Παρά τις πολύ δύσκολες συνθήκες που έχει δημιουργήσει η πανδημία (και) στον καλλιτεχνικό χώρο, το 2021 ξεκίνησε ελπιδοφόρα για τον Ευριπίδη Λασκαρίδη ‒ με πρόβες για ένα νέο έργο-ανάθεση του Φεστιβάλ Αθηνών για τη Μικρή Επίδαυρο πάνω στο αρχαίο δράμα και τις καλοκαιρινές περιοδείες. Η πρεμιέρα της νέας πολυαναμενόμενης παράστασής του, της πρώτης του με τόσο πολύ λόγο, είχε προγραμματιστεί για τον Αύγουστο, αλλά έπεσε πάνω στις πυρκαγιές και μεταφέρθηκε για το καλοκαίρι του 2022. Ωστόσο, δεν έχει λόγο παραπονιέται. Στην αρχή της χρονιάς το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ Here not here, που έφτιαξε με τη βοήθεια της Εύας Στεφανή πάνω στο Elenit, προβλήθηκε στη Λίμα, το Δουβλίνο και το Πόρτο. Στη συνέχεια ταξίδεψε με το Relic στη Λισαβόνα και με το Elenit σε Πόρτο, Λυών και Άμστερνταμ. Το καλοκαίρι παρουσιάστηκαν στην Ύδρα, στο Hydra School Project του Δημήτρη Αντωνίτση, βίντεο και πορτρέτα του, ένα εικαστικό παρακλάδι όσων κάνει. Τον Σεπτέμβριο βρέθηκε με το Relic στην Σαλαμάνκα και τον Οκτώβριο με το Elenit στα Δημήτρια, στη Θεσσαλονίκη. Εκεί το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης τον κάλεσε να κάνει ένα εργαστήρι πάνω στα εργαλεία με τα οποία δουλεύει, τη μεταμόρφωση και τη γελοιότητα. Ο Νοέμβρης τον βρήκε στο Malraux Scène Νationale Chambéry για δύο παραστάσεις του Elenit και να παρουσιάζει με τον Γιώργο Πούλιο την εικαστική μικρού μήκους ταινία Μαντώ, μια ανάθεση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Κορνήλιου Σελαμσή για το 1821 Songbook. Η χρονιά έκλεισε πανηγυρικά με πέντε sold out παραστάσεις των Τιτάνων στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης.
Το μεγάλο του κατόρθωμα είναι ότι, όσοι έχουν δει τις παραστάσεις του, είναι δύσκολο να επιλέξουν ποια θεωρούν καλύτερη. Ειδικά αν τις έχουν δει πάνω από μία φορά, σε διαφορετικές φάσεις τους, ξαναδουλεμένες. Γιατί όλες οι παραστάσεις του είναι κάτι σαν work in progress, που εξελίσσονται όσο περνάει ο καιρός και αλλάζουν οι εμπειρίες του.
Αυτά που έχει καταφέρει ο Ευριπίδης τα τελευταία δέκα χρόνια είναι αξιοθαύμαστα. Από το Sacred Monsters μέχρι το Elenit η πορεία του δεν είναι απλώς εντυπωσιακή, έχει εξελιχθεί στον κορυφαίο περφόρμερ της γενιάς του, παρουσιάζοντας κάτι που είναι μοναδικό. Οι παραστάσεις του δεν είναι αμιγώς χορός, δεν είναι θέατρο, είναι κάτι που κάνει μόνο αυτός και είναι αναγνωρίσιμο πλέον και κατάδικό του. Η συναισθηματική εμπλοκή την οποία προκαλεί μέσα από συνεχείς μεταμορφώσεις αλλόκοτων πλασμάτων, πάντα όμως εύθραυστα και ευάλωτα, και το πικρό χιούμορ που είναι διάχυτο στη σκηνή, του χάρισαν, από το Relic και