραν. Μιλάμε για νεαρά άτομα που χτίζουν την προσωπικότητά τους με βάση το πώς τους βλέπουν στο διαδίκτυο. Σε μια ηλικία ιδιαίτερα ευαίσθητη είναι τρομερό να παίζεις με την παρουσία και την αορατότητα. Εν τω μεταξύ, συζητήσαμε με πολλούς έφηβους και μας έκανε εντύπωση όταν τους λέγαμε ότι ζουν στην καλύτερη ηλικία και αυτοί απαντούσαν ‘όχι, είμαστε στην χειρότερη ηλικία, γιατί ενώ είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τα πάντα, δεν μας αφήνουν’. Τρομερό. Να θες να ζήσεις τα πάντα και να μην έχεις την ελευθερία να το κάνεις», επισημαίνει.
«Πιστεύεις ότι τα social media έχουν οδηγήσει στην κυριαρχία του εφήμερου στις ανθρώπινες σχέσεις;» ρωτώ τον Βασίλη. «Ποιος μιλά σήμερα τόσο άνετα στο δρόμο όσο θα κάνει μια κουβέντα στο διαδίκτυο; Έχετε δει νέους να πιάνουν συζήτηση στο μετρό; Το facebook είναι το πιο δημοφιλές δημιούργημα τα τελευταία χρόνια, αλλά με ενοχλεί η φασιστική πλευρά των κοινωνικών δικτύων. Λειτουργείς με βάση αυτό που σου επιβάλλεται και αναγκάζεσαι να σκέφτεσαι με λογικές που δεν είχες, ζώντας τον ολοκληρωτισμό του σε όλο το μεγαλείο. Για παράδειγμα, βγάζεις μια selfie όχι επειδή το έχεις ανάγκη, αλλά το κάνεις επειδή κάποιος σκέφτηκε να βάλει την κάμερα μπροστά. Ένας τύπος δημιούργησε μια ανάγκη που δεν είχες, δεν είναι εντυπωσιακό;» αναρωτιέται ο Βασίλης. «Η παράσταση απευθύνεται σε νέους, ποια είναι η άποψη σου για αυτούς;», σπεύδω να τον ρωτήσω. «Μου γεννήθηκε μια δίψα μέσω της παράστασης, ώστε να δω πως σκέφτονται. Αυτό που βλέπω, πάντως, είναι ότι το μυαλό τους συμβαδίζει με την ταχύτητα της επικοινωνίας. Μιλούν περισσότερο από όσο σκέφτονται. Θέλουν να αλλάξουν κάτι, έχουν ανησυχίες, αλλά ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν την αθωότητα ως μια τελείως διαφορετική έννοια από αυτή που ξέραμε εμείς παλαιότερα. Αναρωτιέμαι τι είναι επαναστατικό σήμερα; Και διαπιστώνω ότι είναι να αντιμετωπίζεις το χρόνο διαφορετικά και να αφήνεις τα πράγματα να συμβούν. Θα άξιζε μια κοινωνία που θα αποτελούνταν από ανθρώπους που επιλέγουν να ζουν σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Το πιο ουσιαστικό είναι να ψάχνεις τις εξηγήσεις πάνω σε ένα μετέωρο βήμα. Θυμάμαι όταν διαβάσαμε το σημείωμα ενός παιδιού που αυτοκτόνησε, ο οποίος έγραφε ‘θα αισθανθώ πραγματικά ελεύθερος όταν όλοι ξεχάσουν την ύπαρξή μου’. Ας μην ξεχνάμε, λοιπόν, ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να ξεχαστεί και ότι ζούμε στην εποχή των εντυπώσεων», καταλήγει ο Βασίλης.
