Στα διαλυτήρια κινδυνεύει να οδηγηθεί μεγάλο μέρος του στόλου των θρυλικών ολλανδικών ιστιοφόρων που λόγω κορωνοϊού έχουν καθηλωθεί στα λιμάνια της χώρας.
Αν δεν είχε ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού ο Sven Timmann θα ταξίδευε στα σχετικά ήρεμα εσωτερικά ύδατα της Ολλανδίας μαζί με ομάδες μαθητών, οικογένειες και επιχειρηματίες. Όμως το AMBIENCE, το σκάφος του, ένα κλίπερ 112 ετών με τρία κατάρτια και έξι πανιά παραμένει δεμένο από τον Οκτώβριο και υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μην ταξιδέψει ξανά. Ο Sven Timmann «ένας ρωμαλέος άνδρας με γένι και ναυτικό τατουάζ» όπως τον περιγράφει ο Guardian, αγόρασε το AMBIENCE, μήκους 39 μέτρων, μετά την εγκατάστασή του στην Ολλανδία.
Ο ίδιος, προερχόμενος από τη Γερμανία, παρακολούθησε μαθήματα σε ναυτικό κολέγιο. Πλέον βλέπει τα έσοδά του να έχουν μειωθεί κατά 90% και προβλέπει ότι θα έχει πτωχεύσει έως το τέλος της χρονιάς. «Το σκάφος πέρασε μέσα από πολέμους και καταιγίδες», αναφέρει. «Πώς γίνεται ένας μικροσκοπικός ιός να απειλεί έναν ολόκληρο στόλο;»
Η Ολλανδία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο στόλο ιστορικών ιστιοφόρων στον κόσμο. Παραδοσιακά, τα αιωνόβια αυτά σκάφη μετέφεραν εμπορεύματα. Μοιάζουν με αυτά των Πειρατών της Καραϊβικής, με το πλήρωμα να κρέμεται από τα ξάρτια για να ξεδιπλώσει τα πανιά. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι ενός τρόπου ζωής. Από το 2007 ο Timmann ζει στο σκάφος, με τις αναμνήσεις χιλιάδων ωρών βάρδιας, πλοήγησης κάτω από τα αστέρια και τριμαρίσματος σκοινιών με ματωμένα χέρια.
Σε άλλες χώρες, σκάφη όπως αυτά αποτελούν μέρος των συλλογών των ναυτικών μουσείων και πραγματοποιούν πλεύσεις μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. Στην Ολλανδία ωστόσο, τέτοια σκάφη ταξιδεύουν κανονικά συνδέοντας το «σήμερα» και το «χθες» της ολλανδικής ναυτιλίας παραδίδοντας μαθήματα ιστορίας. Τα περισσότερα από αυτά εκτελούν εβδομαδιαίες κρουαζιέρες, ενώ ένας μικρός αριθμός πραγματοποιεί ημερήσιες εκδρομές.
Ο κορωνοϊός ωστόσο απειλεί την πλειονότητα του ιστορικού αυτού στόλου που αγγίζει τα 400 σκάφη. Τα μέτρα για την αποφυγή διασποράς του ιού κάνουν το ταξίδι αδύνατο.
Τα σκάφη δεν μπορούν να μεταφέρουν τουρίστες. Η ιστιοπλοΐα άλλωστε αποτελεί ομαδική εργασία, που είναι απλά αδύνατη με τους κανόνες για κοινωνική απόσταση. «Χρειαζόμαστε πέντε άτομα να βιράρουν το σκοινί που θα σηκώσει το πανί», λέει ο Timmann. «Δεν μπορεί να γίνει μόνο του» προσθέτει, ενώ και στις καμπίνες, που βρίσκονται κάτω από το κατάστρωμα, είναι επίσης αδύνατο να τηρηθούν οι αποστάσεις.
Όλα τα προγραμματισμένα ταξίδια, ο Timmann χρεώνει έως 300 ευρώ ανά άτομο την ημέρα - αλλά πολύ λιγότερα για τους μαθητές, έχουν ακυρωθεί και πρέπει να επιστρέψει τα χρήματα. Στις 10 Ιουλίου η κυβέρνηση Ρούτε προχώρησε στην κατάργηση του κανόνα για το 1,5 μέτρο για τα σκάφη, αλλά μόνο για τις ημερήσιες εκδρομές «οι οποίες αντιπροσωπεύουν μόλις το 10% του συνόλου των ταξιδιών» σύμφωνα με τον Paul van Ommen, που εκπροσωπεί την ένωση των πλοιοκτητών. «Αυτό δεν είναι αρκεί για να σώσει τον στόλο», αναφέρει.