μετά, τεράστια καλλιτεχνική αναγνώριση σε ολόκληρο τον κόσμο και μια εμπορική επιτυχία που ήταν μάλλον ανέλπιστη για παραστάσεις που είναι αβανγκάρντ. Ταξίδεψε με αυτές παντού, σε κάθε ήπειρο, βραβεύτηκε και λόγω της μοναδικότητας της δουλειάς του πήρε το fellowship της Πίνα Μπάους και έφτασε μέχρι τη Χιλή, τη Νέα Ζηλανδία και τα νησιά του Πάσχα. Οι φιγούρες που υποδύεται στο Relic, τους Τιτάνες και το Elenit είναι ιδιαίτερα πλάσματα που δεν έχουν ξεκάθαρο φύλο, είναι οντότητες άφυλες, που θα μπορούσαν να είναι οποιοσδήποτε ή οποιαδήποτε, ο καθένας μας. Τα έργα του είναι ξεκάθαρα queer και οι χαρακτήρες που υποδύεται έχουν έντονο το gender fluid στοιχείο, ωστόσο ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι κάνει κάτι πανανθρώπινο. Ότι με κάθε έργο του προσπαθεί να μιλήσει για την ανθρώπινη υπόσταση «όχι με λόγια αλλά με τρισδιάστατα εργόχειρα. Αυτό είναι η μεταμόρφωση για μένα, ότι παίρνεις ένα φλιτζάνι και το γυρνάς και από φλιτζάνι γίνεται η μισή γη. Όταν μπαίνω στην πρόβα δεν σκέφτομαι ότι επιθυμώ να κάνω ένα έργο για το τάδε ή το δείνα ζήτημα», όπως λέει. «Η έμπνευσή μου έρχεται από τη ζωή συνολικά, από γεύσεις και σκέψεις που αφορούν γενικότερες έννοιες όπως ο έρωτας, ο θάνατος, η συμπόνια, η αποτυχία και άλλα πολλά. Δουλεύω με καθρέφτη, καθώς σκηνοθετώ και ερμηνεύω ταυτόχρονα. Στη δουλειά αυτή με εξυπηρετεί πολύ το πλάσμα που βλέπω απέναντί μου να μην είμαι εγώ. Εκεί έρχεται η μεταμόρφωση και ξέρω ότι με ευχαριστεί πολύ να παίζω με διαφορετικές περούκες, ψεύτικες μύτες και δόντια, μουστάκια, φορέματα, μπότες, τακούνια και οτιδήποτε άλλο μού γαργαλά τη φαντασία και δίνει ώθηση στη δημιουργικότητά μου. Είμαι πολύ χαρούμενος και περήφανος για το queer στοιχείο που φέρουν τα έργα μου, αλλά σε καμία περίπτωση αυτό δεν είναι αυτοσκοπός. Η ρευστότητα του φύλου των χαρακτήρων μου είναι κάτι που συμβαίνει χωρίς να το σκέφτομαι. Τα πλάσματα αυτά για μένα δεν είναι άντρες ή γυναίκες απαραίτητα. Είναι όντα με έντονα πάθη και επιθυμίες ‒ φλέγονται να ζήσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Δεν είναι απαραίτητα αγόρια ή κορίτσια, είναι απλώς φλεγόμενα πλάσματα, όπως θα έλεγε και ο Jack Smith».
Τα ιδιαίτερα αυτά πλάσματα, μέσα στη σκληρότητά τους και το νεφελώδες σύμπαν που τα περιβάλλει, εκτός από αλλόκοτα είναι και αγαπησιάρικα, σκληρά αλλά και εύθραυστα, αεικίνητα αλλά και σπαρακτικά, ένας χορός τεράτων που ξεδιπλώνουν στη σκηνή μια παλέτα έντονων συναισθημάτων: τον σαρκασμό και το σλάπστικ χιούμορ διαδέχονται η συγκίνηση, η έκρηξη, ο λυγμός, η απόγνωση, η βία και η τρυφερότητα. Όπως στο Elenit, την πιο συμπαγή παράσταση του Ευριπίδη μέχρι τώρα.