Στην συνέχεια συναντώ τους ηθοποιούς που πρωταγωνιστούν και τους ζητώ να μου αφηγηθούν την δική τους ματιά πάνω στο έργο που παίζουν. Να μας πουν ως νέοι τι είναι αυτό που πιστεύουν ότι έχουμε χάσει σήμερα, αν θα έκαναν σχέση μέσω των κοινωνικών δικτύων αλλά και πόσο μεγάλη σημασία έχει σήμερα η εικόνα;
«Αυτή η παράσταση δεν περιορίζεται μόνο στους έφηβους. Είναι μια βαθύτερη ανάγκη που έχουμε όλοι για ελευθερία, επικοινωνία και επιβεβαίωση. Αναμφίβολα, ζούμε σε μια εποχή που εγκλωβιζόμαστε καθημερινά στην εικόνα μας και δεν κοιτάμε μέσα μας, αγνοώντας τον εαυτό μας. Αν θέλουμε να κάνουμε κάτι, το λιγότερο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να αλλάξουμε το «είναι» μας. Φοβόμαστε να δείξουμε αυτό που είμαστε πραγματικά με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία. Ίσως να είναι θέμα επιβίωσης. Επειδή ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να ζει σε ένα σύνολο, όταν η αγέλη δεν σε δέχεται η άμεση συνέπεια είναι ότι δεν μπορείς να επιβιώσεις. Υποχωρούμε διαρκώς, χάνουμε την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό μας, ενώ δεν δίνουμε καθόλου χώρο στην αυτοεκτίμηση μας», θα πει η Μαριλένα Μόσχου με τον Κωνσταντίνο Δημητρακάκη να προσθέτει «ειδικά στις μέρες μας αυτό που μας απασχολεί περισσότερο είναι το πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Όλοι είμαστε θεατές της κυριαρχίας του επιφανειακού. Δεν μας αρέσει να ξεχωρίζουμε και αφηνόμαστε σε δρόμους που οδηγούν στον εθισμό».
Η Αριάδνη Καβαλιέρου με την σειρά της αναφέρει «είναι μια παράσταση που μιλά για την επιρροή των εφήβων από τους άλλους. Θέλεις να αρέσεις και ζεις μόνο με αυτή την ιδέα. Η εικόνα έχει τόσο μεγάλη σημασία με άμεση συνέπεια την εξαφάνιση του περιεχομένου αλλά και της ίδιας της ζωής. Όπως και στο έργο που παίζουμε, παρατηρούμε όλα να συμβαίνουν μέσα σε ένα δωμάτιο. Εφήμερα συναισθήματα, επιφανειακά βλέμματα, διότι φοβόμαστε να εκτεθούμε στην πραγματική επικοινωνία. Μας ενδιαφέρει μόνο να μην χάσουμε».
«Είναι ένα πολύ δυνατό έργο που μιλά για το τίποτα που γίνεται κάτι και σε καταπνίγει. Ο φανταστικός κόσμος ρουφάει τον πραγματικό. Βλέπουμε τις ζωές μας να εξελίσσονται πάνω σε οθόνες και να βιώνουμε μια διπολική ζωή. Πως είμαστε πραγματικά και πως θα θέλαμε να είμαστε. Σημεία των καιρών» θα πει η Εύα Οικονόμου-Βαμβακά. Τέλος, ο Ευθύμης Χαλκίδης θα υποστηρίξει ότι «δεν ξέρω αν θα έκανα σχέση μέσα από τα social media. Γνωρίζω αρκετούς φίλους μου που το έχουν κάνει. Λες ότι θες και αφού είσαι ανώνυμος μπορείς να πλάσεις τον εαυτό σου όπως επιθυμείς ή όπως θέλεις ο άλλος να σε δει. Δεν πιστεύω ότι έχει χαθεί κάτι σήμερα όπως για παράδειγμα ο ρομαντισμός, απλά έχουν μεταλλασθεί οι τρόποι που εκφραζόμαστε. Αναμφισβήτητα, είμαστε η γενιά της πληροφορίας και αυτό που εμένα με απασχολεί είναι η επιλογή του να μπορείς να διαλέξεις. Αν λείπει λοιπόν κάτι σήμερα είναι αυτό. Το να μπορείς να διαλέξεις».
ΕΦΗΒΙΚΗ ΣΚΗΝΗ, Υπόγειο Θέατρο Τέχνης, Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα. Ως τις 23 Απριλίου. Παραστάσεις για το κοινό κάθε Σάββατο στις 18.00. Καθημερινές πρωί για σχολεία. Γενική Είσοδος Σαββάτου 10 € | Καθημερινές για σχολεία 6 €