Για τον Timmann, που η επιχείρησή του «χτίστηκε» χάρη σε ταξίδια με διανυκτερεύσεις στο σκάφος, δεν αλλάζει κάτι. Έχοντας χάσει τέσσερις μήνες εσόδων, ταξίδια όπως αυτά που πάντα έκανε είναι πιο απαραίτητα από ποτέ.
Επιπλέον κόστη
Παράλληλα τα πιστοποιητικά ιστορικών σκαφών πρέπει να ανανεώνονται κάθε πέντε χρόνια με κόστος αρκετών χιλιάδων ευρώ. Σύμφωνα με τον Paul van Ommen ο στόλος αυτών των σκαφών χρειάζεται 20 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για να συνεχίσει να ταξιδεύει. Τα ιστορικά σκάφη «ζητούν» συνεχή συντήρηση. Εάν ένα πιστοποιητικό λήξει, το πλοίο πρέπει να επισκευαστεί σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα, απαγορευτική επένδυση για πολλούς πλοιοκτήτες.
«Μια μέρα ιστιοπλοΐας συνεπάγεται με δύο ημέρες συντήρησης», λέει. Το μισό από το ετήσιο εισόδημα ενός πλοιάρχου - πλοιοκτήτη πηγαίνει στη συντήρηση.
Η επισκευή ενός πανιού κυμαίνεται από 5.000 έως 8.000 ευρώ. Το βάψιμο κοστίζει 3.000 ευρώ ανά σεζόν. Όσο περισσότερο τα πλοία είναι αδρανή, τόσο περισσότερο κινδυνεύουν από την έλλειψη συντήρησης. Ο Timmann ανησυχεί ότι οι πιστωτές θα μπορούσαν τελικά να κατασχέσουν το σκάφος του, αλλά ο χειρότερος εφιάλτης του είναι ότι θα αναγκαστεί να το διαλύσει.
Το AMBIENCE, όπως και πολλά ακόμη ολλανδικά σκάφη, έχει συμπληρώσει πάνω από έναν αιώνα ζωής. Σύμφωνα με τον Timmann, αν η δραστηριότητα αυτή παύσει θα υπάρξουν συνέπειες και για άλλες παραναυτιλιακές επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση έδωσε ένα επίδομα, αλλά μικρό. Κάθε σκάφος, συχνά επιχείρηση του ενός ατόμου, έλαβε 4.000 ευρώ τον Απρίλιο. Τα έξοδα του Timmann φτάνουν τα 165.000 ευρώ. Ένα δεύτερο πακέτο βοήθειας αναμένεται να δοθεί ανάλογα με το μέγεθος των εταιρειών και οι ιδιοκτήτες των ιστορικών σκαφών φοβούνται πως τα χρήματα θα απέχουν πολύ από αυτά που χρειάζονται.
Ορατός ο κίνδυνος διάλυσης
Από την πλευρά της, η Mona Keijzer, γραμματέας οικονομικών υποθέσεων της Ολλανδίας, επισκέφτηκε πρόσφατα τους ιστιοπλόους στο λιμάνι του Kampen, στις όχθες του ποταμού IJssel. Η ίδια παραδέχεται ότι η βοήθεια που δόθηκε είναι μικρή.
«Είναι κρίμα να βλέπουμε αυτούς τους επιχειρηματίες να χάνουν τις δουλείες τους, αλλά πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι η οικονομική βοήθεια προέρχεται από τον φορολογούμενο και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην κατανομή της», δήλωσε. Σύμφωνα με την κυβέρνηση η πρόσθετη βοήθεια δεν θα καταβληθεί έως τον Αύγουστο. Ήδη θα είναι πολύ αργά για ορισμένα σκάφη.
Σύμφωνα με τον Paul van Ommen ένα σκάφος έχει ήδη χρεοκοπήσει ενώ πολλοί πλοιοκτήτες δεν έχουν πάνω από 2.000 ευρώ στους λογαριασμούς τους. «Εάν οι πιστωτές κατασχέσουν τα πλοία και δεν μπορούν να βρουν αγοραστές, τότε η διάλυση των πλοίων είναι η φθηνότερη επιλογή».
«Άλλοι κλάδοι μπορούν να ανοικοδομηθούν ή να αρχίσουν ξανά. Αλλά τα ολλανδικά σκάφη, η ιστιοπλοϊκή κληρονομιά, είναι αναντικατάστατα », λέει ο Van Ommen. Για αυτούς, που ζουν ακόμα αυτή την κληρονομιά, όπως ο Timmann, το χτύπημα θα ήταν και σε προσωπικό επίπεδο. «Αυτή είναι η ζωή μας», λέει ο Timmann. «Αν πρέπει να σταματήσω την ιστιοπλοΐα, δεν θα ξέρω τι άλλο μπορώ να κάνω.»
Με πληροφορίες από Guardian