Το μεγάλο του κατόρθωμα είναι ότι, όσοι έχουν δει τις παραστάσεις του, είναι δύσκολο να επιλέξουν ποια θεωρούν καλύτερη. Ειδικά αν τις έχουν δει πάνω από μία φορά, σε διαφορετικές φάσεις τους, ξαναδουλεμένες. Γιατί όλες οι παραστάσεις του είναι κάτι σαν work in progress, που εξελίσσονται όσο περνάει ο καιρός και αλλάζουν οι εμπειρίες του. Το Relic που είδα για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ήταν διαφορετικό από του Θεάτρου Ροές και διαφορετικό από της Στέγης ‒ κάθε φορά ήταν καλύτερο. Σε αυτό βοηθάει και η ζήτηση που έχουν τα έργα του στο εξωτερικό, τα οποία από το 2015 δεν έχουν σταματήσει να παίζονται, με διαφορετική κάθε φορά προσέγγιση και χωρίς «υποδείξεις» για το τι θα εισπράξει ο άνθρωπος που θα τις δει.
«Δεν πιστεύω στα κλειστά νοήματα. Δεν πιστεύω στις ταμπέλες, Παρότι τα κλισέ και η στενομυαλιά είναι μια βαθιά πηγή έμπνευσης για μένα, προτιμώ να αφήνω τα έργα μου χωρίς επεξηγήσεις, ώστε κάθε θεατής να βρίσκει την ευκαιρία να τα στολίσει, αν το επιθυμεί, με τη δική του φαντασία. Ο άλλος τρόπος, αυτός του ενός συγκεκριμένου και κλειστού νοήματος, δεν με ευχαριστεί. Αντιθέτως με καταπιέζει και με στενοχωρεί. Στα μάτια μου φαντάζει διδακτικός και δεν νομίζω πως έχω τίποτα να διδάξω σε κανέναν.
Παρακολουθώ με μεγάλη τρυφερότητα τη σχέση μου με τα έργα μου όσο μεγαλώνω. Μεγαλώνουν κι αυτά μαζί μου. Μεγαλώνει και η ομάδα μας, η Osmosis, μαζί τους, όπως και οι χαρακτήρες μου. Όταν ξεκίνησα να ταξιδεύω το σόλο μου, το Relic, το 2015, νόμιζα ότι δεν υπήρχε πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο, ώσπου δύο χρόνια μετά έκανα ένα λίγο μεγαλύτερο έργο, που ήταν και ντουέτο, τους Τιτάνες. Μετά, βέβαια, ήρθε το δεκαμελές Elenit, ένα έργο μιάμισης ώρας για μεγάλες σκηνές, που έβαλε τα πάντα στη θέση τους. Το Relic θα παιχτεί του χρόνου για έβδομη συνεχή χρόνια. Το σώμα μου φυσικά δεν θα είναι το ίδιο, και ενώ μπορεί να χάνω σε σωματικές δεξιότητες, ο ψυχισμός και η φαντασία στα έργα μου μοιάζει να αποκτούν πιο ισχυρά βάθη, προκειμένου να αντισταθμίσω το συμμάζεμα στα ακροβατικά...»
Η νέα παράσταση του Ευριπίδη Λασκαρίδη «TOYΡΝΕ» θα ανέβει στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου στις 29 και 30 Ιουλίου 2022 στις 21:30.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
Χαρούλα Αλεξίου
«Δεν θέλω τίποτε άλλο από το να υπάρχω απλώς»
Ελένη Καραΐνδρου
«Σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο φρόντιζα να επιβάλλομαι με τη δουλειά μου»
Νίκος Σταμπολίδης
«Χωρίς την επιστημονική λεπτομέρεια δεν μπορείς να πας πουθενά»
Ευριπίδης Λασκαρίδης
«Η ρευστότητα του φύλου των χαρακτήρων μου συμβαίνει χωρίς να τη σκέφτομαι»
Γιάννης Νιάρρος
«Αναγνωρίζω τον ανταγωνισμό του ανδρικού φύλου, του άντρα κόκορα»
Σοφία Κόκκαλη
«Μου αρέσει η ισορροπία μεταξύ σινεμά και θεάτρου, δεν θα ήθελα να αλλάξει ποτέ»
Μιχαήλ Μαρμαρινός
«Δεν με ενδιαφέρει το θέατρο ακριβώς, με συναρπάζει η θεατρικότητα των πραγμάτων»
Μαρίνα Σάττι
«Με αυτή την εποχή, που η πληροφορία ταξιδεύει τόσο γρήγορα, δεν πολυταυτίζομαι»
Λουκία Αλαβάνου
«Προτιμώ να κάνω λιγότερα έργα, θέλω να με αγγίζει βαθιά το κάθε θέμα»