Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Η Ελένη Καραΐνδρου διέσωσε τα τηλεοπτικά εθνικά κειμήλια

Σε ένα φροντισμένο βιβλίο - διπλό CD από τη Μικρή Άρκτο

Η Ελένη Καραΐνδρου διέσωσε τα τηλεοπτικά εθνικά κειμήλια
Χθες βράδυ ακούγοντας τις πρώτες μουσικές της Καραΐνδρου, τις σχεδόν παγανιστικές και αρχέγονες, πάνω στα μοναδικά ασπρόμαυρα πλάνα που διασώθηκαν από τα αντίστοιχα σήριαλ, είχα την αίσθηση πως μετέχω σε...αρχαιολογική ανασκαφή! Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Στη χθεσινή δισκοπαρουσίαη στον Ιανό, η Ελένη Καραΐνδρου ενημέρωσε τους δημοσιογράφους πως ανάλαβε μόνη της το κόστος της έκδοσης, παρ' όλες τις παραινέσεις των φίλων της για να ζητήσει χρήματα από κάποια ΕΣΠΑ. Ντροπή και αίσχος, λέω εγώ τώρα, που σε μία τέτοια παραγωγή δεν συμμετείχε καν ο επίσημος κρατικός τηλεοπτικός φορέας. Ποιος φορέας - θα μου πεις -, η ΝΕΡΙΤ, που ακόμη δεν ξέρουν που παν τα τέσσερα εκεί μέσα;

Από το 2000 ακούω την Καραΐνδρου να λέει πως πρέπει επειγόντως να ψηφιοποιηθούν οι μαγνητοταινίες που φυλάσσονται στο σπίτι της για να μην καταστραφούν μοιραία από το χρόνο που κυλάει.

Ντροπή και αίσχος, επαναλαμβάνω, εφόσον δεν πρόκειται για την καινούργια εργασία της σημαντικής συνθέτριας, αλλά για τη διάσωση κυριολεκτικά μιας σειράς πολύτιμων μουσικών ντοκουμέντων.

Από το 2000 ακούω την Καραΐνδρου να λέει πως πρέπει επειγόντως να ψηφιοποιηθούν οι μαγνητοταινίες που φυλάσσονται στο σπίτι της για να μην καταστραφούν μοιραία από το χρόνο που κυλάει. Πάλι καλά δηλαδή που αυτή τουλάχιστον φρόντισε να κρατήσει αρχείο ώστε να μη σαπίσει ο κόπος της μέσα σε κάποιο μπουντρούμι...

Έτσι, σε παραγωγή της Καραΐνδρου και σε μία εξαιρετικά φροντισμένη έκδοση από τη Μικρή Άρκτο έχουμε σήμερα στα χέρια μας ένα βιβλίο με δύο ψηφιακούς δίσκους υπό τον τίτλο ''Μουσική για τη Μικρή Οθόνη - Πρωτότυπες Ηχογραφήσεις (1976 - 1989)''. Σύνολο: Περισσότερες από δύο ώρες μουσικής από οχτώ τηλεοπτικά σήριαλ που έγραψαν τη δική τους ιστορία στην ελληνική τηλεόραση, αρχής γινομένης από τη ''Γαλήνη'' του 1976, τη ''Λωξάντρα'' του ΄80, το ''Καλή σου νύχτα κυρ-Αλέξανδρε'' του ΄81 και τον ''Πατούχα'' του ΄84 σε σκηνοθεσία Αλέξη Δαμιανού (θυμάμαι ότι ειδικά στον ''Πατούχα'' μας έστελναν για ύπνο οι γονείς, λόγω των γυμνών σκηνών του). Αυτά στο πρώτο CD. Στο δεύτερο CD ακούμε τις μουσικές της Καραΐνδρου για τους ''Κλειστούς δρόμους'', ''Το κεφάλι της γάτας'' και την τηλεταινία ''Το αγαπημένο μας παιχνίδι'' του ΄88, καθώς και για τη σειρά ντοκιμαντέρ του Γιάννη Σμαραγδή ''Η δε πόλις ελάλησεν'' του ΄89.

 

Αυτό που έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον είναι πως ακούγοντας κανείς χρονολογικά τα δύο CD, κατανοεί και την πρόοδο στην πορεία, όπως και τις αλλαγές στο συνθετικό ύφος της Καραΐνδρου. Λόγου χάριν, η συνθέτρια επέστρεψε με τη Μεταπολίτευση από τη Γαλλία και με νωπές ακόμη τις έντονες εθνομουσικολογικές αναζητήσεις της. Δεν είναι τυχαίο ότι για τις πρώτες τηλεοπτικές δουλειές της που βασίζονταν ούτως ή άλλως σε κλασικά έργα των Μαρίας Ιορδανίδου, Ηλία Βενέζη, Ιωάννη Κονδυλάκη και Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ασχολήθηκε με τη σμυρναίικη παράδοση, τη λαϊκή μουσική και το βυζαντινό μέλος αντίστοιχα, συνεργαζόμενη με μεγάλους Μικρασιάτες μουσικούς, ολότελα ξεχασμένους τότε, σαν τον Μαθιό Μπαλαμπάνη στο τουμπελέκι, τον Γιάννη Σούλη στο ούτι και τον Νίκο Στεφανίδη στο κανονάκι. Αργότερα, ενόσω τα χρόνια περνούσαν και η ίδια υιοθετούσε το πιο λόγιο λυρικό ύφος της, γνώριμο από τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου κυρίως, στη μουσική της συνέβαλαν με την τέχνη τους ο Γιώργος Χατζημιχελάκης στο σάζι, ο Γιάννης Σπάθας στην ηλεκτρική κιθάρα, ο David Lynch στο σαξόφωνο, ο Νίκος Γκίνος στο κλαρινέτο, μέχρι και ο Μάρκος Αλεξίου στο jazz πιάνο - δεν αναφέρω τους υπόλοιπους σπουδαίους Έλληνες μουσικούς, καθώς μέχρι σήμερα τη συντροφεύουν στις ηχογραφήσεις της.

Ακούστε, λοιπόν, τον καρσιλαμά των τίτλων της ''Λωξάντρας'', ένα θρυλικό και τρομερά οικείο μουσικό θέμα, με το πιάνο παιγμένο σα σαντούρι από την Καραΐνδρου σε διάλογο με το τουμπελέκι του Μπαλαμπάνη. Το χαμένο ''Τραγούδι της Λωξάντρας'', επίσης, με τη συγκλονιστική Γιώτα Βέη, όπως και τη διασκευή στον ύμνο ''Δόξα Σοι τω Δείξαντι το Φως'' με τη χορωδία του Τρίτου Προγράμματος και το φωνητικό σόλο της Καραΐνδρου αυτοπροσώπως. Τι να πρωτοξεχωρίσεις; Ένας πακτωλός υλικού που περίμενε πολλές δεκαετίες το φως της δημοσιότητας προς τέρψιν όχι μόνο των φαν της συνθέτριας, αλλά και όλων όσοι έχουμε πάθος με τα αρχεία και τη διάσωση τους.

Χθες βράδυ, πάντως, ακούγοντας τις πρώτες μουσικές της Καραΐνδρου, τις σχεδόν παγανιστικές και αρχέγονες, πάνω στα μοναδικά ασπρόμαυρα πλάνα που διασώθηκαν από τα αντίστοιχα σήριαλ, είχα την αίσθηση πως μετέχω σε...αρχαιολογική ανασκαφή! Και σκέψου, έχουν περάσει μόνο 40 χρόνια...40 χρόνια κακοδιαχείρησης των πολιτιστικών κειμηλίων απ' την πλευρά της Πολιτείας. Ας είναι καλά η Ελένη Καραΐνδρου και η Μικρή Άρκτος που μας κληροδότησαν αυτήν την έκδοση!